Семинар сабағының Әдістемелік ұсынысы (барлық білім алушылар үшін)
Семинар сабағының маңыздылығы мен көкейтестілігі
жүктеу/скачать 1,57 Mb. Pdf көрінісі
|
Тарих практика
| 1. Семинар сабағының маңыздылығы мен көкейтестілігі
Семинар сабағы өз атауын латынның "семинариум" деген сөзінен алған, ол қазақ тіліне "орда" немесе "білім ұясы" деп тәржімеленеді. Тіпті антикалық дәуірдің өзінде білім берудің көбірек таралған түрі оқытушының оқушымен өзіндік бір ерекшелігі бар өзара әңгіме жүргізуі еді. Ежелгі авторлар Сократтың әдістемелік өнері туралы көп айтатын: гректің ұлы философы Сократ өзінің әңгімелесіп отырған адамына сұрақ қою арқылы оны пікірталас тудыруға итермелейді және осы бастапқы жағдайдың негізсіз, сандырақ екендігіне көзін жеткізіп, оған дұрыс бағыт көрсетіп, белгілі бір нәтижеге жеткізеді. Осы жерден-ақ оқу процесінің қазір "семинар" деп аталатын формасының элементтерін байқауға болады. Ал Платон мектебінде оның шекірттері өз бетінше ойлау арқылы мәселені шешуге, пікір сайысына, басқа да философиялық көзқарастарын талдауға машықтанды. Өзара сұхбаттасу, диалогтың қатысушыларының ой бәсекесіне түсуі Платонға шынайы және көркем түрде философиялық проблемаларды талқылауға мүмкіндік берді. "Семинар сабағының" одан әрі жетілген формасы Ежелгі Римде қалыптасады. Марк Фабия Квинтилианның айтуынша, оқытушылар қатысушыларды разрядтарға бөліп, оларды әрқайсысының кабілеттеріне қарай көзегімен сөйлеу мәнеріне үйреткен. Олардың ортада тұрып сөйлегендеріне өзіндік пікірлер айтылады. Студенттердің арасыңда бәсеке, жарыс өрбіп, олар бірінші разрядқа ұмтылды. Разряд алу үлкен мәртебе болып саналады. Мұнда айта кететін мәселе, ежелгі антикалық Греция мен Римде білім беруде біз қазір "лекция" деп атайтын оқу формасы болмады. Ежелгі Римде, мысалы, оқытушы өз шәкірттерінің тікелей алдына шығып әңгіме айтып тұрмайтын. Шәкірттер оқытушыларының тек сотта, форумда халық алдыңда сөйлеген сөздерін тыңдауға қатысуға ғана мүмкіншіліктері болды. Осы арқылы ұстаздар нақыштап сөйлеуді үйретіп, болашақ қоғамдық қайраткерлер үшін қажет білім бере алды. Ортағасырлық Европада университеттік білім беру шіркеудің бақылауына тәуелді бола отырып, білім берудің жаңа бір формасы-лекцияны шығарды. Антикалық дәуірдегі сұхбаттасу арқылы оқыту тәсілі біртіндеп өз маңызын жоя бастады. Ол көзде студенттердің практикалық сабағының басты мақсаты мен негізгі міндеті ақиқатты іздеу емес, діни догмалардың қорғалуы мен олардың негізін қалыптастыру еді. XIX ғ. екінші жартысында білім берудің тек лекциялық формасы жеткіліксіз екендігі айқын бола бастады. 70-ші жылдары Мәскеу университетінің Тарих-филология факультетіңде практикалық сабақтар, яғни атап айтқанда тарихи деректерді зерттеуге негізделген семинар сабақтары өткізіле бастады. Практикалық сабақтар біртіндеп заң факультетінде де жүргізіле бастады. Сабақтың мұндай жаңа формаларын сол көздегі көптеген алдыңғы қатарлы профессорлар іздестіре бастады. Дегенмен семинар сабағы оқу процесінің заңды формасы ретінде қарастырылмады және профессорлардың көпшілігі мен студенттердің өздері де семинар сабағын жеткілікті бағаламаған болатын. XIX ғ. соңы мен XX ғ. бастапқы кезеңіндегі жаратылыстану ғылымдарындағы революциялық өзгерістер студенттердің практикалық сабағын оқу процесіне кеңінен еңдіруді талап етті. Қазан төңкерісінен кейін 1917 ж. кеңестік жоғары мектепте практикалық сабақтар (гуманитарлық ғылымдарда семинар деп аталады) алғаш рет, лекциямен бірге ресми түрде таныды. Ал Қазақстан Республикасының университеттерінде оқу процесінде жүргізілетін сабақтарының негізгі формасы лекциялық және практикалық (семинар) сабақтар болып табылады. жүктеу/скачать 1,57 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|