Серік Мырзалы философия оқу құралы
Ерік, бостандық және игі дәнекерлік
жүктеу/скачать 3,76 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Ақыл-ой танып-біледі, ерік таңдайды
| Ерік, бостандық және игі дәнекерлік
Дүниедегі зұлымдықтың түп-тамыры адамның еркінде болғаннан кейін, Августин оны егжей-тегжейлі талдап, еріктің тұрақсыздығын көрсетеді. «Ол мен едім, оны тілеген, сонымен бірге одан бас тартқан. Сөйтіп, өз-өзіммен күресіп, өз-өзімді тырнадым», – дейді ойшыл. Сократ уақытында: «Адамның зұлымдылыққа баруы – оның біл- мегенінде», – деген тұжырымға келген болатын. Алайда адамдарды толғандыратын нәрсе – ол білім мен еріктің бір- бірінен алшақтығы. Жақсылық пен жамандықтың не екенін біле тұра, соңғыға ұмтылу – адамдардың өмірінде жиі кездесетін құбылыс. Августин бұл мәселеге «коперникандық төңкеріс» жасап, «бостан- дық – ақыл-ойдың емес, еріктің қасиеті» деген пікірге келеді. Ерік – ақыл-ойдың басқаша көрінісі. Ақыл-ойдың қабылдайтыны- нан ерік бас тартады. Ақыл-ой танып-біледі, ерік таңдайды және оның таңдауы көбіне ақылға сыймайды. 112 Алғашқы тектік күнә – ол адамның тәкаппарлығынан шықты, ерік ауытқып, Құдай талабына сай келмеді. Адамның кеудесінде бос ұлылық пайда болып, менмендікке әкеледі, содан кейін тек өзін ғана мадақтап, өзін ғана сүйеді. Августин: «Адамның еркі сонда ғана шынайы, егер ол зұлымдыққа бармаса», – дейді. Ондай талап адамға алдын ала қойылған болатын. Бірақ ол Құдайдың талабын бұзды, ал оның өзі оның еркін әлсіретті. Сондықтан бірде-бір адам тек өз күшімен, қанша тырысса да, күнә шеңберінен шыға алмайды, өйткені ол өз-өзіне жеткілікті емес. Оған әрқашанда Жаратушының көмегі керек. «Адам тек өз күшіне ғана сеніп, Құдайдың қолдауынан бас тартса, ол әрқашанда күнәнің олжасы. Бірақ әр адамның құтқарушысына сиы- нып, ерікті түрде Құдайдың сыйына жетуіне мүмкіншілігі бар. Адам әрқашанда Құдайына сену арқылы өзінің күш-жігерін зұлымдыққа қарсы күреске жұмсап қана нағыз еріктікке ие болады». Енді біздің Августиннің қоғам мәселелерін қалай шешетінін қарауымызға мүмкіншілік келді. жүктеу/скачать 3,76 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|