Щ ьЛ ау'ш ы журтшылыгымызга усынып отырган айтыс елен,дер!

баймен, Ш ортанбайм ен, К ем ш рбайм ен, С ер ал 1мен, К,алдыбаймен, Ж ам ш ы бай- 
мен, Б ал там ен , Т е з е к п е н тагы баск,а кеп ак,ындармен айтыск,а т у с ш , ж ец ш
шык,к,ан) Ш еж ен ш , ек1 к е з 1 жок, сок,ыр болса да халыкдын, ш еж 1ре тарихы н, 
езш ен буры нгы ау ы з эдебиет к,азынасын мол, жак,сы б1лген. Ш ок,ан У эл и ха- 
нов 1 8 5 7 ж ы лы ж азган б 1р мак,аласында Ш е ж е к,азак,тын, ау ы з эдебиетш кеп 
б1лет1Н ак,ындардын, 61рЁ дейдь Ш еж енщ , б1р к,атар елецдер! 1 9 6 2 ж ы лы К а ­
зак, С С Р Г ы лы м академиясынын, баспасы нан шык,к,ан X V I I I — X I X гасы р- 
лардагы к,азак, ак,ындары шыгармаларынын, ж инагы нда басы лган. Ш е ж е мен 
Кемшрбайдын, айты сы
гылым 
академиясынын, к,олж азбалар 
фонды сы нда 
№ 2 5 6 папкада сак,таулы.
К ем ш рбай X I X гасырдын, алгашк,ы ж арты сы н д а ( 1 8 4 4 — 1 8 9 8 ) ж асаган 
ак,ын. Буры нгы К,аРК!аРалы дуаны на к,араган, осы к у н п
К ,У
ауданы (К а р а г а н ­
ды о бл ы сы ), руы К,аракесек, 
К а з Д а У ь , с т ы
К азь1бектщ эулет!м ш деп келедк 
Кемшрбайдын, ж а^сы елецппн, бЁр! — Э сетке айтк,аны. О сы айты с пен Э сетке 
айтк,аннан баск,а елен,дер1 э л 1 ж иналган жок,. Б у л айты с П авл о д а р облы сы , 
Е р т 1с аудан ы , 13 -а у ы л д а г ы Э л 1м хан энппден ж азы л ы п алы нды . М уны н, то- 
лык, б!р варианты гылым академиясынын, к,олж азбалар ф онды сы нда № 2 5 6
папкада сак,таулы.
ш
е ж е м е н Т е з е к б а й . Т езекб ай ( 1 8 2 7 — 1 9 1 2 ) э й п л 1 ак,ыннын, 
61- 
рх. Т у ы п -е ск е н ж е р 1 К е к ш е т а у , Б урабай ды н, б а уы р ы , бур ы н гы Ен,бекиплер 
аудан ы , 5 -ауы л с о в еть «П ром » ко л хо зы , к,аз1р Ч к ал о в аудан ы н а к,арайды. Т е ­
зекбай 1 9 1 2 ж ы лы 8 5 ж асы нда елген. М ол асы Бурабайдын, со л т устж ж агы н- 
да Ток,табасы деген ж ерде. А йты сты н, бул варианты орталык, ю тапхан а фон- 
дысынан алы нды. (папка № 2 5 6 )
Ш е ж е м е н Ж э м ш 1 б а й. Жэмипбайдын, туган, елген ж ы л д ары анык,- 
талмады . X I X гасырдын, екшип ж арты сы мен X X гасырдын, бас кезш де бол­
ган ак,ын. П авлодар облы сы , Б ая н ауданы , С у й ш д 1к ш ш д е п С у ш к руы нан. 
О л К етеш ак,ыннын, туы сы , Сак,ау ак,ындармен туы с. Б у л айты сты гылым 
академ иясы на э к е л т тапсырган Баянауы лды к,, сон,гы ж ы л д ары А л м а т ы об­
лы сы , К аскелен, аудандык, газетЫ н, редакторы А б д 1рахм анов М агз у м ж олдас. 
Баспага б 1ршцп рет б е р Ы п отыр.
>1
Ш е ж е м е н Б а л т а . Б ал та ак,ын К ун анбай м ен зам андас X I X гасыр- 
да ж асаган айты с ак,ыны. Т у ы п , ескен ел1 тобык,ты. Айты сты н, бул нуск,асы 
К а зак, С С Р Гы лы м академ иясы нда сак,таулы, б е л п л 1 фольклорист ак,ын М эш - 
Ьур Ж усш К еп еев тщ к,олжазбасынан алынды.
К е м п 1 р б а й м е н Ж э м ш 1 б а й. К ем ш рбай мен Жэмипбай ж айы нда 
толык, м эл1мет ж огары да бер1лген. К ем ш рб ай мен Ж эмипбай айтысынын, бул 
нусцасы К а з а к, С С Р Г ылым академ иясы нда б е л п л 1 фольклорист ак,ын М эш - 
Ьур Ж усш К еп еев тщ к,олж азбасынан алынды. Б у л айтыс академиянын, о рта­
лы к гылми м тапхан асы н да айты с ел ец дер ш щ I— II том дары нда сак,таулы. ( 1 с 
№ 2 3 9 6 , папка № 2 5 6 ) Т у ц гы ш ж арияланы п отыр.
К е м п ^ р б а й м е н Э с е т . А йты сты н, бул нусцасы
X I X гасырдын, 
ек1нш1 ж арты сы нан бер п ж ерде к,азак, фольклорынын, нуск,аларынан к,уралган 
ютаптардын, бхр тал ай ы н да ж ари ялан ган . Э сет пен К ем ш рбай ды н , айты сы
совет тусы н да ж у р н ал д ар д а б 1рнеше рет басы лган . К е м ш р б ай мен Э сет
537

ак,ыннын, ай ты сы 1 9 2 5 ж ы л ы «Тан,» ж урналы ны н, б 1р ш 1ш ном ерш де басы л- 
ран. 1 9 3 1 ж ы л гы С экен С ей ф улл и н к,урасты рган «К,азак,тын, есю эдебиет нус- 
к,алары» атты жинак/га, С . М ук,анов пен Е . Ы смайы ловты н, 1 9 4 2 ж ы л ы к,у- 
расты рган « А й т ы с » ю т аб ы н а е н п з 1лген.
Э сет Н ай м анбай улы ( 1 8 6 7 — 1 9 2 3 ) К,арк,аралы уезш ш, Т е м 1р 1ш болысына 
к,арайтын 8 ауы л да, к,аз1р п К ар а ган д ы облы сы , К,он,ырат ауданы «К,ызыл- 
арай» колхозы н да туган. Э сет 1 9 2 3 ж ы л ы К ,ул ж а цаласы нда к,айтыс болады. 
Э сет Ы ры сж анм ен айтыск,анда би-болы старды к,узгынга тецеп, е л т 1ре сынай- 
ды , талай ай ты старда да ен ер ш щ молды гы н, дары нды лы гы н керсеткен ак,ын. 
Э с е т т щ туган , елген ж ы л д ар ы ж ай ы н дагы м эл1мет Е . Ы см а й ы л о вт ьщ «Ак,ы н- 
дар» атты ю табы н ан алы нды .
Э с е т п е н К э р 1 б а й. Э сет пен К э р 1байдын, айты сы . Б у л айты с 1 9 6 2
ж ы л ы ию нь, ию ль айлары нда шык,к,ан Ш ы гы с К,азак,стан экспедициясынын, 
м атериалы нан алы нды . Айтцлс ешк,айда ж ари яланбаган, ж и н акд а б 1рш ш 1 рет 
к 1рш оты р . К э р 1бай Н ай м ан ш ш д е М у р ы н ак,ыны. К,ы тай ж е р 1ндег1 Ш эу е ш ек - 
те С улейм ен дейт^н болыстын, асын бергенде, ол Эсетпен айтыск,ан. А й т ы ст ьщ

жүктеу/скачать 8,25 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: