Үш күндік жэне төрт күндік безгекте эритроцитке дейінгі циклі
жүктеу/скачать 411,5 Kb.
|
Ф КАЗ 563-607
| VII. Цитокиидер
/. Интерферондар - а-интерферон 2. Интерлейтндер - альдеслейкин VIII. Моноклондык антиденелер- герцептин Сонымен, ісікке карсы белсенділігі бар препараттардың саны өте көп. Клиницистің міндеті, әрбір накгы наукдска кебіне тиісгі препараттарды тандау және қажетті емдеу курсын аныктау болып табылады. Бластомаға карсы кептеген дәрілцс заттар олардың қолдануын шектейтін біркатар жанама әсерлер шакырады. Бұл аскынуларды кандайда бір дэрежеде 585 жою үшін немесе олардың алдын-алу ушін, ісік ауруларының химиотерапиясында қолданылатын, көмекші заттардың толык кешені қолданылады. Оларға келесі топтар жатады: I. Қанның түзілуін ынталандыратын заттар - колония ынталандырушы факторлар Лейкопоэзді ынталандыратындар - лейкомакс, молграмостим, филграстим Эритропоэзді ынталандыратындар - эритропоэтин Құсуга қарсы заттар - ондансетрон, трописетрон, метоклопрамид Агзаныц иммундық қорганысын жогарылататын заттар - интерферондар, интерлейкиндер, тимус препараттары, левамизол Нейроэндокриндік катерлі ісіктерде, карциноидтык белгілердің көріністерін басатын заттар - октреотид V. Ісіктердің сүйекке метастазасында остеопорозды токтататын заттар - бисфосфонаттар (памидронат, клодронат, золедронат' және баскдлар) Сонымен қатар, кардиопротекторлық, цитопротекторлық заттар жэне ісікке карсы жекелеген препаратгармен (олардың метаболиттерімен) зәр шыгару жолдарын зақымданудан коргайтын заттар колданылады. 34.1. АЛКИДДЕУШІЗАТТАР Алкилдеуші заттарга әртүрлі химиялык косылысты топтардың препараттары жатады. Алкилдеуші заттардың жасуша құрылымдарымен салыстырмалы түрде өзара байланысу механизмі туралы келесі көзкарастар бар. Мысалы, көрсетілген хлорэтиламиндер ерітіндіде және биологиялық сұйыктыктарда хлор ионын ыдыратады. Бұл кезде этиленимонийге өтетін электрофилді карбонилік ион түзіледі. Қолдагы бар мэліметтерге сәйкес соңгысы, ДНК-ның нуклеофилді2 кұрылысымен (гуанинмен, фосфатты, аминосульгидрилді топтармен жэне баскалармен) өзара байланысатын функционалдық белсенді карбонилік ион түзеді. Сонымен, субстраттардың алкилденуі ("алкилдеуші заттар") термині осыдан шыккан) жүреді. Сірә, бұл топтың бластомага карсы заттарының баска өкілдері де, осындай принцип бойынша эсер етсе керек. Алкилдеуші заттардың ДНК-мен өзара әсерлесуі, соның ішінде ДНК молекуласымен көлденең байланысуы, оныңтұрактылыгын, ту-ткырлыгын 1 Синонимі: зомета. ! Нуклеофильдік (электрон бергіштер) топтастар, электрофилді (электрон кабылдагыштар) көміртек атомдарына олармсн ковалентті байланыс түзс отырып, электрондар береді. 586 және кейінірек бүтіндігін бұзады. Осының барлыгы жасушаның өмір сүруінің бірден тежелуіне экеледі. Олардың бөліну қабілеті басылады, көптеген жасушалар өледі. Алкилдеуші заттар жасушаларга интерфаза кезінде әсер етеді. Әсіресе, олардың тез пролиферацияланатын жасушалар жөнінде цитостатикалык әсері айқын. Хлорэтиламиндерді синтездеуге себеп болған - иприттің айкын лейкопения шакыру кабілеті жөніндегі мэліметгер. Медициналық практика ұшін уыттығы аз, бис-(2-хлорэтил) аминдер болып табылатын, кыскаша хлорэтиламиндер деп аталатын азотты иприттің туындылары. К.-мэнді хлорэтиламиндер болінеді. Осындай ен бірінші препарат э м б и х и н (мустин; мустарген; К.=СН3) болды. Содан кейін хлорэтиламин топтастары биогенді заттармен байланысқан препараттар синтезделген. Осылай, д о п а н К. ретінде 4-метилурацилден, сарколизин - амин кышкылының калдығы фенилаланиннен тұрады. Бұл жагдайда биогенді заттаруытты хлорэтиламиндердіңтоптастарьш тасымалдайтын зат ретінде қарастырылады. Осы жол аркылы алкилдеуші заттардың ісікке карсы тандап әсер етуін жоғарылатуға болады деген болжамдар бар. Хлорэтиламиндердін көпшілігін негізінен гемибластоздарда (созылмалы лейкемияда, лимфогранулематозда (Ходжкин ауруы), лимфо- жэне ретикулосаркомаларда;) колданылады. Сарколизин (рацемельфолан) миеломалық ауруларда, лимфо- және ретикулосаркомаларда белсенді, біркатар нағыз ісіктерде (семиномада, сүйектің Юинг ісігінде) тиімді. Сарколизин аталык бездің семиномасында метастаза болса да жақсы нэтиже береді. Тиімді препарат циклофосфан болып табылады. Бұл хлорэтиламиндер тобының ішіндегі өте жиі қолданылатын препарат. Циклофосфанның өзі цитотоксикалыкәсер көрсетпейді. Бауырда химиялык өзгерістерге ұшырап, одан ісікке карсы әсерді камтамасыз ететін белсенді метаболиттер (фосфамид және акролеин) түзіледі. Препарат гемибластозда (соның ішінде жедел лимфолейкоз), көптеген миеломада азды-көпті ұзак ремиссия шақырады. Сонымен катар, оны аналық безі, сут безі обырында, у.сақ жасушалы өкпе обырында колданады. Допан жэне хлорбутинді ішке енгізеді, ал циклофосфан мен сарколизинді - парентералды және энтералды. Бұл топтарга кемей обырыида белсенді проспидин жаткызылуы мүмкін. Препарат диспепсиялык және неврологиялык бұзылыстар шақырады, бірак қан түзілу жүйесін салыстырмалы түрде аз тежейді. Этшениминдер көптеген препараттар (тиофосфомид, дипин, бензотэф, имифос және басқалар) .санымен берілген. Бұл препараттар хлорэтиламиндердің этиленимонийге айналуы жөніндегі жоғарыда 587 келтірілген мәліметтер негізіндесинтезделгсн. Медицина практикасында этилениминдер ішінен тиофосфамид (тиотэп) ете жиі колданылады. Ол нағыз қатерлі ісіктерде (аналық безі, сүт безі обырында) және гемибластоздарда (созылмалы лейкоз, лимфогрануломатоз, лимфосаркоматоз және ретикулосаркоматоздарда) колданылады. Басқа этилениминдердің ісіктерге карсы осындай қасиеттері бар. Оларды тиофосфамидтің белсенділігі жеткіліксіз болғанда немесе оны көтермегенде қолданады. Оларды парентералды енгізеді - көк тамырға, бұлшык етке. Метансульфонқышқыпыныңтуындысы миелосандысозылмалы миелолейкоздың өршуінде қолданады. Оны ішке енгізеді. Миелобро-м о л (митобронитол, дибромманнит) колданылуы бойынша ұксас препарат. Химиялык кұрылысы бойынша ол миелосаннан айтарлыктай ерекшеленеді. Миелосанға тұрактылык туғанда белсенді. Нитрозамочевина туындыларынан нитрозометилмочеви-н а н ы ң айқын цитотоксикалық касиеті бар. Бұл препарат ұсак жасушалы екпе обырында және лимфогрануломатозда тиімді. Бұл топка ломустин мен кармустин де жатады. Олар ми ісігінде, ток және тік ішектің ісігінде, Ходжкин ауруында және басқа лимфомаларда тиімді. Нитрозомочевина туындыларының жанама әсерлерінен лоқсу, кұсу, қан түзілудің бұзылуы байқалады. Әсіресе, соңғысы препаратты ұзак қабылдаганда айқын болады. Нитрозомечевина туындысына фотемустинде (мюстофоран) жатады. Қатерлі меланоманы^жэне мидың біріншілік ісігін емдеуде қолданылады. Триазендер және гидразиндер топтарынан цитостатикалык заттар -дакарбазин, прокарбазин (натулан) жэне баскалар да белгілі. Дакарбазин әсіресе меланомадатиімді. Алкилдеуші заттар катарына платина косылыстары да жатады. Осындай препараттардыңбірі цисплатин (платинол).Олтекцис-конфигурацияда белсенді. Бластомага қарсы әсер ету механизмі бұл топтар үшін де, олардың жасушага ету қабілетімен және көлденең байланыс түзе отырып ДНК-мен өзара осерлесу імен, оның қызметін бұзуымен түсіндіріледі. Цисплатинді көк тамырга енгізеді (ішке енгізгенде оның әсері болмайды). Оның көп бөлігі қан сарысуының белогымен байланысады. Препарат гематоэниефалдык тоскауылдан нашар етеді. Жартылай бүйрек арқылы бөлінеді. Негізінен оны бластомаға карсы басқа препараттармен бірге аталык безінің қатерлі ісігінде, аналык безінің, куыктың обырында, бастың, мойынның жалпак жасушалы обырында, эндометрия обырында, сонымен 588 кдтар лимфомада колданылады. Препараттың айкын уытгыгы бар. Бүйрек өзекшелерін зақымдайды, естуді төмендетуі мүмкін, локсу, к^су, лейкопения, тромбоцитопения, жүйке және жүрек-тамыр жүйесі жағьшан бұзылыстар шакырады; аллергиялық реакциялар болуы мүмкін. Бұл топка карбоплатин және платинаның бірқатар басқа препараттары да жатады. - Алкилдеу ші заттарды колданғанда, олармен шақырылатын кдн түзілудің тежелуі шектеледі. Лейкопения, громбоцитопения, сондай-ақ анемия дамиды. Бұл өзгерістердің дәрежесіне байланысты препараттың мөлшерін азайту немесе оларды енгізуді токтату керек болады. Соңғы жылдары кан түзуді ынталандыру үшін цитокиндер - гранулоцитті-макрофагтык жэне гранулоциттік колония ынталандырушы факторларды (филграстим, молграмостим), сонымен бірге интерлейкиндер және эритропоэтиндер (18 тарауды кара) катарын колданады. Иммунитеттің тежелуіне байланысты болатьш инфекцияның алдын-алу үшін антибиотиктер пайдаланылады. Бұл әдісті бластомаға карсы баска дәрілік заттарды колдануга байланысты болатын осындай аскынуларда да қолданады. Препараттарды кек тамырға енгізгенде, олардың тітіркендіргіш әсеріне байланысты тромбофлебит болуы мүмкін. Бластомага қарсы кептеген дәрілік заттарды қолдану көбінесе лоқсумен, кейде құсумен қатар жүреді. Диарея сирек болады. Бұл жагдайда, кұсуға қарсы зат ретінде серотониндік 5-НТ3 - рецепторларының антагонистін (ондансетрон, трописетрон), сонымен қатар дофаминдік Э2- рецепторлардың тежегіштерін (метоклопрамид, этаперазин жэне баскалар) колданады. Аменорея дамуы, жыныстық кабілетінің төмендеуі мүмкін. Біркатар наукастарда шаштың түсуі байкалады. жүктеу/скачать 411,5 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|