Ш. Ш. УӘлиханов атындағы тарих және этнология институты
жүктеу/скачать 47,68 Mb. Pdf көрінісі
|
Қаз тарихы 3 том
| реквизиииялилы.оск#*
ри жүктерді (негізінен астықты) темір жол станцияларына тасу үиі ін к о л і м і күштеп жұмылдырды. Соғыс уақытында Түркістан өлкесінен 300 мып пүі v t , 70мы ңж ы лқы, 13 мы ңтүйеәкетілді. 1914 жылы Жетісудаи ғана 34 миллион сом тұратын мал және мал шаруашылығы өнімдері әкетілді.54 Согыскп ШІЫМ* ғандардыңотбасыларына көмек түрімен еңбек міндеткерлігі енгізІЛЛІ, ими» қазақтар жұмыс күші ретінде қоныс аударушылар деревнясында жер жыр тып, тұкым себуге және өнім жинауға тиіс болды. Соғыс жылдарында егіс көлемі, мал саны азайды. 1913 жылдан 1915 жылиі дейін Торғай облысының қазақтұрғындарында егіс көлемі 57 мыңдесмтинш п жуық, ал мал саны 260 мыңға кеміп кетті. Соғыс жылдарында ұлттык-отаршылдықезгі күшейді. Патша әкіміЛІЛІі I шовинистік ұрандар тастап, өдейі ұлтаралык араздықты тұтатты, қоныс иуди- рған тұрғындардың үстем тобын қаруландырды. 1891 жылғы 29 қарашадағы заңмен Әскери министрліктің 1903 жыліы ііісіиімі бойынша отарлы қш етаймақтарды ңоры схалқы винтовкалармен жәнс гшт- рондармен каруландырылды. Семей облысында 5000 адам, ал Түркіетші округінде 35 мыңға дейін адам қаруланды. 1916 ж әне 1917 жылдарда округ өскерлері командашысының бұйрығы бойынша Семей облысына 6 000, Сыр- дария облысына 1770 винтовка босатылды.55 1914 жылғы 9 қазандағы құпия нұсқауында Жетісу облысының әскери гу бернаторы уезд бастықтарына «сенімді христиандардан», яғни орыс деревня- сының шаруалар топтарынан мұсылман еңбекшілеріне қарсы қарулы отряд- тар құруды міндеттеді.56 Бұл отрядтардың басты міндеті шолғыншылық кыз- мет болатын, алайда олар өз қалауынша қимыл жасап, бейбітауылдарды ша- бумен айналысты, кінәсіз адамдарды өлтіріп, мүлік пен малды тартып алды. Бұл отрядтардың басты мақсаты бағындырылған халықтардың ұлттық сана- сының ояну көріністерін жаныштау болатын. 3. ҚАЗАҚСТАН БІРІН ІШ ДҮНИЕЖ ҮЗІЛІК СОҒЫС Ж Ы ЛДАРЫ НДА Бірінші дүниежүзілік сотые 1914 жылғы 19 шілдеде (1 тамызда) басталды. Ресей соғысқа дайындықсыз, әскери- өнеркәсіптік әлеуеті томен, көлігі на- шар дамыған жағдайда кірісті, армия әскери-техникалықжағынан нашар кам- тамасыз етілген еді. Сотые басталган соң жалпы империяда, ішінара Қ азақ- станда өндіргіш күштердің даму деңгейі бірте-бірте кеми берді. Бірінші дүниежүзілік сотые Кдзақстан экономикасын құлдыраута әкегі соқты. Ауыл шаруашылыгында өлкедегі егіншілік облыстар бойынша біркелкі дамымады. Ол құнарлы жер көп болтан, егіншілікпен оны жақсы меңгерген және орыстың қоныс аударушы шаруаларынан тәж ірибе алтан халық айна- лысқан аудандарда бәрінен де жақсы дамыды. Сотые егін шаруашылыгына елеулі өзгерістер енгізді. Ең алдымен ауыл шаруашылық бақша дақылдары- ның егіс көлемі үлгайды. Мәселен, Қазақстан бойынша күзгі бидайдың жүктеу/скачать 47,68 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|