Ш. Ш. УӘлиханов атындағы тарих және этнология институты
жүктеу/скачать 47,68 Mb. Pdf көрінісі
|
Қаз тарихы 3 том
| ТЫ
шешімі де жойылды. Дағдылы қылмыстық құқы қ бойынша жазалардың революцияға дейінгі Кезенде болып келген ж үйесіне де елеулі өзгерістер енгізілді. М әселен І Т й П айтқанда, бірш ама қы сқа уақы тқа түрмеге қамау, қы лмы скерді бо- /ІЫС немесе ауылдың шегінен әкім ш ілік ж ер аудару ж ән е т.б. сияқты ж а- залары пайда болды. L Қ азақтарды ң дағдылы қы лмы сты қ құкы ғы ны ң отбасы -неке қаты нас- Тиры саласындағы қы лмы старға арналған нормалары да өзгертілді, атап ІЙТКанда, зинақорлы ққа кінәлілерді қатаң жазалайтын нормалар жұмсар- ТЫЛДЫ. Бүрын көп жағдайларда белгіленіп келген өлім жазасы XIX ғасыр- ДЫК екінші жартысында жойылды. О ны ң орны на негізінен алғанда төн Жйзасы, қорлау жөне мүлік ж азалары колданыла бастады. Бүл өзгерістер билердіңтөтенше съездерінде ж асалған қүқы к ж инақтары — ереж елерде 4 6 3 баянды етілді. Бұл туралы револю цияға дейінгі орыс авторлары қазақты ң дағдылы кұкығы бойы нш а ж инаған материалдарда айтылады. М әселен, Г.Загряж ский зи нақорлы қж асаған ды қ үшін 10-нан 60-қадейін дүре соғу, немесе қамшымен 90-ға дейін сабау сияқты жазалау тағайындалғанын атап өтеді. К азақтард ы ң қы лм ы сты қ құқы ғы ны ң мүліктік қаты настарға ж әне менш ік күқьіғына қарсы қылмыспен күресуге арналған нормалары рефор- малар кезең ін де едәуір ұлғайтылды. Қ арастыры лы п отырған кезенде қазақтарды ң дағдылы кы лмы сты к құқығында кісі өліміне апарған қарақ- шылықты тонау мен ұрлы қ деп санаудан айы рмаш ылы қ неғұрлым айқын ажыратылды. Меншік кұқығына қарсы қылмыс жасағандық үшін неғұрлым қатаң ж аза колданыла бастады .160 К азақ ты ң дағдылы құқы ғы мен оны құрайты н құрамдардың кұрылы- мында ғана емес, сонымен қатар оның деректемелерінде де өзгерістер орын алды. Ескі деректем елер маңы зы н ж ойы п, ж аңа деректемелер зор мәнге ие болды. Реформаға дейінгі кезенде қазактардыңдағдылы қүкығын калып- тастырудың көзі ретінде ережелердің зор мәні болды, олар билердіңтөтен- ше съ езін ің қағидасы немесе басш ы лы к қаулы сы еді. Ол ж азбаш а түрде жасалып, съезге қатысқан барлық билер тарапынан куәландырылды ж әне тіпті ж арияланы п отырды. Корыта келгенде, реформаға дейінгі кезенде Қазакстанда қолданылған құқы қты ң бүкіл ж иы нты ғы н негізгі үш бөлімге бөлуге болатынын атап өткен ж өн, олар: 1. XIX ғасы рды ң екінш і ж арты сы нда көптеген кұқы қты қ нормалары ерекш е кең таралған ж алпы им периялы қ заңдар. 2. Патша үкіметі отарлы қ шет аймақтарға арнап шығарған зандар ж әне күш і Қ азакстан ға ғана таралған арнаулы м ем лекёттік-құқы қты қ норма- лар. 3. Реформаға дейінгі кезенде баяу болса да, дегенмен айтарлықтай дамы- ған дағдылы кұқык. жүктеу/скачать 47,68 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|