Шағын жинақты мектептің біріктірілген сыныптарында бірпәндік оқыту принциптері

36

танысу.

1. 

Ақын

қара 

бұлт 

арқылы

қандай

адамдарды бейнелеген?

2.

Қара  бұлттың

мақтаншақтығы  мен

қайырымсыздығын 

көрген 

тау

қалай

тебіренді?

3.  «Сай – сайға құяды,  бай  байға құяды»

деген мәтелді қалай түсінуге болады?

4. 

«Қайырымдылық

дегеніміз 

не?»

тақырыбында шағын шығарма жазу.

10. Әдеби-теориялық ұғым.

11. Түсіндірме сөздік.

12. Өлеңнің негізгі түйіні, тәрбиелік мәні.

2-тапсырма

Оқулықтан тыс тапсырмалар

Оқушының өздігінен орындайтын жұмыстары

Ана  туралы өзінің білетінін  және өлеңнен

түсінген ұғымдарды қосып,  «Ана  деген

кім?» деген сұраққа  жауап жазады.

«Ананың көңілі  балада»  тақырыбына  шағын

шығарма жазу.

ІІІ КІРІКТІРІЛГЕН БӨЛІМ

БЕКІТУ КЕЗЕҢІ

Тест сұрақтары

1. А. Байтұрсынұлының туған жылы:

а) 1872 ж.; ә) 1873 ж.; б) 1874 ж.

2. Ақынның туған жері:

а) Алматы; ә) Ақтөбе; б) Ақмола.

3. Алғаш атқарған қызметі:

а) мұғалім; ә) журналист;

б) командир.

4. «Қарағым, данагөйім, қамқор  анам,

Арнап хат жазайын деп алдым қалам...»

деген

үзінді

ақынның 

қай

өлеңінен

алынған?

а) «Ана»; ә) «Анама хат»;

б) «Менің анам».

Тест сұрақтары

1. М. Дулатовтың туған жылы:

а) 1885 ж.; ә) 1884 ж.; б) 1883 ж.

2. Ақынның туған жері:

а) Қостанай; ә) Торғай; б) Ақмола.

3. Алғаш атқарған қызметі:

а) мұғалім; ә) аудармашы;

б) басқарма.

4.  А.Байтұрсынұлы  екеуі  бірлесіп  шығарған

газет:

а) «Айқап»;

ә) «Коммунизм жолы»;

б) «Қазақ».

Өзін-өзі бағалау парағы

6-сынып

8-сынып

Тапсырмалар Мұғалім-

нің

қойған

ұпайы

Оқушы-

ның

жинаған

ұпай

саны

Баға

1-тапсырма

8

Оқулықпен

жұмыс

10

2-тапсырма

7

Тест

8

Барлығы:

33

Бағалау  критерийі: 29-33 ұпай – «5»;    24-

28 ұпай – «4»; 18-23 ұпай – «3»

Тапсырмалар Мұғалім-

нің

қойған

ұпайы

Оқушы-

ның

жинаған

ұпай

саны

Баға

1-тапсырма

8

Оқулықпен

жұмыс

12

2-тапсырма

10

Тест

10

Барлығы

40

Бағалау критерийі: 35-40 ұпай – «5»; 30-34

ұпай – «4»; 25-29 ұпай – «3»

Оқушыларға өзін-өзі бағалау парағы беріледі.

Үйге тапсырма

«Анама хат» өлеңін мәнерлеп оқып, жаттап

алу.

Өлеңді

жаттап 

алу. 

«Менің

анам»

тақырыбына шағын шығарма жазу.

37

10-кесте – 2-сабақ жоспарының үлгісі

6-сынып

8-сынып

Сабақтың

тақырыбы:

М.  Мақатаев.  «Қайырлы  түн»,

«Қара өлең» өлеңдері.

М.  Мақатаев.  «Аққулар

ұйық-

тағанда» поэмасы.

Сабақтың

мақсаты:

1. 

Ақынның 

өмірі 

мен

шығармашылығына 

шолу:

өлеңдерінің

тақырыбы  мен

мазмұнын ашу.

2. 

Ақиық

ақынның

жырларымен 

таныстыра

отырып, сөздік қорын дамыту,

салыстыра 

талдай 

білуге

үйрету.

3. 

Оқушыларды 

отансүй-

гіштікке,  сөз өнерін қадірлеп,

қастерлей білуге тәрбиелеу.

1.  Поэманың мәнін  түсіну, әдеби-

теориялық

талдау,  идеясы  мен

мақсатын ұғындыру.

2.  Ақиық ақынның жырла-рымен

таныстыра  отырып,  оқушылардың

поэзия  туралы  таным-түсініктерін

кеңейту, 

ойлау

қабілеттерін

дамыту, 

пікірталасқа 

түсуге

үйрету.

3.  Оқушыларды  отансүйгіш-тікке,

адамгершілік 

пен 

мейірімділік

қасиеттерге тәрбие-леу.

Сабақтың

көрнекілігі:

ақын портреті, өлең жинақтары, тірек-сызбалар.

Оқыту әдісі:

қызығушылықты ояту, түсіндіру, салыстыру, сұрақ-жауап.

Сабақ барысы

І КІРІКТІРІЛГЕН БӨЛІМ

Ұйымдастыру кезеңі

Мұғалім үй  тапсырмасын  сұраған  соң, оқушыларға

жаңа  сабақтың міндеттерін

таныстырады.

Мұғалім сөзі:

Балалар,  «Жазылар  естеліктер  мен  туралы», - деп  ақиық ақын  жырлағандай,  Мұқағали

әлеміне шолу  жасайық.  Қазір  кім  не  біледі,  соны  ортаға  салайықшы.  Ол үшін  мына

сұрақтарға жауап берейік.

1. Мұқағали кім?

2. Ақын қай жерде дүниеге келген?

3. Алғашқы өлеңі кімге арналған?

4. Шын аты кім еді?

5. Ақынның жары кім?

6. Ақынның үш бақытын атаңдар.

7. Жалынды ақын неше жасында дүниеден өтті?

8.  «Өмірде  ақындардың бәрі  жалғыз»  деген  сөзі қай өлеңінде  айтылған?  (Әр  сынып

оқушылары өз білгендерін баяндайды, мұғалім көмегімен толықтырады.)

- Сонымен,  балалар,  бүгінгі  сабағымызда  ақынның  өмірі  мен  шығармашылығымен

толығырақ танысамыз. Мұқағали – жыр еліне ауыз әдебиетінің бай үлгілерінен сусындап,

ұлы Абайдың тереңіне  бойлап, өзіне  дейінгі  ақындарды  пір  тұтып,  батыс  пен  шығыс

әдебиеттерінен  білім  алған  ақын.  Сырға  толы  тұнық та,  мөлдір  жырлары  арқылы

халықтың жүрегіне  жол  тапқан.

Өз өлеңдерінде ана  мұңын,  ердің ерлігін,  пәк  махаббат

пен достықты жырға қосқан. Бүгінгі сабақта біз – «Қайырлы түн»,  «Қара өлең» өлеңдері

мен «Аққулар ұйықтағанда» поэмасымен танысамыз.

ІІ САРАЛАНҒАН БӨЛІМ

Оқулықпен жұмыс

Оқушының 

өздігінен 

орындайтын

жұмыстары.

«Қайырлы түн», «Қара өлең» өлеңдері:

1. Өлеңдерді мәнерлеп оқу.

Мұғалім  басшылығымен  орындала-тын

жұмыс.

«Аққулар

ұйықтағанда» 

поэмасын

(поэманы үйден  оқып  келгендіктен,  талдау

38

2. Өлең құрылысын талдау.

3.  Мағынасы  түсініксіз  сөздерді  дәптерге

жазу.

Мұғалім  басшылығымен  орындала-тын

жұмыс.

-

Балалар, 

жалпы 

«Қайырлы 

таң»,

«Қайырлы  күн»,  «Қайырлы  кеш»  деген

сөздер  адамға  деген  ізгі  тілектен  туатынын

білесіңдер,  ал  ақынның  «Қайырлы  түн»

өлеңі күллі  дүниенің тыныштығын  тілеу

мақсатында  жазылған.  Ендеше,  «Қайырлы

түн» өлеңінің мазмұнын ашып, талдайық.

Өлең шумақтарының мазмұнын талдау:

«Қайырлы  түн» өлеңінен қаратпа  сөздерді

тауып, маңызын түсіндіру.

Қаратпа сөз дегеніміз не?

1.

Өлең

шумақтарынан 

кейіптеу,

эпитеттерді тауып, дәптерге жазу.

2.  «Қара өлең»  өлеңінің соңғы  шумағын

құрылысына қарай талдау.

3. Қара өлең дегеніміз не?

сатысына көшу) талдау.

1. Ақын поэмасындағы негізгі арқау болған

тақырып

не? 

(Интерактивтік 

тақтаны

қолдану.)

Тақырып

сұлулық

зұлымдық

махаббат

2.  Сұлулықты  неден  көресіңдер?  (Мұғалім

интерактивтік 

тақтаны

қолданады,

оқушылар өз ойларын айтады.)

тау

аққу

табиғат

бұлақ аң,құс               елік

ағаш                               тиін

табиғат

сұлулық

ару

гүл

3. Поэманы бөлімдерге бөліп, әр бөлім-ге ат

қою.

Оқушының 

өздігінен 

орындайтын

жұмыстары.

Сұлу сөзінің синонимін табыңдар.

Сұлулық сөзіне антоним табыңдар.

Зұлымдық дегеніміз не?

Поэманың тіліне талдау жасау.

Оқулықтан тыс тапсырмалар

2-тапсырма

Берілген ұйқасқа өлең құрау.

1. ... ... ... жерім,

... ... ... белім.

... ... ... елім.

2. Жерім сөзіне фонетикалық талдау жасау.

3. Поэзия дегеніміз не?

Дәптермен жұмыс

1. Аққуды неге киелі құс дейді?

2. Тәуіп дегенді қалай түсінесіңдер?

3. Көл не себепті Жетімкөл деп аталған?

ІІІ КІРІКТІРІЛГЕН БӨЛІМ

Бекіту кезеңі

Тест сұрақтары

1. Қазақтың  қара өлеңіне  бас  иіп,  тәнті

болған, қасиетін сезінген ақын кім?

а) Абай; ә) Шәкәрім; б) М.Мақатаев.

2. Мұқағалидың туған жылы:

а) 1931 ж.; ә) 1932 ж.;  б) 1933 ж.

3. 

«Дүбірлетіп 

сенің 

ұлы 

кеудеңді,

Таптамасын 

танктер» 

деген

үзінді

Мұқағалидың қай өлеңінен алынған?

а) «Қара өлең»; ә) «Қайырлы түн»;

б) «Есіңе мені алғайсың».

Тест сұрақтары

1. М.Мақатаевтың  «Аққулар ұйық-тағанда»

поэмасындағы қасиетті  аққулар  мекендеген

көлдің аты:

а) Аққулы көл; ә) Жетімкөл;

б) Айдын көл.

2. Аққуға оқ атқан кім?

а) бала; ә) ана; б) жылқышы.

3.  «Аққулар ұйықтағанда»  поэмасы қай

жылы жарияланды?

а) 1974 ж.; ә) 1972 ж.; б) 1973 ж.

Оқушыларға өзін-өзі бағалау парағы беріледі

Үйге тапсырма

1.  «Ел  тілегі

–

бейбітшілік»,    «Біз

бейбітшілікті  сүйеміз»  деген  тақырыптарға

1.  «Оятып,  дүниені  дел-сал қылып»  деп

басталатын 

шумақтан 

«...Аққулар 

ақ

39

шағын шығарма жазу.

2. «Қара өлең» өлеңін жаттап алу.

айдынды қалдырды  да,  Тартты  кеп,  ана

отырған  жағалауға»  деген  тұсқа  дейін

мәнерлеп оқып, жаттап алу.

6.3 Физика  пәнінен  біріктірілген 8,  10-сыныптарға арналған бірпәндік

сабақ жоспарларының үлгілері

11-кесте – 1-сабақ жоспарының үлгісі

8-сынып

10-сынып

Сабақтың

тақырыбы

Есептер  шығару:  «Жылу  мөлшері.

Жылу 

мөлшерінің

бірліктері.

Заттың

меншікті 

жылу

сыйымдылығы».

№1  зертханалық

жұмыс.  «Метал-

дардың молярлық жылу  сыйымды-

лығын салыстыру»

Сабақтың

мақсаты

1.

«Жылу 

мөлшері» 

тақыры-

бындағы  формулаларды  пайдала-

нып есептер шығару.

2. 

Оқушылардың

ой

өрісін,

танымдық дағдыларын жетілдіру.

3. 

Оқушыларды 

табиғатты

қорғауға тәрбиелеу.

1. Металдың молярлық сыйымды-

лығын  салыстырып,  білім,

білік,

дағдыларын қалыптастыру.

2.  Оқушылардың ойлау қабілет-терін

дамыту.

3. Қауіпсіздік  ережелерін  сақтауға

үйрету.

Сабақтың

көрнекілігі

Есеп  шарты  жазылған  слайдтар.

Формулалар жазылған плакаттар.

Калориметр, мензурка, суы бар ыдыс,

электр  плита,  кірлері  бар  таразы,

массалары 

50-100

г 

болатын

алюминий, мыс және темір денелер.

Оқыту

әдістері

Сұрақ-жауап, топтастыру, талдау.

Сұрақ-жауап, топтастыру, талдау.

Сабақтың

барысы

1. І тарауды қайталау.

2. Есептер шығару.

1. Зертханалық жұмыс.

2. Өтілген  тарау  бойынша  есептер

шығару.

3. Тестік тапсырмаларды орындау.

І КІРІКТІРІЛГЕН БӨЛІМ

Ұйымдастыру кезеңі

Мұғалім  басшылығымен  орын-далатын

жұмыс

Тарау  бойынша  негізгі  формулаларды  еске

түсіру, сұрақтарға жауап беру.

1. 

Жылу 

берілудің 

қандай 

түрлерін

білесіңдер?

2. Жылуөткізгіштік дегеніміз не?

3.  Сәуле  шығару

қарқындылығы  неге

тәуелді?

4. Қандай  жылу  берілуді  «конвекция»  деп

атайды?

5. 

Еріксіз 

конвекциядан 

табиғи

конвекцияның айырмашылығы неде?

Оқушының 

өздігінен 

орындайтын

жұмыстары

Оқушылар

үйде  зертханалық

жұмыстың

орындалу  тәртібін  дәптерге  жазып  келеді,

сыныпта 

жұмысты 

орындап, 

2-кестені

толтырады.

40

ІІ САРАЛАНҒАН БӨЛІМ

Оқулықпен жұмыс

Мұғалім  басшылығымен  орында-латын

жұмыс.

6-жаттығу. № 9,10

1-деңгейлік тапсырма

1.

Қандай  процесс

жылу  алмасу  деп

аталады?

2. Қар  немесе  мұз жабылған  егістіктің

қайсысында

күздік 

дақылдар 

жақсы

сақталады?

3.  Көлемі  2  л  табиғи  газ  толық жанғанда

қанша жылу мөлшері бөлінеді?

2- деңгейлік тапсырма

1.

Қорғасын 

жүк

қорғасын 

тақтаға

соғылғанда  механикалық

энергия

қалай

өзереді?

2.  Массасы  5 кг  бензин  толық жанғанда,

қанша жылу мөлшері бөлінеді?

3. 

440·10

7

Дж 

энергияны 

алу

үшін

Қарашығанақта өндірілетін табиғи  газдың

қандай мөлшерін жағу керек?

3-деңгейлік тапсырма

1.  Солтүстікте  суықтан,  ал  оңтүстікте

ыстықтан

қорғанып, 

теріден 

жасалған

киімдерді  киеді.  Неліктен  олай?  Себебін

түсіндіріңдер.

2. Массасы 0,5 қорғасын білеуше 150°С-дан

20°  С-қа дейін  суығанда  айналасындағы

денелерге қандай жылу мөлшерін береді?

3.  Меншікті  жану  жылуы  4,6·10

7

Дж/кг,

массасы  1,5  кг  отынды  жағып  1,89·10

7

Дж

жұмыс  атқаратын  трактордың

ПӘК-тін

анықта?

Оқушының 

өздігінен 

орындайтын

жұмыстары.

11-жаттығу. № 3, 4

1-нұсқа

1. Табиғаттағы ең төмен шектік температура

неге тең? (-273,15°С)

2. Ішкі энергия дегеніміз не?

3. Термодинамиканың 1-заңы неге  тәуелді?

4.  Газдың ішкі  энергиясын қалай өзгертуге

болады?

5. Қандай  термодинамикалық процестерді

білесіңдер?

2-нұсқа

1.  Термодинамиканың бірінші  заңы қалай

тұжырымдалады?

2.  Зат  мөлшерін  азайтса,  идеал  газдың ішкі

энергиясы өзгере ме?

3. Қандай құбылысты  жылу  берілу  деп

атайды?

4.  Металдардың молярлық жылу  сыйым-

дылығын немен салыстыруға болады?

5. Изотермалық процесс дегеніміз не?

Сұрақтарға  ең көп  дұрыс  жауап  берген

оқушы бағаланады.

ІІІ КІРІКТІРІЛГЕН БӨЛІМ

Рефлексиялық-бағалау кезеңі

Білімді бекіту: 1. «Бой сергіту». Сыныптар екі топқа бөлінеді, әр топқа 2 сұрақтан беріледі,

оларды талдауға 6 минут уақыт бөлінеді. Дайын оқушылар жауап береді, қалған оқушылар

жауаптың дұрыстығын қадағалап отырады.

1. Жылу мөлшері дегеніміз не?

2. Графиттің меншікті жылу сыйымдылығы 750 Дж/кг °С. Бұл нені білдіреді?

3. Қандай қозғалыс жылулық қозғалыс болып табылады?

4. Мына жағдайлардың қайсысында ішкі энергия өзгермейді?

а) су буға айналады;

б) су шелектен шәйнекке құйылады.

Танымдық тапсырмалар

1. 

Жазда

үй 

ішінің

ауасы

әртүрлі

әдістерімен

алынған  жылу  нәтижесінде

қызады:

а) үй қабырғасы арқылы;

Тест тапсырмалары

1)  Жылу  берілу  кезіндегі  ішкі  энергияны

өлшеуге бола ма?

а) иә; ә) жоқ.

2) Жылу мөлшері неге тәуелді?

41

ә) ашық терезе арқылы;

б) күн сәулесін өткізетін терезе арқылы.

Көрсетілген  жағдай  жылу өткізгіштің  қай

түріне жатады.

2.  Темір  шегені қолға ұстап  тұрып,  отқа

ұзақ қыздыру мүмкін емес, ал жанып тұрған

шырпының

жалыны

қолыңа  жеткенше

ұстап

тұруға 

болады.

Неліктен?

Түсіндіріңдер.

3. Үтіктің тұтқасы  неге  металдан емес,

ағаштан немесе пластмассадан жасалады?

4. Күннің жылуы бізге қалайша беріледі?

5. Заттың ішкі энергиясы нені білдіреді?

6. Пайдалы жұмыс 100% бола ма?

Үйге тапсырма:

§ 9-10. 6- жаттығу № 3, 4.

а) cm; ә) V.

3) 

Сыйымдылықтың

шамасының

формуласын жаз:

а) с=Q/m▲t;

ә) с=Qm▲t.

4)  СИ  системасындағы  жұмыстың  өлшем

бірлігі: а) кг; ә) Дж.

4)  Табиғатта  энергия  жоқтан  пайда  бола ма

және жоғалып кете ме?

а) өзгереді;

б)  ол  бір  түрден  екінші  түрге,  бір  денеден

екінші денеге өтеді.

Үйге тапсырма:

§5. 11 жаттығу № 5, 6

Бағалау парағы

Тапсырма

Мұғалім

берген

ұпай

саны

Оқушы

жинаған

ұпай

саны

Баға

Сұрақтарға

жауап беру

5

Деңгейлік

тапсырмалар

7

Білімді

бекіту:  «Бой

сергіту»

ойыны

4

Танымдық

тапсырмалар

5

Барлығы

21

Бағалау: «5» -21-19, «4» -19-17, «3» - 17-15

Тапсырма

Мұғалім

берген

ұпай

саны

Оқушы

жинаған

ұпай

саны

Баға

Зертханалық

жұмыс

5

Есептер

шығару

7

«Бой  сергіту»

тапсырмасы

4

Тест

тапсырма-

лары

5

Барлығы

21

Бағалау: «5» - 21-19, «4» - 19-17, «3» - 17-15

12-кесте – 2-сабақ жоспарының үлгісі

7-сынып

8-сынып

Сабақтың

тақырыбы

Үйкеліс күші.  Техникада үйкеліс

әрекетін ескеру

«Жылу 

машиналары» 

тақыры-

бындағы өзіндік  жұмыс.  Есептер

шығару.

Сабақтың

мақсаты

1.

Үйкеліс 

күшін 

анықтауды

үйрету.

2. Үйкеліс  күшінің техника-дағы

әрекетін қарастыру.

1.  Оқушылардың алған  білімдерін

қолдана білуге үйрету.

2. Өздігінше жұмыс істеу қабілет-

терін дамыту.

Сабақтың

көрнекілігі

Үйкеліс күшінің тұрмыста  және

техникадағы қолданылуы  туралы

бейнефильм, плакаттар.

Жылу 

машиналарының 

қолда-

нылуы 

туралы 

бейнефильм,

плакаттар.

42

Оқыту әдістері

Қызығушылықты

ояту, 

сұрақ-

жауап, түсіндіру, салыстыру.

Қызығушылықты

ояту, 

сұрақ-

жауап, түсіндіру, салыстыру.

Сабақтың

барысы

1. 

Мұғалімнің

басшылығымен

жаңа тақырыпты өту.

2.  Есептер  шығару.  Карточ-камен

жұмыс.

3.  Білімді  бекіту.  «Кім  алғыр?»

ойыны.

1. Физикалық диктант.

2.  Танымдық тапсырма.  Оқулық-

пен жұмыс.

3.  Білімді  бекіту.  «Кім  шапшаң?»

ойыны.

І КІРІКТІРІЛГЕН БӨЛІМ

Ұйымдастыру кезеңі

Мұғалім

басшылығымен 

орындалатын

жұмыс

Өткен тақырып  бойынша қайталауға  арналған

сұрақтар.

1. Қандай күш 1Н-ға тең болады?

2. Деформация деп нені айтады?

3. Гук заңы қалай тұжырымдалады?

4. Қандай деформация серпімді деп аталады?

5.  Бір  түзудің бойымен қарама-қарсы  жаққа

қарай бағытталған  екі  күштің

теңәрекетті

күшін  анықтаңдар.    Егер  F

1

=  10Н    F

2

=  30Н.

Оның сызбасын көрсетіңдер.

Оқушының 

өздігінен 

орындайтын

жұмыстары

Физикалық диктант

1. Қайсысында ішкі энергия үлкен?

а) температурасы 100°С, 1 кг суда;

ә) осы температудағы, 1 кг су буында.

2. 

Бірдей 

температурада

қайсысы

күштірек күйдіреді ?

а) ыссы су; ә) су буы.

3.  Суды  жабық ыдыста,  0°С-тан қайнау

температурасына 

дейін

қыздырғанда

қандай шама өзгереді?

а) массасы; ә) ішкі энергиясы;

б) молекулалар құрамы.

жүктеу/скачать 1,33 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: