95
Қосымша 4
Тәрбие сағаттарының үлгі жоспары
Адамгершілік тәрбиесіне негізделген тәрбие
сағаттарының үлгі жоспары.
Тақырыбы:
Ана тілім - айбыным менің.
Мақсаты: Тәуелсіз елдің әр жас адамы туған
халқының тілін қастерлейтін саналы да, парасатты азамат
етіп тәрбелеу.
Көрнекілігі: Класты тақырыпқа лайықты безендіру,
нақыл
сөздер жазылған плакаттар, газеттер, шығармалар.
Тәрбие сағатының барысы:
І. Ұйымдастыру бөлімі. Бүгінгі тәрбие сағатында:
«Ана тілім - айбыным менің» атты ана тіліміз туралы ой
толғаймыз. Хор: «Менің Қазақстаным»
Қазақ тілі – халқымыздың тарихы, шежіресі арманы мен
үміті, қайғысы мен қуанышы, күллі рухани өмірінің үні.
Қазақ тілі – халқымыздың өткен,
қазіргі және келешек
ұрпағын тарихы бір тұтастық, мызғымас бірлік, ажырамас
туыстық жағдайда мәңгілік біріктіретін ең сенімді құрал.
Ана тіліміз арқылы ғана біз халқымызды Отанымызды
танып білеміз, халық рухының сарқылмас бастауы да
сонда жатыр. Ел жұртымызды, туған жерімізді, оның өзен-
көлдерін, оның бораны мен найзағайын ана тіліміз арқылы
ғана қабылдап, соларға деген перзенттік махаббатымызды
ана тіліміз арқылы жеткіземіз.
1 жүргізуші: Қазақстанда, Қазақстан Республикасының өз
күшіне енген жаңа Конституциясында мемлекеттік тіл –
қазақ тілі деп жазылған. Кез-келген этностың негізгі
белгісіне тіл жатады. Оның үстіне қазіргі кезде тілдің
қоғамдық өмірде орны өте үлкен, маңызы зор. Оған себеп
мынау: қоғамның дамуына қарай тілдің атқаратын
қызметтерінің саны да өсе бастайды. Мысалы,
қазір
халықаралық деңгейге көтерілген тілдердің қоғам
өміріндегі атқаратын міндеттерінің саны елуден асады. Ал
96
қазақ тілінің қоғамдағы атқаратын міндеттерінің саны
шамамен он шақты ғана. Тілдің қоғамдағы орны өскен
сайын, сол тілді қолдайтын, этностың да мәдениеті
жоғарылай түседі.
2 жүргізуші: Ана тілі ...
Бұл туралы қаншама айтылып
келеді. Ал ана тілінің құдіретін қанша айтсақ та тауысу
мүмкін емес. Бала кезінде балдай сорып ана сүтімен бойға
сіңген қасиетті туған тілдің арқасында ғана жаныңды
поэзия шуағына бөлейсің, біле-білгенге адамдағы ұлттық
мақтаныштың алғашқы ұшқындары да жүрекке тіл арқылы
ұялайды. Туған тілге деген сүйіспеншілік бала кезден
басталмаса кейін қиынға соғады.
Айналаңдағы адамдарға,
өзің өскен ортаның табиғаты мен халқының мәдениетіне,
дәстүріне деген көзқарас та туған тіліңді білуден
басталады.
Дихан Әбілев «Туған тілім» өлеңін оқиды.
Туған тілім – бабам тілі – өз тілім!
Туған тілім – анам тілі – өз тілім!
Туған тілім – данам тілі – өз тілім!
Туған тілім – адам тілі – өз тілім!
Туған тілде сыры терең жаным бар,
Туған тілде әнім менен сәнім бар,
Туған тілім тіл болудан қалса егер,
Жүрегімді суырып-ақ алыңдар.
1 жүргізуші: Еміреніп айтса да, тебіреніп айтса да өз тілі
жөнінде өзек жарды сөз айтуға әркімнің-ақ хақысы бар.
Бірақ бұлай деу –
өз тілін асқақтатып, өзгенікін аласарту
деген сезімді ойдан тумаса керек. Тілге тілдің жаулығы
жоқ. «Өзге тілдің бәрін біл, өз тіліңді құрметте» дегендей
өзге тілді құрметтеу алдымен өз тілінді құрметтеуден
басталады. Әрбір адамның өзінің ана тіліне деген
көзқарасын қарап, оның мәдени деңгейіне ғана емес,
сонымен бірге азаматтық қасиеттері жөнінде де мүлтіксіз
баға беруге болады. Өз Отанына деген махаббат –
өз ана
97
тіліне деген шынайы махаббатсыз болуы мүмкін емес. Өз
ана тіліне немқұрайлықпен қарайтын адам хайуанмен тең.
1 оқушы: Тіл құдіреті.
Тілім менің өмірдегі тірегім,
Тілімменен тарихымды білемін.
Сан ғасырлар қалыптасқан тілімді,
Қастерлеп те, қадірлеп те жүремін.
Қазақ тілі – дана тілі, асыл тіл
Қазақ тілі – баба тілі, ғасыр тіл.
Қазағымның қуанышын сен жырлап,
Елдігімнің дәрежесін асыр тіл.
Қазақ тілім – сөз байлығы малыңған,
Тусын мәңгі ай мен күнің оңыңнан.
Өз тілім деп тебіренген ерлердің,
Ерейікші бүгінгі күн соңынан.
Достарыңызбен бөлісу: