Симпатикалық ганглийлердің кұрамында түйіршіктері бар, ұсак каркынды флюоресцияланушы жасушалардын (ҰҚФ-жасушалар) топтары болады. Олар кыска өсінділерімен, және цитоплазмасында, флюоресциялануы және электронды-микроскопиялык ерекшеліктері тұрғысынан бүйрек үсті безінің милык затынын көпіршіктеріне сәйкес келетін, гранулярлы көпіршіктердін өте көптігімен сипатталады. Ұсак каркынды флюоресцияланушы жасушалар сыртынан глиалды кабыкшамен жабылған. ҰҚФ-жасушалардын денелерінде, ал өсінділерінде одан сәл сиректеу, преганглионарлык талшыктардың терминалдарынан күралған холинергиялык синапстар көрінеді. ҰҚФ-жасушалар ганглий ішілік тежегіш жүйе ретінде карастырылады. Преганглионарлык холинергиялык талшыктармен коздырылып, катехоламиндерді бөледі. Кейінгілер, диффузды немесе ганглийдің тамырлары аркылы тарала отырып, преганглионарлык талшыктардан ганглийдің шеткері нейрондарына берілетін синапстык өткізуге тежегіш ыкпал көрсетеді.
3.Парасимпатикалық ганглийлердің құрылысы
3.Парасимпатикалық ганглийлердің құрылысы
Автономды жүйке жүйесінің парасимпатикалык бөлігінің түйіндері жүйкелендірілетін мүшенің жанында немесе оның интрамуралды жүйке өрімдерінде орналасады. Преганлионарлык талшыктар нейрондардын денесінде аякталады, бірак көбіне холинергиялык синапстар түрінде олардын дендриттерінде анықталады. Бұл жасушалардын аксондары (постганглионарлык талшыктар) жүйкелендірілетін мүшелердің бұлшык ет тінінде варикозды терминалдар түрінде аныкталып, жүйке-бұлшык еттік холинергиялык синапстарды түзейді.
Интрамуралды өрімдер. Автономды жүйке жүйесінің нейрондарынын біршама мөлшері жүйкелендіріліп отырған мүшелердің жүйке өрімдерінің кұрамында жинакталған: ас корыту жолдарында, жүректе, куыкта және т.б. Интрамуралды өрімдердін түйіндерінде, баскдцай автономды түйіндер тәрізді, эфферентті нейрондармен катар, жергілікті рефлекторлықдоғалардың рецепторлык және ассоциативті жасушалары да болады. Ас корыту түтігінің интрамуралды жүйесі (энтералды жүйс) айрықша ерекшеліктерімен сипатталады. Ас корыту түтігінің кабырғасында кұрамында жүйкелік талшыктардың шоғырларымен байланыстырылған жүйке жасушаларының жиынтыктары бар үш жүйке өрімі орналасады: сіріасты, бұлшык ет-ішектік және шырышасты .Олардың ішінде ең үлкен жүйке өрімі — бұлшык етішектік — бойлай және айналмалы бұлшык ет кабаттарының арасында орналасқан ,
Интрамуралды өрімдер. Автономды жүйке жүйесінің нейрондарынын біршама мөлшері жүйкелендіріліп отырған мүшелердің жүйке өрімдерінің кұрамында жинакталған: ас корыту жолдарында, жүректе, куыкта және т.б. Интрамуралды өрімдердін түйіндерінде, баскдцай автономды түйіндер тәрізді, эфферентті нейрондармен катар, жергілікті рефлекторлықдоғалардың рецепторлык және ассоциативті жасушалары да болады. Ас корыту түтігінің интрамуралды жүйесі (энтералды жүйс) айрықша ерекшеліктерімен сипатталады. Ас корыту түтігінің кабырғасында кұрамында жүйкелік талшыктардың шоғырларымен байланыстырылған жүйке жасушаларының жиынтыктары бар үш жүйке өрімі орналасады: сіріасты, бұлшык ет-ішектік және шырышасты .Олардың ішінде ең үлкен жүйке өрімі — бұлшык етішектік — бойлай және айналмалы бұлшык ет кабаттарының арасында орналасқан ,
Интрамуралды вегетативті ганглийлердін кұрамында біркатар гормондарды (вазоинтестиналды пептид, Р заты, соматостатин және т.б.) өндіретін пептидергиялык нейрондар да болады. Бүл нейрондар жүйкелік және эндокриндік кызметтерді аткарады деп есептеледі, сонымен катар, әр түрлі мүшелердің эндокринді аппараттарының қызметін де модуляцалайды.
Интрамуралды жүйке өрімдерінде морфологиялык тұрғыдан Догелдін сипаттаған үш түрлі жасушаларын айырады. Ұзынаксонды эфферентті нейрондарда (1 типті жасушалар) көптеген кыска тармакталатын дендриттер және ганглийден алыска кететін, ұзын нейрит .Өсінділері біркелкі (афферентті) нейрондарда (II типті жасушалар) бірнеше өсінділер болады. Морфологиялык белгілері аркылы олардың кайсысы аксон екенін ажырату мүмкін емес, өйткені өсінділер тармакталмастан жасушаның денесінен алыска кетеді. Эксперимент аркылы олардың нейриттері I типті жасушаларда синапстар кұрайтыны аныкталған. III типті (ассоциативті) жасушалардан шыккан өсінділер көршілес ганглийлерге барып, олар сол жерде олардың нейрондарының дендриттерінде аякталады
