83
Жерорта теңіздік белдеу Жерорта теңізінің батыс жағауларынан басталып, ендік бойымен
шығыс Азияға
дейінгі аралықта созылып жатады: Пиреней, Аппенин, Балқан Альпі, Карпат, Қырым, Кавказ, Памир, Иран,
Ауғанистан,
Орта Азия, Бирма, Индонезия жерлерді қамтиды.
Орта Азия мен Қазақстан жерінде Солтҥстік Тянь Шань таулары, оның ішінде Ілі Алатауы мен Кҥнгей Алатауы
аймақтар болып саналады.
Сабақ №26
Тақырып: Жер қыртысының тектоникалық бҧзылулары (Қатпарлы қҧрылымдар).
Жоспар
1. Тектоникалық бҧзылу.
2. Пликативтік дислокация.
3. Қабат және оның элементтері.
4. Тау қҧылнамасының қҧрлысы.
5. Тау қҧбылнамасымен жҧмыс жасау.
6. Тау қҧбылнама арқылы тау жыныстардың жатыс элементерін ӛлшеу.
1. Тектоникалық бҧзылу.
Қатпарлық (пликативтік «латынша пликатио» бҥктеу, бҥктелу)
Жарылу ( дизъюнктивтік «латынша дизъюктио ҥзіп ажырату)
2. Пликативтік дислокация.
Пликативтік дислокация нәтижесінде жыныс қабаттарының жызық жатуы бҧзылып қатпарлар тҥзіледі.
Қатпар
деп қабаттардың толқын тәрізді иілуін айтады.
Қатпарлар иіне сай тӛрт тҥрге ажыратылады:
1. Антиклин қанаттарына қарағанда ядросында кӛне тау жынстары
2. Синклин – қанатарына қарағанда ядросында жас тау жыныстары
3. Флексура – тізе немесе баспалдақ тәріздес пликативті қҧрылым
4. Моноклинал аумақты жерде бір бағытта кӛлбеу жатқан
қабаттарды айтады
Қатпарлардың элементтері:
Ядросы
Қҧлыбы
Ось жазықтығы
Қатпар бҧрышы
Ось сызығы
Топшысы
Әрбір қатпардың
ұзындығы, ені, биіктігі сияқты ӛлшемдері бар.
Достарыңызбен бөлісу: 
