«Сыбайлас жемқорлық қатынастары тараптарының қылмыстық жауаптылығы» Екінші жоғару оқу бөлімі



бет2/2
Дата14.10.2022
өлшемі56,9 Kb.
#43040
түріКодекс
1   2

Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә. Назарбаев өзінің «Қазақстан - 2030. Барлық қазақстандықтардың өсіпөркендеуі, қауіпсіздігі жэне эл-ауқатының жақсаруы» атты Қазақстан халқына Жолдауында сыбайлас жемқорлыққа қарсы аяусыз күресті басты мақсаттар қатарына қойып, оны құқықтық мемлекет орнатудың шарты деп айқындады. Сыбайлас жемкорлық - мемлекет пен қоғамның турақтылығьша, Қазакстанның қауіпсіздігіне қауіп төндіретін жүйелі қатерді білдіреді, хальщаралық аренада Қазақстан Республикасыньщ жағымсыз келбетін қалыптастырьш, жүрпзіліп жатқан экономикалық жэне элеуметгік реформаларға кедергі келтіреді.

Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә. Назарбаев өзінің «Қазақстан - 2030. Барлық қазақстандықтардың өсіпөркендеуі, қауіпсіздігі жэне эл-ауқатының жақсаруы» атты Қазақстан халқына Жолдауында сыбайлас жемқорлыққа қарсы аяусыз күресті басты мақсаттар қатарына қойып, оны құқықтық мемлекет орнатудың шарты деп айқындады. Сыбайлас жемкорлық - мемлекет пен қоғамның турақтылығьша, Қазакстанның қауіпсіздігіне қауіп төндіретін жүйелі қатерді білдіреді, хальщаралық аренада Қазақстан Республикасыньщ жағымсыз келбетін қалыптастырьш, жүрпзіліп жатқан экономикалық жэне элеуметгік реформаларға кедергі келтіреді.

  • Сыбайлас жемқорлықпен айналысатындар адал (жергілікті жэне шетел) кэсіпкерлерді алдын ала теңсіздік жағдайына қоя отырып, сыртқы жэне ішкі нарықтардағы бәсекелестікке нұқсан келтіріп, үлттық экономикаға жағымсыз әсер етеді.
  • Сыбайлас жемқорлық жөніндегі Тәуелсіз сарапшылар ассоциациясының бағалауы бойынша, ол Қазақстанда тауарлар мен қызмет көрсетулердің қүнын 50%-ға дерлік көтереді, бұдан елдегі барша халық зардап шегеді.
  • Сыбайлас жемқорлық бизнес жүргізудің экономикалық жэне қаржылық ортасына зиянын тигізіп, мемлекеттік басқару мен бизнестің тиімділігін, инвестицияларға ынталарын төмендетеді, экономикалық жэне саяси дамуды тежейді, элеуметтік теңсіздікті туындатады, сондай-ақ саяси процеске белгілі бір тұрақсыздықты енгізеді.

Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимылдың қазіргі проблемаларын шешу бойынша шетелдің оң тәжірибесіне шолу Сыбайлас жемқорлық деңгейі едэуір төмен елдердің сыбайлас жемқорлыққа қарсы саясатын зерделеу мемлекеттік органдар қызметінің айқындығы мен жазаның болмай қалмайтындығы, мемлекеттік органдардың жұмысына азаматтық қоғам тарапынан ұйымдастырылған бақылау, мемлекеттік қызметкерлердің жоғары жалақысы, тиімді алдын алу жұмысы олар жүргізетін шаралардың базалық негіздері болып табылатынын көрсетеді.
Мәселен, Сеул қаласында (Оңтүстік Корея) 1999 жылдан бастап «ОРЕІЧІ» бағдарламасы - қалалық экімшілік шенеуніктерінің азаматтардың арыздарын қарауын бақылаудың онлайн жүйесі жұмыс істейді. Істің жағдайы туралы ақпаратқа еркін қол жеткізу шенеуніктермен жеке қарым-қатынас жасасу жэне шешім кабылдау үдерісінің аяқталуын жеделдету мақсатында оларға пара ұсыну қажеттілігін жойды.
Сыбайлас жемқорлық деңгейі төмен елдерде көрсетілетін мемлекеттік қызметтердің сапасы мен мерзіміне қатаң бақылау жүргізіледі. Мәселен, Еуропалық Одақ елдерінде эр түрлі құжаттарды ресімдеуге 40 минут жұмсалады, ал Сингапурда 15-20 минут жеткілікті. Осыған байланысты құжатты орындаушылар мен азаматтар арасында тікелей қарым-қатынассыз құжаттар беруге байланысты қызметтер көрсете отырып, сыбайлас жемқорлық көріністерін жасау үшін жағдайды төмендететін Халыққа қызмет көрсету орталығының (бұдан эрі - ХҚКО) жұмысына ерекше көңіл бөлу қажет.
Бизнес пен мемлекеттік органдардың арасындағы өзара қарым-қатынастарды түбегейлі оңайлатады және жеңілдетеді, бюрократтық кедергілерді элсіретеді, сыбайлас жемқорлық үшін мүмкіндіктерді төмендетеді, ақпараттық коммуникативтік технологияларға өтеді жэне халыққа Интернет арқылы қызметтер көрсетеді.
Әрбір мемлекеттік орган «бір терезе» қағидаты бойынша, сыбайлас жемқорлық көріністерінің алдын алу жэне жою жөніндегі жүйелі шаралар кешенін әзірлеуі жэне қолдануы тиіс, бұл өз органдарының қызметІн уақыт пен қаражатты көп үнемдеуге, сыбайлас жемқорлық деңгейін төмендетуге, азаматтар тарапынан олардың мәселелерін шешу кезінде айқындық пен мониторингті қамтамасыз етуге, әкімшілік кедергілердің азаюына экеледі.
Сыбайлас жемқорлық деңгейі төмен елдерде сыбайлас жемқорлық көздерінің пайда болу себептерін зерделеу жөніндегі ғылыми жэне әлеуметтік зерттеулерге, осы көздердің пайда болуының алдын алу бойынша кешенді шараларды одан эрі қабылдай отырып, ерекше мэн берілетіндігін атап өту қажет. Жыл сайын осындай зерттеулерді жүргізуге едәуір қаражат бөлінеді.
Сонымен қатар, осы зерттеулерді сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес жүргізетін уәкілетті органдар жүргізеді. Сыбайлас жемқорлық тақырыбындағы әлеуметтанушылық сұрау салулар мен зерттеулерді Қазақстанда уэкілетті мемлекеттік органдардың тапсырысы бойынша тэуелсіз институттар жүргізеді. Алайда, осы зерттеулер бірыңғай үйлестіруші органда қорытылмайды, ал іс жүзіндегі тұжырымдар мемлекеттің сыбайлас жемқорлыққа қарсы саясатына түзету енгізу үшін пайдаланылмайды.
Шет елдер тэжірибесін зерделеу бұқаралық ақпарат құралдары мен азаматтық қоғамның айрықша рөлін көрсетеді. Бұқаралық ақпарат құралдары тәуелсіз түрде сыбайлас жемқорлық деректері бойынша өз тергеулерін жүргізеді.

Қолданылған әдебиеттер тізімі:

  • https://online.zakon.kz/Document/?doc_id=34325418&pos=3;28#pos=3;28
  • https://online.zakon.kz/document/?doc_id=33478302&pos=465;78#pos=465;78
  • https://adilet.zan.kz/rus/docs/Z1500000410
  • https://library.atu.kz/files/9511.pdf


Достарыңызбен бөлісу:
1   2




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет