№
Р / с
|
Клиникалық практика тақырыптарының атауы
|
Қысқаша мазмұны
|
Сағат саны
|
|
Мамандыққы кіріспе.
|
Жұқпалы ауру диагнозын анықтау үшінаурудың даму анамнезі, эпидемиологиялық анамнез, мүшелер мен жүйелердің клиникалық зерттеуі, лабораторлық зерттеулер қолданылады. Клиникалық зерттеу барысында науқас жағдайы бағаланады.
|
2
|
|
Инфекцияның жалпы патологиясы туралы ілім. Жұқпалы аурулардың диагностикасы және оларды емдеу принциптері.
|
Лимфа түйіндердің, бауырдың, көк бауырдың ұлғаюына назар аудару керек. Олар ұлғайған жағдайда көлемін, консистенциясын, ауырлық сезімін, қоршаған тіндермен байланысын анықтау қажет. Бұл синдромдар жайылмалы инфкцияларға тән. Ішкі мүшелер белгілі ретпен тексеріледі
|
2
|
|
Инфекциялық қызметтің құрылымы. Жұқпалы аурула ауруханасының құрылымы және режімі
|
Палатарлардағы құрал-жабдықтар бөлімшенің саласына және санитарлы нормаға сәйкес келеді. Палаталар бір орынды немесе бірнеше орынды болып бөлінеді. Палаталарда төсектер (қалыпты немесе фукциональды), төсек маңында тумбочкалар және орындық немесе үстел, пациенттің киімін ілетін шкаф, мұздатқыш, жуынатын орын бар
|
2
|
|
Ішек инфекцияларының жіктелуі
|
Ішек инфекцияларының қоздырғыштары фекальді-оральді механизмімен беріледі, таралу жолдары әр түрлі. Таратушы факторларына нәжіспен ластанған тағам өнімдері, су, тұрмыста қолданатын заттар және сыртқы орта объектілері жатады. Ішек инфекцияларының өршулері жаз–күз айларында көбейеді, бұл мезгілде негізгі тағам мен су арқылы берілу жолдарының белсенділігі артады
|
2
|
|
Ішек инфекцияларымен ауыратын науқастарға күтім жасау
|
Іш сүзегі таяқшалары қоршаған ортада төзімді: топырақта, суда 1-5 айға дейін, нәжістерде – 25 күнге дейін, төсек жабдықтарында-14 күнге дейін сақталады. Тамақ өнімдерінде бірнеше күннен бірнеше аптаға дейін сақталады, әсіресе сүтте, ет фаршында, салаттарда, тағамдарда температура 180С жоғары болса көбеюі де мүмкін
|
2
|
|
Сальмонеллез , тырысқақ ауруларыда күтім жасау
|
Сальмонеллез-бұл салмонелла тобына жататын көптеген бактериялар тудыратын, асқазан-ішек жолдарының зақымдануымен жүретін, зоонозды жедел ішек инфекциясы. Берілу жолы тағам арқылы. Инфекция көзі болып адамдар ж/е жануарлар есептеледі
|
2
|
|
Тағамдық уытты инфекциялар
|
Энтеротоксиндер асқазан мен ішектің эпителиальды жасушаларымен байланысып, морфологиялық шараларды шақырмай, ферментативті жүйеге эпителиоцит-аденилциклаза шырышты қабат жануарларында биологиялық активті заттар-ЦАМФ, цГМСФ сонымен қатар простагландин, гистамин, ішек гормандарының және т.б. түзілуі артады. Бұл өз кезінде асқазан мен ішектің сұйық және тұз бөлу секрециясын арттырады, осының нәтижесінде құсу мен іш өту пайда боладыбелгілі ретпен тексеріледі
|
2
|
|
Иерсиниоздар
|
Иерсиниоз Yersinia enterocolitica бактериясынан туындаған - жылжымалы грам-теріс факультативті-анаэробты таяқша. Иерсиния төмен температураға өте жақсы төзеді, тоңазытқышта 4-6 °C температурада олар тек сақталып қана қоймай, сонымен қатар өнімдерде көбейе алады. (Иерсиниозды көбінесе "Тоңазытқыш ауруы" деп атайды)жуынатын орын бар
|
2
|
|
Иерсиниоздар ауруында күтім жасау
|
Иерсиниоз Yersinia enterocolitica бактериясынан туындаған - жылжымалы грам-теріс факультативті-анаэробты таяқша. Иерсиния төмен температураға өте жақсы төзеді, тоңазытқышта 4-6 °C температурада олар тек сақталып қана қоймай, сонымен қатар өнімдерде көбейе алады.
|
2
|
|
Амебиаз
|
Морфологняеы және дакылды өсіру, Қоздырғыштьщ дамуының екі кезеңі бар: вегетатнвті және дисталы. Вегетативті кезеңі бірнеше пішіннен түрады (тіндік, үлкен вегетатявті, қуыстық және циста алды). Циста сопақша (тыныштық кезеңі) пішщдІ, ішекте вегетативті пішівнен күралады. Жұкгырылу коздъгрғыпггың цистасының ішекке түсуі кезінде жүреді, онда ішекгік вегетативті пішіні пайда болады негізгі тағам мен су арқылы берілу жолдарының белсенділігі артады
|
2
|
|
Амебиаз ауруында күтім жасау
|
Морфологняеы және дакылды өсіру, Қоздырғыштьщ дамуының екі кезеңі бар: вегетатнвті және дисталы. Вегетативті кезеңі бірнеше пішіннен түрады (тіндік, үлкен вегетатявті, қуыстық және циста алды). Циста сопақша (тыныштық кезеңі) пішщдІ, ішекте вегетативті пішівнен күралады. Жұкгырылу коздъгрғыпггың цистасының ішекке түсуі кезінде жүреді, онда ішекгік вегетативті пішіні пайда болады негізгі тағам мен су арқылы берілу жолдарының белсенділігі артады
|
2
|
|
Ботулизм
|
Ботулизм (лат. botulus— колбаса) — жалпы организмнің улануына әкеліп соғатын инфекциялық аурудың ауыр түрі. Аурудың қоздырғышын 1896 ж. голландия ғалымы Э. ван Эрменгем ашқан. Ботулизм Clostrіdіum botulіnum таяқшасы бөліп шығаратын улы затпен (токсин) бүлінген тамақтан жұғады. Б-нің қоздырғышы адамның, жануарлардың және балықтардың ішек жолдарында боладыжоғары болса көбеюі де мүмкін
|
2
|
|
Ботулизм ауруында күтім жасау
|
Ботулизм (лат. botulus— колбаса) — жалпы организмнің улануына әкеліп соғатын инфекциялық аурудың ауыр түрі. Аурудың қоздырғышын 1896 ж. голландия ғалымы Э. ван Эрменгем ашқан. Ботулизм Clostrіdіum botulіnum таяқшасы бөліп шығаратын улы затпен (токсин) бүлінген тамақтан жұғады. Б-нің қоздырғышы адамның, жануарлардың және балықтардың ішек жолдарында боладыжоғары болса көбеюі де мүмкін
|
2
|
|
Вирусты гепатиттер. Жұғу жолдары. Жіктелуі
|
Сырқат біртіндеп басталады. Әлсіздік, енжарлық, тәбетінің төмендеуі, 2-5 күннен кейін тамақтан соң жүрегі айнып, құсады. Қату не іш өту. Оң жақ қабырға астында ауырлық және ауырсыну сезімі болады. Артралгиялық синдром: сүйек – буындары ауырып, мазалайды. Астеновегетативті синдром: әлсіздік, енжарлық, бас айналу, бас ауыру, ұйқысыздық байқалады. Сарғаю алдындағы кезеңнің аяғында зәр қоңырланып, нәжісі ақ түске айналады, алғашқыда склера, одан кейін теріде сарғаю байқалады
|
2
|
|
Вирусты гепатит «А»
|
ВГА жедел циклдық түрде өтетін қысқа уақытта интоксикациямен бауыр әркеттерінің бұзылу әркетімен байқалатын фекальді – оральді жолмен тарайтын вирусты инфекция. Балалар инфекциясы болып есептелінеді, ауырғандардың ішінде балалар 80%-ға жетеді
|
2
|
|
Вирусты гепатит «Е»
|
Е вирустық гепатит жұғу тәсілі бойынша А вирустық гепатитке жақын. Ал, Е вирустық гепатит, бөлек бір ауру екенін, 80-жылдары- М.С.Балаян дәлелдеді. Ол нағыз ғалымға сай, сол кезде әлі анықталмаған гепатит түрмен өзін-өзі жұқтырды. Бұл нақты, А вирустық гепатиті емес екені, айдан анық болатын. Өйткені зерттеушінің, аталған гепатитке қарсы иммунитет өндірілдіпайда болады.
|
2
|
|
Вирусты гепатит «В»
|
В вирусты гепатиті (ағылш. Hepatitis B virus, HBV) — ВГВ вирусымен шақырылатын бауыр зақымы себебінен, сарғаюымен және зат алмасу процесінің бұзылуымен өтетін, өзінен кейін жиі созылмалы гепатитке және бауыр цирррозына әкеліп соғатын инфекциялық ауру Сырқат біртіндеп басталады. Әлсіздік, енжарлық, тәбетінің төмендеуі, 2-5 күннен кейін тамақтан соң жүрегі айнып, құсады. Қату не іш өту. Оң жақ қабырға астында ауырлық және ауырсыну сезімі болады
|
2
|
|
Вирусты гепатиттер «С»
|
Вирусты гепатиттер – гепатотропты вирустармен шақырылатын (А, В, С, D, E, G және, мүмкін, басқа да), жұқтыру механизмінің әртүрлігімен және жалпы токсикалық, диспепсиялық пен гепатолиенальды синдромдарының дамуымен, бауыр қызметінің бұзылуымен, жиі сарғаюмен бірге жүретін, гепатобилиарлы жүйенің зақымдалуымен сипатталатын әртүрлі этиологиялық антропонозды аурулар тобы.
|
2
|
|
Вирусты гепатиттер «Д»
|
Механизмі мен берілу жолы бойынша вирусты гепатиттер екі топқа бөлінеді: фекальды-оральды механизмді – А және Е вирусты гепатиттер; және гемоперкутанды механизмді парентеральды В, С, D, G гепатиттер. Парентеральды гепатит шақыратын вирустарға аурудың созылмалы түрде өтуі тән, әсіресе гепатит С вирусында анық байқалады. Созылмалы гепатиттен басқа бауыр циррозы мен біріншілік гепатокарцинома дамуына негіз болады
|
2
|
|
Вирусты гепатиттер кезінде күтім жасау
|
Вирусты гепатиттер – гепатотропты вирустармен шақырылатын (А, В, С, D, E, G және, мүмкін, басқа да), жұқтыру механизмінің әртүрлігімен және жалпы токсикалық, диспепсиялық пен гепатолиенальды синдромдарының дамуымен, бауыр қызметінің бұзылуымен, жиі сарғаюмен бірге жүретін
|
2
|
|
Бруцеллез
|
Бруцеллёз (мальта қызбасы). Бұл ауру осы аурумен ауыратын малдың сүтін ішуден болады. Ол сондай-ақ терідегі жырындылар мен жаралар арқылы организмге тарайды, бұл жағдай ауру малдарды күтіп-бағатын адамдарда жиі кездеседі, сонымен қатар ауру зақымданған ауамен демалған кезде тыныс жолдары арқылы да денеге түседі
|
2
|
|
Лептоспироз
|
Лептоспира бактериялары — тасымалдаушы жануарлардың бүйрегінің майда өзекшелерінде өсіп-өніп сақталады, сыртқы ортаға несебімен шығады. Лептоспира адамдарға лептоспира бактерияларымен ластанған су, топырақ, ас тағамдары, тұрмыстық және мал өнімдерін өңдейтін өндірістік қалдық заттармен ауыз қуысы, мұрын, көз шырышты қабығы және зақымданған тері арқылы жұғады. Лептоспира жұққаннан кейін 3 — 5 миннуттан соң қанға өтіп, бүйрек пен бауыр тіндеріне таралып, жылдам өсіп-өне бастайды
|
2
|
|
Бруцеллез және лептоспироз аурулары кезіндегі күтім
|
Қоздырғышы — спираль пішінді лептоспира бактериялары. Негізінен, онымен бауыр, бүйрек және майда қан тамырлары зақымданады. Лептоспирозды 1888 ж. Ресей ғалымы Н.П. Васильев анықтаған. Қоздырғышын жапон зерттеушілері 1914 — 15 ж. А.Инадо және А.Ол қоздырғышты денесі сарғайып ауырған адамдардан тапқан
|
2
|
|
Дифтерия эпидемиологиясы, этиологиясы, патогенезі, клиникасы
|
Энтеробиоз. Этиологиясы, эпидемиологиясы, патогенезі, клиникасы, диагностикасы, емі, профилактикасы
Ауыз-нәжіс жолымен берілетін,антропонозды,контагиозды гельминтоз.Перианальды қышумен және ішек бұзылыстарымен сип.
Этологиясы-қоздырғышы enterebius vermicularis-үшкір құрт,кішкене нематода,ащы ішек пен соқыр ішектін төменгі бөлігінде өмір сүреді.түнгі уақытта ұрғашылар еркін аналь тесігі арқылы шығып,перианальды аймақта жұмыртқалайды және сол жеде өледі.
|
2
|
|
Іш сүзегі
|
Іш сүзегі –фекальді-оральді механизмімен жұғатын, су, тағам және тұрмыстық заттар арқылы таралатын, аш ішектің лимфа жүйесін зақымдап, шырышты қабықшасында жара пайда болатын, жалпы улану қайталанатын, ұзақ уақыт бактерия тасымалдаушылықты қалыптастыратын сальмонелла бактериясының (Salmonella typhi) әсерінен болатын антропонозды бактериалды инфекциялы ауру
|
2
|
|
Іш сүзегінің этиологиясы мен патогенезі
|
Іш сүзегі –фекальді-оральді механизмімен жұғатын, су, тағам және тұрмыстық заттар арқылы таралатын, аш ішектің лимфа жүйесін зақымдап, шырышты қабықшасында жара пайда болатын, жалпы улану қайталанатын, ұзақ уақыт бактерия тасымалдаушылықты қалыптастыратын сальмонелла бактериясының (Salmonella typhi) әсерінен болатын антропонозды бактериалды инфекциялы ауру
|
2
|
|
Іш сүзегінің клиникасы мен емі
|
Іш сүзегі –фекальді-оральді механизмімен жұғатын, су, тағам және тұрмыстық заттар арқылы таралатын, аш ішектің лимфа жүйесін зақымдап, шырышты қабықшасында жара пайда болатын, жалпы улану қайталанатын, ұзақ уақыт бактерия тасымалдаушылықты қалыптастыратын сальмонелла бактериясының (Salmonella typhi)
|
2
|
|
«А» жэне «Б» пара- тифтері
|
Батыс Қазақстан Жоғары медициналық колледжінде 21 желтоқсан күні «Жұқпалы аурулар» пәнінің оқытушысы Қ.Т.Ержанов «Іш сүзегі, паратифтер А және В, шигеллез» тақырыбы бойынша ашық циклішілік сабағын ұйымдастырып, сабақта түсіндірмелі–оқу, мазмұндау, пікіралмасу, сұрақ-жауап әдістерін тиімді қолданды.
|
2
|
|
Шигеллез
|
Шигелла асқазанға түскенен кейін ашы және тоқ ішеке өтеді. Тоқ ішекте олар колоноцитке өтіп, сол жерде көбейіп өледі де эндотоксин босап жергілікті әсер көрсетеді. Sh.dysenteriae (Григорьева-Шига) дизентерияларынан басқасына бактериемия тән емес. Токсин әсер ету кезінде күрделі процесстер пайда болады.
|
2
|
|
Ауа-тамшы жолдарымен тарайтын инфекциялар
|
Тыныс алу жолдарының инфекциялары – қоздырғыштың аспирациялық механизммен беріліп, тыныс алу жолдарының шырышты қабаттарындаТыныс алу жолдарының инфекциялары – қоздырғыштың аспирациялық механизммен беріліп, тыныс алу жолдарының шырышты қабаттарында орналасуымен сипатталатын жұқпалы аурулар
|
2
|
|
Тұмау және басқа да ЖРВИ
|
Тұмау немесе грипп (лат. grіppus, фр. grіpper, ағылш. influenza – “бас салу, шап беру”) – тыныс жолдарының жұқпалы вирустық ауруы. Аурудың қоздырғышы – ортомиксовирустар, олардың үш типі: А, В, С бар. Өте жұқпалы ауру. Тұмау вирусының сыртқы қабыршағының құрамында гемагглютицин (оны Н әрпімен белгіленеді) және нейраминидаза (N әрпімен белгіленеді) болады. Олар әр түрлі факторлардың әсерінен өзгеріп, тұмау вирусының жаңа вариантын түзуі мүмкін.
|
2
|
|
Менингококты инфекция
|
Менингококкты инфекция - жедел
респираторлы бактериялды
қоздырғышы ауа тамшысы
механизімімен берілетін, мұрын,
жұтқыншақ кілегей қабатының
зақымдалуымен, жұмсақ ми қабығының
қабынуымен, септицемиямен, аурудың
симтомсыз түрінен бастап, іріңді
менингококкты сепсиске дейінгі
клиникалық түрлерімен сипатталатын
жұқпалы ауру.
|
2
|
|
Дифтерия
|
Дифтерия (гр. 'διφθερα (diphthera)—pair of leather scrolls) — ол суық тиген сияқты дене қызуының көтерілуінен басталады, бас ауырады және тамақ іседі. Көмейдің артқы жағында, кейде мұрын мен ерінде сарғыш қоңыр қатпар немесе қабыршықтар пайда болады. Баланың мойны ісіп кетеді. Аузынан жағымсыз иіс шығады.
|
2
|
|
Трансмиссивті инфекциялар
|
Транмиссивті инфекция -- бұл вирустық, бактериальды, паразиттік инфекциялар,
адамдарға тарату жолдары, олардың рөлі - артроподтар (жәндіктер, кенелер) және
гастроподтар
|
2
|
|
АИТВ-инфекциясы
|
Адамның иммунтапшылық вирусы инфекциясы және жұқтырылған иммунтапшылығының синдромы (АИВ/ЖИТС) — адамның иммунтапшылық вирусы (АИВ) қоздырған инфекцияның организмге әсерінен дамитын дертті жағдай.Инфекция жұқтырған адамда ешбір ауру белгілері байқалмауы не қысқа мерзімді тұмау тәрізді синдром белгілері пайда болуы мүмкін. Әдетте, инфекцияның симптомсыз кезеңі ұзаққа созылады.
|
2
|
|
