Сальмонеллез-бұл салмонелла тобына жататын көптеген бактериялар тудыратын, асқазан-ішек жолдарының зақымдануымен жүретін, зоонозды жедел ішек инфекциясы. Берілу жолы тағам арқылы. Инфекция көзі болып адамдар ж/е жануарлар есептеледі
2
2
Тағамдық уытты инфекциялар
Энтеротоксиндер асқазан мен ішектің эпителиальды жасушаларымен байланысып, морфологиялық шараларды шақырмай, ферментативті жүйеге эпителиоцит-аденилциклаза шырышты қабат жануарларында биологиялық активті заттар-ЦАМФ, цГМСФ сонымен қатар простагландин, гистамин, ішек гормандарының және т.б. түзілуі артады. Бұл өз кезінде асқазан мен ішектің сұйық және тұз бөлу секрециясын арттырады, осының нәтижесінде құсу мен іш өту пайда боладыбелгілі ретпен тексеріледі
2
3
Иерсиниоздар
Иерсиниоз Yersinia enterocolitica бактериясынан туындаған - жылжымалы грам-теріс факультативті-анаэробты таяқша. Иерсиния төмен температураға өте жақсы төзеді, тоңазытқышта 4-6 °C температурада олар тек сақталып қана қоймай, сонымен қатар өнімдерде көбейе алады. (Иерсиниозды көбінесе "Тоңазытқыш ауруы" деп атайды)жуынатын орын бар
2
4
Амебиаз
Морфологняеы және дакылды өсіру, Қоздырғыштьщ дамуының екі кезеңі бар: вегетатнвті және дисталы. Вегетативті кезеңі бірнеше пішіннен түрады (тіндік, үлкен вегетатявті, қуыстық және циста алды). Циста сопақша (тыныштық кезеңі) пішщдІ, ішекте вегетативті пішівнен күралады. Жұкгырылу коздъгрғыпггың цистасының ішекке түсуі кезінде жүреді, онда ішекгік вегетативті пішіні пайда болады негізгі тағам мен су арқылы берілу жолдарының белсенділігі артады
2
5
Ботулизм
Ботулизм (лат. botulus— колбаса) — жалпы организмнің улануына әкеліп соғатын инфекциялық аурудың ауыр түрі. Аурудың қоздырғышын 1896 ж. голландия ғалымы Э. ван Эрменгем ашқан. Ботулизм Clostrіdіum botulіnum таяқшасы бөліп шығаратын улы затпен (токсин) бүлінген тамақтан жұғады. Б-нің қоздырғышы адамның, жануарлардың және балықтардың ішек жолдарында боладыжоғары болса көбеюі де мүмкін
2
6
Вирусты гепатиттер. Жұғу жолдары. Жіктелуі
Сырқат біртіндеп басталады. Әлсіздік, енжарлық, тәбетінің төмендеуі, 2-5 күннен кейін тамақтан соң жүрегі айнып, құсады. Қату не іш өту. Оң жақ қабырға астында ауырлық және ауырсыну сезімі болады. Артралгиялық синдром: сүйек – буындары ауырып, мазалайды. Астеновегетативті синдром: әлсіздік, енжарлық, бас айналу, бас ауыру, ұйқысыздық байқалады. Сарғаю алдындағы кезеңнің аяғында зәр қоңырланып, нәжісі ақ түске айналады, алғашқыда склера, одан кейін теріде сарғаю байқалады
2
7
Вирусты гепатит «А»
ВГА жедел циклдық түрде өтетін қысқа уақытта интоксикациямен бауыр әркеттерінің бұзылу әркетімен байқалатын фекальді – оральді жолмен тарайтын вирусты инфекция. Балалар инфекциясы болып есептелінеді, ауырғандардың ішінде балалар 80%-ға жетеді
2
8
Вирусты гепатит «Е»
Е вирустық гепатит жұғу тәсілі бойынша А вирустық гепатитке жақын. Ал, Е вирустық гепатит, бөлек бір ауру екенін, 80-жылдары- М.С.Балаян дәлелдеді. Ол нағыз ғалымға сай, сол кезде әлі анықталмаған гепатит түрмен өзін-өзі жұқтырды. Бұл нақты, А вирустық гепатиті емес екені, айдан анық болатын. Өйткені зерттеушінің, аталған гепатитке қарсы иммунитет өндірілдіпайда болады.
2
9
Вирусты гепатит «В»
В вирусты гепатиті (ағылш. Hepatitis B virus, HBV) — ВГВ вирусымен шақырылатын бауыр зақымы себебінен, сарғаюымен және зат алмасу процесінің бұзылуымен өтетін, өзінен кейін жиі созылмалы гепатитке және бауыр цирррозына әкеліп соғатын инфекциялық ауру Сырқат біртіндеп басталады. Әлсіздік, енжарлық, тәбетінің төмендеуі, 2-5 күннен кейін тамақтан соң жүрегі айнып, құсады. Қату не іш өту. Оң жақ қабырға астында ауырлық және ауырсыну сезімі болады
2
10
Вирусты гепатиттер «С»
Вирусты гепатиттер – гепатотропты вирустармен шақырылатын (А, В, С, D, E, G және, мүмкін, басқа да), жұқтыру механизмінің әртүрлігімен және жалпы токсикалық, диспепсиялық пен гепатолиенальды синдромдарының дамуымен, бауыр қызметінің бұзылуымен, жиі сарғаюмен бірге жүретін, гепатобилиарлы жүйенің зақымдалуымен сипатталатын әртүрлі этиологиялық антропонозды аурулар тобы.
2
11
Вирусты гепатиттер «Д»
Механизмі мен берілу жолы бойынша вирусты гепатиттер екі топқа бөлінеді: фекальды-оральды механизмді – А және Е вирусты гепатиттер; және гемоперкутанды механизмді парентеральды В, С, D, G гепатиттер. Парентеральды гепатит шақыратын вирустарға аурудың созылмалы түрде өтуі тән, әсіресе гепатит С вирусында анық байқалады. Созылмалы гепатиттен басқа бауыр циррозы мен біріншілік гепатокарцинома дамуына негіз болады
2
12
Бруцеллез
Бруцеллёз (мальта қызбасы). Бұл ауру осы аурумен ауыратын малдың сүтін ішуден болады. Ол сондай-ақ терідегі жырындылар мен жаралар арқылы организмге тарайды, бұл жағдай ауру малдарды күтіп-бағатын адамдарда жиі кездеседі, сонымен қатар ауру зақымданған ауамен демалған кезде тыныс жолдары арқылы да денеге түседі
2
13
Лептоспироз
Лептоспира бактериялары — тасымалдаушы жануарлардың бүйрегінің майда өзекшелерінде өсіп-өніп сақталады, сыртқы ортаға несебімен шығады. Лептоспира адамдарға лептоспира бактерияларымен ластанған су, топырақ, ас тағамдары, тұрмыстық және мал өнімдерін өңдейтін өндірістік қалдық заттармен ауыз қуысы, мұрын, көз шырышты қабығы және зақымданған тері арқылы жұғады. Лептоспира жұққаннан кейін 3 — 5 миннуттан соң қанға өтіп, бүйрек пен бауыр тіндеріне таралып, жылдам өсіп-өне бастайды
2
14
Бруцеллез және лептоспироз аурулары кезіндегі күтім
Қоздырғышы — спираль пішінді лептоспира бактериялары. Негізінен, онымен бауыр, бүйрек және майда қан тамырлары зақымданады. Лептоспирозды 1888 ж. Ресей ғалымы Н.П. Васильев анықтаған. Қоздырғышын жапон зерттеушілері 1914 — 15 ж. А.Инадо және А.Ол қоздырғышты денесі сарғайып ауырған адамдардан тапқан
Энтеробиоз. Этиологиясы, эпидемиологиясы, патогенезі, клиникасы, диагностикасы, емі, профилактикасы
Ауыз-нәжіс жолымен берілетін,антропонозды,контагиозды гельминтоз.Перианальды қышумен және ішек бұзылыстарымен сип.
Этологиясы-қоздырғышы enterebius vermicularis-үшкір құрт,кішкене нематода,ащы ішек пен соқыр ішектін төменгі бөлігінде өмір сүреді.түнгі уақытта ұрғашылар еркін аналь тесігі арқылы шығып,перианальды аймақта жұмыртқалайды және сол жеде өледі.
2
16
Іш сүзегі
Іш сүзегі –фекальді-оральді механизмімен жұғатын, су, тағам және тұрмыстық заттар арқылы таралатын, аш ішектің лимфа жүйесін зақымдап, шырышты қабықшасында жара пайда болатын, жалпы улану қайталанатын, ұзақ уақыт бактерия тасымалдаушылықты қалыптастыратын сальмонелла бактериясының (Salmonella typhi) әсерінен болатын антропонозды бактериалды инфекциялы ауру
2
17
«А» жэне «Б» пара- тифтері
Батыс Қазақстан Жоғары медициналық колледжінде 21 желтоқсан күні «Жұқпалы аурулар» пәнінің оқытушысы Қ.Т.Ержанов «Іш сүзегі, паратифтер А және В, шигеллез» тақырыбы бойынша ашық циклішілік сабағын ұйымдастырып, сабақта түсіндірмелі–оқу, мазмұндау, пікіралмасу, сұрақ-жауап әдістерін тиімді қолданды.
2
18
Шигеллез
Шигелла асқазанға түскенен кейін ашы және тоқ ішеке өтеді. Тоқ ішекте олар колоноцитке өтіп, сол жерде көбейіп өледі де эндотоксин босап жергілікті әсер көрсетеді. Sh.dysenteriae (Григорьева-Шига) дизентерияларынан басқасына бактериемия тән емес. Токсин әсер ету кезінде күрделі процесстер пайда болады.
