СӨЖ Тақырыбы: Сынақ зертханаларын аккредиттеу жөніндегі халықаралық конференцияның қызметінің бағыттары
Орындаған: Жеткерген А. Тексерген: Байжуманов К. Алматы 2022 Сынақ зертханаларын аккредиттеу жөніндегі халықаралық конференцияның қызметінің бағыттары 70-жылдардың ортасы - 80- жылдардың басында сынақ зертханаларын аккредиттеу жүйелері құрыла бастады. Еске салайык, сынак зертханаларын аккредиттеу жуйесі АҚШ-та 1976 жылы, Данияда - 1973 жылы, Францияда - 1979 жылы, Улыбританияда - 1981 жылы құрылған. 1977 жылы алғаш рет сынақ зертханаларын аккредиттеу бойынша халыкаралык конференция (ILAC) құрылды. Жаңа халыкаралық ұйым ретінде ұйымдастырылмаған ол халыкаралықсауда объектісі болыптабылатын енімдерге сынақ натижелерін езара мойындаудантуындайтын құқықтық жэне техникалыш аспектілер бойынша акпарат жане тажірибе алмасу үшін елдердің, халыкаралық уйымдардың өкілдерін біріктірді. Саудадағы техникалық кедергілер туралы ГАТТ келісімі аясында сертификаттауды, сынак натижелерін, аккредиттеужуйелерін халыкаралықөзара мойындаудың маныздылығын ескере отырып, жыл сайын ILAC конференцияларын өткізу туралы шешім кабылданды. Екінші конференция 1978 жылы Вашингтонда өтті. Осы конференцияда үшжумыс тобын құру туралы шешім қабылданды. Екіжакты жане көпжақты негізде тестілеу натижелерін жане аккредиттеу жуйелерін езара танудан туындайтын құқықтық жане әкімшілік аспектілерді зерделеу. Сынақ зертханаларын аккредиттеу бойынша ұлттық жүйелердің халыкаралық индексін жене жалпы алғандаелдерде сынақ натижелерін танудын улттық ережелерін дайындау. Жумыс топтары 1979 жылы өткен ILAC конференциясында алғашқы баяндамаларын ұсынды. Сиднейде (Австралия) ғш топка қосымша тағы екі топ қосылды:
аккредиттеу бойынша басылымдардың библиографиялық көрсеткішін дайындау үшін.
Сынақ нәтижелерін өзара тану жане сынақ зертханаларын аккредиттеу ушін кажетті құқықтықжәнеәкімшілік ақпаратты алу мақсатында барлық катысушы елдерге келесі мазмұндағы сауалнама жіберілді:
елдерде қабылданган ережелерге сәйкес сынақ зертханаларында сынақтанөтуі тис өнімдердіңассортименті;
сынақ зертханаларын аккредиттеудің құқықтық аспектілері;
сынақ зертханаларыныңжумыс істеуініңқұқықтық аспектілері (сынақ зертханалары шыгарған есептер мен сынақ есептерін тануға болатын шарттарды анықтау үшін);
аккредиттеу органдары мен сынақ зертханаларының жауапкершілігінің құқықтық аспектілері;
сынақ зертханаларын аккредиттеу жуйелерін танудың заннамалық жэне құқықтық аспектілері (осындай тану жолындағы елдердің заннамасымен байланысты құқықтық кедергілерді жою үшін).
Сауалнамаға 22 ел жауап берді. Жауаптарды өңдегеннен кейін мың беттік есеп дайындалды. Жауаптарды талдау көп жағдайда заңнамалықжәне баска да нормативтік актілер өнімді сынауды белгілі зертханаларда жургізуді талап ететінін көрсетті. Сынақ зертханаларын аккредиттеу жөніндегі халықаралық конференция (ИЛАК) 1977 жылы алғаш рет шақырылды (Копенгаген, Дания). Конференция жұмысының мақсаты халықаралық деңгейде келісілген қағидаттар мен рәсімдер негізінде сынақ зертханаларын аккредиттеу жолымен саудадағы техникалық кедергілерді айтарлықтай қысқарту болып табылады, бұл сынақ нәтижелеріне өзара сенім орнату үшін маңызды қадам болып табылады. ИЛАК шеңберінде халықаралық келісімдердің екі түрі қарастырылады:
сынақ хаттамаларын, зертханаларды аккредиттеусіз сертификаттарды өзара тану жөніндегі келісім;
сынақ зертханаларын аккредиттеудің ұлттық жүйелерін өзара тану жөніндегі келісім (тануды таратумен және сертификаттарға).
ИЛАК барлық тиісті сипаттамалары бар халықаралық ұйым болып табылмайды - жарғы, рәсім ережелері, тұрақты хатшылық, бюджет және т.б., ал жұмысына халықаралық сауда мәні болып табылатын өнімді сынау нәтижелерін өзара тану кезінде туындайтын заңдық және техникалық аспектілер бойынша ақпарат және тәжірибе алмасуды өз мақсатын қойған жекелеген елдердің мамандары мен халықаралық ұйымдар қатысатын халықаралық форум болып табылады.
Қазіргі халықаралық сауда-экономикалық, өнеркәсіптік, ғылыми-техникалық ынтымақтастықта басқа елдерге экспорттық жеткізілім объектісі болып табылатын өнімнің техникалық деңгейі мен сапасын бағалаудың объективтілігіне байланысты мәселелер ерекше маңызға ие болды.
IO және IEC әзірлеген халықаралық анықтамаға сәйкес, зертханалық аккредиттеу сынақ зертханасының нақты сынақтарды немесе сынақтардың нақты түрлерін жүргізуге рұқсат етілгенін ресми мойындау болып табылады.
ILAC құрудың мақсаты қолданыстағы халықаралық келісімдер, сынақ зертханаларын аккредиттеу ұлттық жүйелерін өзара тану, өнімді сынау нәтижелері және өнім сапасы туралы басқа да мәліметтер туралы мәліметтерді жинақтауға ұмтылу болды.