Сыныбы: 9 сынып Математикалық және


лады. Аңыз бойынша Галилей бұл жаңа-



бет3/5
Дата21.04.2023
өлшемі385,5 Kb.
#85359
1   2   3   4   5
лады. Аңыз бойынша Галилей бұл жаңа-
  • лықты шіркеудегі шырақтың шайқалуын
  • бақылай отырып ашқан екен. Галилей ма-
  • ятниктің тербеліс периодының оның
  • амплитудасына тәуелді болмайтынын
  • тәжірибе жүзінде дәлелдей отырып, маят-
  • никтерді уақыт өлшеуіші ретінде сағат-
  • тарда пайдалануды ұсынды. Алайда тек
  • 70 жылдан астам уақыт өткенде, 1656 ж.
  • X. Гюйгенс осы идеяны жүзеге асырып, ал-
  • ғаш рет маятникті сағат құрастырып
  • шығарды.
    • Маятник тербеліп тұрғанда жүк АВ доғасының бойымен Ғқ кері қайтарушы, яғни қорытқы күштің әрекетінен үдеумен қозғалады. Бұл күштің шамасы қозғалыс кезінде өзгеріп отырады. Дененің тұрақсыз күштің әрекетінен қозғалысын есептеу өте күрделі.
    • Сондықтан есепті жеңілдету үшін маятникті бір жазықтықта тербелтпей, жүк шеңбер бойымен қозғалатындай етіп, оны конус сызуға мәжбүр етеміз.
    • Маятниктің айналу периоды оның тербеліс периодына тең болады. Тайн.=Ттер=Т.
    • Конустық маятниктің айналу периоды жүк сызатын шеңбердің ұзындығын сызықтық жылдамдыққа бөлгенге тең:
    • Ал маятник вертикаль күйінен шамалы ғана ауытқитын болса, амплитуда аз болғанда, қорытқы күш шеңбердің ВС радиусы бойымен бағытталады деп есептеуге болады. Бұл жағдайда қорытқы күш центрге тартқыш күшке тең:
    • ОВС және ВDE үшбұрыштарының ұқсастығынан:
    • ВЕ:ВD = СВ:ОС немесе Ғ:mg = R:l, бұдан
    • Ғ күшінің осы екі өрнегін теңестіре отырып алатынымыз:
    • немесе
    1   2   3   4   5




    ©emirsaba.org 2024
    әкімшілігінің қараңыз

        Басты бет