4-ұсыныс. Қол жеткізу және қабілеттілік мотивациясы. Қол жеткізуге бағытталған іс әрекет әр адамда сәттілікке жету және сәтсіздіктерден қашық болу мотивтерінің болуын қарастырады. Басқаша айтқанда барлық адамдарда сәттілікке жетуге қызығатын және сәтсіздіктерден қауіптенетін қабілет бар. Бірақ әдетте адамдарда сәттілікке жету мотиві немесе сәтсіздіктерден қауіптену мотиві басымырақ. Негізінде сәттілікке жету мотиві әрекеттік нәтижелі орындалуы мен, ал сәтсіздіктерден қауіптену мотиві-қауіпке берілумен байланысты. Сәттілікке бағытталған адамдар қиындығы жағынан орташа, немесе шамалы жоғарылатылған мақсаттарды таңдайды. Ал сәтсіздіктерге бағытталғандар қатерлі таңдаулар жасайды (өте жоғарылатылған немесе төмендетілген) Сәтсіздікке бағытталған адамдар сәттілікке бағыттталғандарға қарағанда жеңіл және жақсы жатталған біліктер жағдайында (сандарды қосу) жылдамырақ және дәлірек жұмыс істейді. Күрделі тапсырмалар жағдайында- бұл сипат керісінше болады.
Сыныпта барлық қабілеттердің көріністері бар, бірақ орташа қабілеттілердің сәттілікке бағыты жақсырақ. Өте ақылдыларда да, өте аз қабілеттілерде де нәтижеге қол жеткізу ынтасы болмайды, өйткені жарыс жағдайы не "тым жеңіл", не "тым ауыр" болып көрінеді.
5-ұсыныс. Оқушыға "жаттанды шарасыздық" жағдайдан шығуға қалай көмектесуге болады? Егер адамның өмірінде сәтсіздіктер көп болса, оның талап қою деңгейі, өзін өзі бағалау көрсеткіші төмен болады. Адам сәтсіздікке бағытталған, ол шарасыздық жағдайында тұр. Бұндай жағдай "жаттанды шарасыздық" деген атауға ие болды.
Мұғалім оқушыға бұл жағдайдан шығуға қалай көмектесе алады?
Зерттеулер көбінесе сәтсіздіктің 4 түрі анықталатынын көрсетті: қабілеттің болмауы; тапсырманың қиындығы; сәтсіздік; әрекеттің жеткіліксіздігі. Оқушының сәтсіздігі кезіндегі мұғалімнің көмегінің ең жақсысы оның (оқушының) әрекетінің жеткіліксіздігі нәтижесінде екенін түсіндіру.
6-ұсыныс. Сабақтың эмоционалдығы - ынталандыру ма, әлде зиян ба? Әрекеттің жемістілігі (жағымды мотивациясы болса да) бұл әрекетті сүйемелдейтін эмоция күшіне байланысты екенін ұмытпау керек. Егер де тапсырманың қиындығы сабақтың эмоциялылығына сәйкес болса, оқушылардың оқу тапсырмасына деген әрекет қатынасы дұрыс болады.
Мысалы, жаратылыстану, математика сабақтарында жоғары эмоционалдық тиімді фактор болып табылмайды. Ал орыс тілі, әдебиеті сабақтарында керісінше жоғары эмоционалдық тиімді фактор болып табылады; тек қана қиын және күрделі тақырып жағдайында эмоция қуатының төмендетілуіне рұқсат етіледі.
