Орайы
келген әңгіме
(Соңы 8-бетте)
(Соңы 3-бетте)
Ақпарат
Бүгінгінің бас тақырыбы
Ойталқы
АҢДАТПА
4-бет
2-бет
(Соңы 5-бетте)
№52 (2830) 18 мамыр 2016
www.zanmedіa.kz
Қоғамдық-саяси, құқықтық газет
zangazet@maіl.ru
(Соңы 3-бетте)
Баспасөз — 2016
Құрметті оқырман!
«Заң газеті» және
«Юридическая
газета»,
«Заң», «Фемида»,
«Нормативтік құқықтық актілер
бюллетені» басылым дарына жазылу
басталғанын естеріңізге салғымыз келеді.
Төл басылым да рыңыздан
қол үзіп қалмаңыздар!
жеке тұлғалар үшін – 65921
заңды тұлғалар үшін – 15921
жеке тұлғалар үшін – 65928
заңды тұлғалар үшін – 15928
«Заң газеті»
«Заң» журналы – 75849
«Фемида» – 75858
«
НҚАБ
» – 75614
«Юридическая газета»
Жазылу индекстері:
zanreklama@maіl.ru
Біздің басылымдарға
«Қазпошта» АҚ бө лім ше лері,
«Қазпресс» ЖШС дүң гір шек тері
және Алматы қаласын дағы «Дауыс»
жүйесі ар қы лы жазы лу ла ры ңызға
болады.
БАНКТЕР ДЕ МЕДИАЦИЯҒА
БЕТ БҰРА БАСТАДЫ
ЖОСПАРСЫЗ ІС
АЛҒА БАСПАЙДЫ
Аймақ
(Соңы 3-бетте)
Ауданда 45 елді мекен, 1 қала
лық және 12 ауылдық округ бар.
Ауданның солтүстік және батыс
жағы Кербұлақ ауданымен, шығы
сы Қытаймен және оңтүстігі Іле
өзені арқылы Ұйғыр ауданымен
шектесіп жатыр. Бүгінгі әңгіменің
арқауы да осы Іле өзенінің маңына
орналасқан шөлейт аймақ, жал
жал болып жатқан құмды өңір –
Айдарлы ауылы жайлы болмақ.
«Айдарлы» деп аталуының өзінде
екі бірдей аңыз бар. Тарихи әп
санаға көз сүзсек, 19231933 жыл
дары бұл өңірге санаулы ғана
отбасы қоныстаныпты. Ат төбе
ліндей ғана ауылдағы шебер кісі ге
егіншілікпен айналысатын ма
ңайдағы адамдардың барлығы
құралсайман соқтыруға бара
ды екен. Қолы қарымды, ұс та
лығынан бөлек, шебердің төбе
сінде тұ лым ды айдары болыпты
деседі. Алысжақын нан ұстаға
құрал жасатуға ниеттілер шебер
ді атымен ата май, төбесіндегі
тұ лымына орай, «Айдарлыға
бара мыз» дейді екен. Ауылдың
Ай дарлы ата луының бір сыры
осы. Екінші бір аңыз айдар
АЖАРЫ АЙШЫҚТАЛҒАН АЙДАРЛЫ
Алматы облысының оңтүстік-шығысында орналас-
қан Панфилов ауданының дамуы қарқынды. Әкім-
ші лік орта лы ғы Жаркент қаласының іргетасы 1923
жылы қа лан ған. 1942 жылдан бас тап 28-гвардиялық
ат қыштар дивизиясының ко ман дирі И.Панфилов
есімімен аталады. 2004 жылғы есеп бойынша, хал-
қының саны – 115,6 мың адам.
айдар құмды жер болғандық
тан, Айдарлы деп аталған де
ген ге саяды.
КЕҢЕСТІК КЕЗЕҢДЕГІ
КЕЛБЕТ
1944 жылы Октябрь (қазіргі
Қоңырөлең) ауылынан енші
беріліп, бөлініп шыққан бұл
ауылға «Гвардия» қой совхозы
деген атау берілгенді. Жер жағ
дайы қолайсыз аймаққа қо ныс
танған бұл ауылды шаруа шы
лық тарағанға дейін 10 директор
басқарған екен. Солардың ара
сында шаруашылық тасының
өрге домалауына айрықша үлес
қосқан, ауылдың ажарын кір
гізіп, көріктендірген Нұрсейіт
Сауранбаевты ерекше айтуға
бо лады.
–
Талғат Қаһарұлы, сөз басында
еліміздегі ең беделді сауықтыру
орталығы ғана емес, сондай-ақ,
көне тарихқа да ие денсаулық
сақтау ұйымы саналатын
«Алматы» шипажайының бүгінгі
жай-күйіне, жалпы, материалдық-
техникалық базасы мен
мүмкіндіктеріне тоқталсаңыз.
Талғат ТҰҢҒЫШБАЕВ,
«Алматы»
шипажайының
президенті:
«СЕРВИС САПАСЫ
БАҒАҒА
ҚАРАҒАНДА
ӘЛДЕҚАЙДА
МАҢЫЗДЫ»
ҮКІМ ШЫҚПАЙ
КҮДІКТІНІ
ҚЫЛМЫСКЕР ДЕУ ҚИСЫНСЫЗ
Қағаз жүзіндегі қағидада күдікті мен айыпталушы ұғымының арасында жер мен көк-
тей айырмашылық бола тұрса да, оны заң тәртібіне сәйкес қолдануда кемшілік көп. Был-
тырға дейін қолданылып келген Қылмыстық іс жүргізу кодексіндегі 68-ші, ал, 2015 жылдан
бастап басшылыққа алынған жаңа Қылмыстық процестік кодекстің 64-бабындағы анық-
тамалардың бірінде бұл сөзге «сезікті», енді бірінде «күдікті» деген атау берілгені болма-
са, түпкі мағыналарында пәлендей алшақтық пен айырма жоқ.
Ескі Қылмыстық іс жүргізу кодексінің 68ба
бында қандай адамның сезікті болып есептелетін
дігіне «Тергеуші, анықтаушы қылмыс жасады
деп күмән келтірілгендігін хабарлап, соған байла
нысты осы кодексте белгіленген негіздерде және
тәртіппен өзіне қатысты қылмыстық іс қозғалған,
не ұстау жүзеге асырылған, не айып тағылғанға
дейін жолын кесу шарасы қолданылған адам сезікті
болып табылады» деп тұжырым жасалған. Жаңа
Қылмыстық процестік кодекстің 64бабындағы
анықтаманың түпкі мәні де осы мағынадан алыс
жатқан жоқ, төркіндес. Заңнамаларымызға ортақ
тәртіп бойынша ұсталған немесе бұлтартпау шара
сы қолданылған күдіктіге 24 сағаттың ішінде айып
тағылып, ол осы мерзімде құзырлы органдарға
хабарлануы тиіс. Ал, егер сотқа дейінгі тергеп
тексеру органы түскен күдікті негізсіз деп тапса,
онда сол адамға қолданылған процестік мәжбүрлеу
шарасының күшін жоюға міндетті. Өкінішке
қарай, заңның осы нормасын көптеген қылмыстық
қудалау органдары ұдайы сақтай бермейді. Соның
салдарынан Ата Заңымыздың 77бабының 3бө
лігіндегі «адамның кінәлі екендігі заңды күшіне
енген сот үкімімен танылғанша, ол жасалған
қылмысқа кінәлі емес деп есептеледі» деген басты
талап ескерусіз қалып кетеді.
АУЫЛҒА ЖАС МАМАНДАРДЫ ТАРТУДЫҢ
ЖОЛЫ ҚАЙСЫ?
А
уылға маман тарту мәселесі бізде әлі күнге дейін оңтайлы шешімін
тапқан жоқ. «Дипломмен – ауылға!» бағдарламасы аясында қарқынды
жұмыс жүріп жатпағаны тағы анық. Сондықтан, жастарды ауылға тар-
ту жолдары қандай?
Әзімбай ҒАЛИ,
саясаттанушы:
– Принципті өзгерту керек. Бұрын әкімшілік
принцип болатын, жоғары оқу орнын бітірдің
бе – ауылға бар дейтін. Қазір бірінші орында
материалдық принцип тұруы қажет. Әрбір
жас маманға ауылда үш жыл жұмыс істеуді
міндеттеу емес, ауылда барлық жағынан
қолайлылық туғызу мәселесін шешкен жөн.
Амангелді АЙТАЛЫ,
қоғам қайраткері:
– Ауылға жастар барғысы келеді, барып та жатыр.
Бірақ, сол жастардың ауылда тұрақты қалып,
жұмыс істеуі үлкен мәселе. Себебі, ауылдағы
инфрақұрылымның жағдайы, мысалы, ауыл
мен ауданды, облыс арасын жалғайтын жолдың
сапасы сын көтермейді.
САТЫП АЛУ ҚЫЗМЕТІ
ТОЛЫҚТАЙ ЭЛЕКТРОНДЫ ТҮРДЕ
ЖҮРГІЗІЛЕДІ
«Қазақстандағы барлық мемлекеттік сатып алу
қызметі толықтай электронды түрде жүргізілетін
болса, оның қатысушыларының санын бүгінгі таң
да 70 мыңға жуық тауар өндірушілер мен қыз мет
көрсету саласының өкілдері құрайды», – деп мә
лім деді таяуда Астанада өткен «Кәсіптік этика мен
ашықтық – мемлекеттік сатып алуды кәсіби лен
діру дің құрамдастары» тақырыбында өткен форум
барысында Мемлекеттік сатып алу заңдылығы
департаментінің директоры Сәбит Ахметов.
Осымен 12ші рет ұйымдастырылып отырған
форумға Еуропа мен Азия құрлығындағы көптеген
елдердің өкілдері қатысып, олар мемлекеттік сатып
алу қызметіндегі мамандардың кәсіби біліктілігін
арттырудың жайжапсарын талқылады. Жиында
арнайы баяндама жасаған Мемлекеттік сатып
алу заңдылығы департаментінің директоры Сәбит
Ахметов Қазақстанның бұл саладағы қыз метінің
100 пайыздық деңгейде электронды негізде жүзеге
асырылатындығын атап өтті.
Маманның пікірінше, заманауи технология
лар дың еркін қолданысқа енгізіліп, әсіресе сатып
алу қыз метінің осылайша жаңғыртылуы саланың
ашық тығын көрсетіп қана қоймай, оның тиімділігін
де арттыратын көрінеді.
Е.КАМАЛ
ҚАЛАЛЫҚ СОТ ТӨРАҒАСЫНЫҢ
ИНТЕРНЕТМӘСЛИХАТЫ ӨТЕДІ
2016 жылдың 23 мамыры күні Алматы
қаласының тұрғындары үшін сот органдары
қызметінің қолжетімділігі мен ашықтығы және
мөлдірлігі қағидаттарын қамтамасыз ету мақ
сатында Алматы қалалық сотының төрағасы
А.Ештайдың интернетмәслихаты өтеді.
Мәслихат тақырыбы Алматы қалалық соты
мен қала соттарының қызметі, азаматтар мен
заңды тұлғалардың сот төрелігіне қолжетімділігін
қамтамасыз ету, сот жүйесіндегі ақпараттық қыз
мет терді тәжірибеде қолдану, сыбайлас жем қор
лықтың алдын алу мәселелері бойынша «100
нақты қадам» Ұлт жоспарының шеңберінде сот
жүйесіне арналған «Заңның үстемдігін қам та
масыз ету» атты екінші институционалдық бағ
дар ла ма сын жүзеге асырудың жолдары мен кадр
сая саты жөніндегі өзекті мәселелерді қамтиды.
Интернетмәслихат барысында тек Алматы
қаласының соттарына ғана емес, басқа сала
лар дың жұмыстарына қатысты да сауал дар дың
қойылуы мүмкін. Сұрақтар мен өтініш тері ңізді
Алматы қалалық сотының интернет порта лы
ның htt://almaty.sud.kz/rus/node/add/guestion сіл
темесіне қалдыруға болады.
Мәслихат «сұрақжауап» түріндегі қашықтықта
өтеді. Қалалық сот интернетмәслихатқа құқықтық
қауымдастықтың өкілдерін, сондайақ, сұхбатқа
мүдделі барлық тұлғаларды шақырады. Сұрақтар
мен өтініштерге қайтарылатын жауаптар күні
бойы қалалық соттың интернетқорында орна
лас тырылады.
Алматы қалалық сотының
баспасөз қызметі
2
№52 (2830)
18 мамыр 2016
zangazet@maiI.ru
ҚҰҚЫҚ
Кездесу
Ел ертеңі
Семинар
Оңтүстік Қазақстан
о б л ы с т ы қ с о т ы н ы ң
төрағасы «Жаңа элек
тронды техно логия ларды
қ о л д а н у м ә с е л е л е р і »
тақыры бында бұқара
лық ақпарат құрал дары
ның және үкімет тік емес
ұйымдардың басшы лары
мен кездесу өткізді.
Іс-шараға облыстық соттың
алқа төрағалары, Соттармен
өзара іс-қимыл жөніндегі
ке ң е с т і ң м ү ш е л е р і , О Қ О
бойынша Сот тар әкімшісінің
б а с ш ы л а р ы ж ә н е о б л ы с
соттарының БАҚ-пен өзара
іс-қимыл жөніндегі үйлес-
тіруші-судьялары мен маман-
дары қатысты. Ке зде суді
О Қ О с о т ы н ы ң т ө р а ғ а с ы
Н.Шәріпов ашып: «Жоғарғы
Сот төра ғасы ның өкімімен
Соттардың бұқаралық ақпарат
құралдарымен өзара іс-қимыл
тұжырымдамасы қабылданды.
Ал, мамыр айынан бастап
Жоғарғы Сот жанындағы
Соттардың қызметін қамтамасыз
ету департаментінің тиісті
құры лымдық бөлімдері мен
облыстық соттардың төрағалары
оны орын дауға кірісіп те кеттік.
Қабыл данған тұжырымдамада:
«Сот-құқық тақырыбына маман-
данған журналистер қызметін
көпші лік ке насихаттау мақса-
тында өз материалдарында
сот төрелігін жүзеге асыру
бойынша сотт ар қызметі
туралы кәсіби және объективті
ақпарат берген БАҚ өкілдерін
ынталандыру бойынша іс-
ш а р а л а рды ұ й ы мда с т ы ру
жоспарланып, бұл жұмысқа
БАҚ-пен медиалық сипаттағы
үкімет тік емес ұйымдардың
Өскемендегі Д.Серікбаев
атын дағы Шығыс Қазақстан
мемле кеттік техникалық универ
ситетінде «Қолданыстағы Аза
мат тық процестік кодекс бойын
ша татуластыру рәсімдерін сот
тәжіри бесінде тиімді қолдану»
тақыры бында өңірлік семинар
өтті.
Шығыс Қазақстан облыстық
соты, Қазақстан халқы Ассамблея-
сы Шығыс Қазақстан облыс тық
хатшылығы, облыстық Әділет
департаменті, Ішкі істер депар-
таменті, білім және ден саулық сақтау
басқармалары, облыстық адвокаттар
коллегиясы мен «Шаңырақ»
медиация орталық тары арасында
татуластыру рәсім дерін дамыту
бойынша өзара ынтымақтастық
жөнінде меморан думға қол қойылған
бола тын. Аталған меморандум
аясында Өскемендегі Достық үйін-
де еліміздегі тұңғыш медиация
орталығы ашылған-ды. Және осы
меморандум негізінде облыстағы
14 До стық үйінде медиация
орталықтарын ашу туралы келісім
жасалған болатын. Қазіргі уақытта
өңірдің 12 аудан орталығында
әкімдіктердің жанынан медиация
қ а б и н е т т е р і а ш ы л д ы . Б ұ ғ а н
дейін сәуір айында Абай ауданы
мен Семей қаласында осындай
семинар өткен еді. Өскеменде
ұйымдастырылған бұл шараның да
аталған меморандумды орындау
аясында өткізілгенін айта кетейік.
Мемлекеттік органдардың, банк
өкілдерінің, кәсіби және кәсіби емес
медиаторлардың, Қазақстан халқы
Ассамблеясы мүшелерінің және
облыстағы сот қызметкерлерінің
қатысуымен, Шығыс Қазақстан
облыстық сотының төрағасы
Досжан Әміровтің модераторлық
етуімен өткен семинарға Өскемен
қаласының әкімі Ерлан Аймұқашев
қатысып, кіріспе сөз сөйледі.
– Қоғам болған соң түрлі мәсе-
лелер, түрлі түйткілдер орын алмай
тұрмайды. Ондай мәселелерді
сауатты да салиқалы, байыппен
шешудің жолы сот процестеріне
татуластыру рәсімдерін кеңірек
қолдану деп білемін. Сонымен қатар,
мұндай балама тәсілдерді тәжірибеге
енгізу сот саласының дамуына тың
Бүгінгі судьялар мен адвокаттар, про-
курорлар т.б. заңгерлердің барлығы – кешегі
студенттер. Олардың таңдаған салалары
бойынша кәсіби маман атануы университет
қабырғасындағы білім, біліктерімен тығыз бай-
ланысты. «Ұстазы жақсының ұстамы мықты»
демекші, шәкірттерінің жоғары білімдерімен
өз жолдарын табуында ұстаздардың еңбегі
ерен. Осы тұрғыда айтарлығы, Абай атындағы
ҚазҰПУ Тарих және құқық институтының
ҚР азаматтық іс жүргізу пәнінің оқытушысы,
профессор Гүлжазира Мейірбекова болашақ
заңгерлердің тек теориямен шектелмей, алған
білімін практикамен де ұштастыра оқыту ды
дәстүрге айналдырған. Сол мақсатта шәкірт-
терімен бірге сот процестерін жиі өткізеді.
Құқықтану мамандығының 3-курс сту-
денттері азаматтық процестен жер дауын
шешу бойынша сот процесін ұйымдастырды.
Процеске студенттермен бірге академиялық
мобильділікпен осы университетте 1-семестр
оқып жатқан басқа жоғары оқу орындарының
студенттері де қатысып, өздерінің теориялық
білімін тәжірибе жүзінде көрсетті. Судья,
сот хатшысы, жасауыл, прокурор, тараптар
мен олардың адвокаттары, даулы іске
қатысты куәлар, сарапшылар, мамандар,
тіпті, аудармашыға дейін ойластырылыпты.
Дауға қатысты тақырыпты қорғау, жарыссөз
және шешудегі өз міндеттерін студенттер
шынайы көрсете білді. Өзімізді шынайы сот
процесінде отырғандай сезіндік. Жастардың
жинақы және дәлелді, анық та нық уәждері
мен өз мамандығына деген сүйіс пеншілігіне
риза болдық. Ертеңгі дайын судья мен адвокат
т.б. көрдік.
С от п р о ц е с і н д е суд ь я , а д во кат,
прокурордың сөйлеу мәнері мен шешендігі
сотқа қатысушылар назарын бірден аударары
талассыз. Бұл тұрғыда аталған жоғары
оқу орнының 3-курс студенті Алмас
Борамбаевтың кәсіби судьялардан айыр-
ма шылығы байқалмады. Ал, екі тарап-
Жарыс тартысты өтті
ЭЛЕКТРОНДЫҚ СЕРВИСТІ
ҚОЛДАНУШЫЛАР САНЫ АРТТЫ
өкіл дері тартылатын болады.
Тұжы рымдаманы іске асыру
шең берінде журналистердің
кәсіби бірлестіктерімен, сондай-
ақ, ҮЕҰ бірлесіп, сот жүйесінің
а қ п а р а т т ы қ а ш ы қ т ы ғ ы н
жақсарту мәселелері бойынша
бірлескен іс-шаралар өткізуді
қамтамасыз ету қажет» деп
көрсетілген. Осыған орай,
б ү г і н « Жа ң а эл е кт р о н д ы
технологияларды қолдану мәсе-
ле лері» тақырыбында БАҚ
іске асырылды. Былтыр ОҚО
соттары бойынша 33 сот залы
дыбыс және бейнетіркеу жүйе-
сімен жарақтандырылған бол-
са, биыл олардың саны 2 есе ге
өсіп, 66 сот залы ДБТ құрал-
дарымен жабдықталды», – деді.
Төрағаның сөзінен кейін қаты-
су шылардың назарына сот
жүйе сіне енгізілген жаңа элек-
трон ды сервистердің түрле-
рі мен таныстыруға арналған
бейне ороликтер көрсетілді.
БАНКТЕР ДЕ МЕДИАЦИЯҒА
БЕТ БҰРА БАСТАДЫ
пайдаланушылар саны 52 538
адамға жеткен. Осы сервис қол-
даныла бастаған уақыт ішінде
Оңтүстік Қазақстан облысы
соттарына 73 412 құжат беріл-
ген. «Әкімшілік істерді жіберу»
сервисі бойынша қазіргі күн ге
облыс бойынша 25 033 әкім-
шілік іс жергілікті сот тардың
қарауына түскен. «Сот құжат-
тарымен танысу » сервисі
қызметі 212 мыңнан астам рет
қолданылған. Сонымен қатар,
жергілікті соттар осы кезеңге
дейін 36 360 сот процесін
жаңа ДБТ жүйесін қолдана
отырып өткізген. Кездесу
барысында «ОҚО Азаматтық
Альянсы» заңды тұлғалардың
қауымдастық нысанындағы
бірле стігінің пре зиденті,
о б л ы с т ы қ м ә с л и х а т т ы ң
депутаты Ш.Жамалбекұлы,
Қазақстан Журналистер одағы
ОҚО филиалының төрағасы
А.Қапбарова сөз сөйлеп, сот
жүйесіндегі жаңа электронды
технологиялардың азаматтар
үшін қолайлы екенін атап өтті.
Іс-шара соңында қатысушы-
ларға ОҚО қылмыстық, эконо-
микалық және кәмелетке толма-
ған дардың істері жөніндегі ма-
ман дандырылған соттардың сот
мәжіліс залдарындағы аудио-
бейнетіркеу құралдарының
жұмысы таныстырылды.
Қабыл ДҮЙСЕНБИ,
Оңтүстік Қазақстан
облыстық сотының
ақпараттық қамтамасыз
ету бөлімінің басшысы
БОЛАШАҚ ЗАҢГЕРЛЕР
ТЕОРИЯНЫ ТӘЖІРИБЕМЕН
ҰШТАСТЫРУДА
Дода
Ұлы Жеңістің 71 жылдығына орай, ҚР Судьялар одағының
Ақмола облыстық филиалы судьялар арасында түрлі спорт
ойындарынан жарыс ұйымдастырды. Атап өту керек, жарысқа
облыстың барлық соттарының судьялары белсене қатысып,
өздерін жаңа қырынан көрсетті.
Мантия киіп, қылмыс жасағандарға жаза кесетін судьялардың
арасында шаршы алаңның шаңын шығарып, ала допты дегеніне
көндіретін шеберлер аз емес екен. Минифутболдан өткен жарыс осыны
көрсетіп берді. Жанкүйерлерін бірде күйіндіріп, бірде сүйіндірген
жарыс аса тартысты өтті. Ақмола облыстық сотының судьялары
басқалардан басым түсіп, жүлделі бірінші орынды жеңіп алды.
Дойбыдан өткен сайыста Көкшетау қалалық сотының судьясы
А.Жұмабеков қарсыластарына дес бермей бірінші орынды
қанжығасына байласа, әйелдер арасындағы сайыста облыстық
соттың судьясы Р.Ертаеваның мерейі үстем болды. «Ақыл-ой
гимнастикасы» атанған шахмат жарысында облыстық соттың
судьясы Р.Даминов жеңіс тұғырына көтерілсе, ал, әйелдер
арасындағы біріншілікті судья С.Қияшева иеленді. Үстел теннисінен
өткен жарыс та тартысты болып, қарсыластарының бәрін қапы
қалдырған облыстық соттың судьясы Р.Даминов бас жүлдеге ие
болса, әйелдер арасындағы сайыста Ақкөл аудандық сотының
судьясы С.Қашқынбекова жеңіс тұғырынан көрінді. Бильярд
сайысында қарсыластарын түгел ойсырата жеңіп, өзінің бұл спорт
ойынының қас шебері екендігін көрсеткен Целиноград аудандық
сотының судьясы Ж.Теміров бас жүлдені қанжығасына байлады.
ҚР Судьялар одағы Ақмола облыстық филиалының төрағасы
Б.Баймұрзин жарыс жеңімпаздарын құрмет грамоталарымен
марапаттады. Жарысқа белсене қатысқан облыстық соттың
қылмыстық істер жөніндегі апелляциялық сот алқасының төрайымы
Ж.Бердіғұлова да марапаттан тыс қалмады.
Қалкөз ЖҮСІП,
«Заң газеті»
АҚМОЛА ОБЛЫСЫ
Гүлжазира МЕЙІРБЕКОВА:
«Маман университеттен
дайын болып шығуы
керек»
– Теориялық сабақты тәжірибемен
көрсету студенттердің білімдерін
б е к і т е т ү с ед і . М ы с ал ы , б і зд е
азаматтық іс жүргізу құжаттарын
құрастыру практикумы бар. Әр
сабақта іс жүр гізу құжаттарын өзіміз
жасаймыз. Азаматтық іс жүргізу
процесін оқытқан сайын соңынан
осындай қойылымдар қойып отырсақ,
ол студенттер есінде ұзақ сақталады.
Сондықтан, біз болашақ мамандарға
тек қана жоғары білім алғандығын
растайтын диплом беруді ғана емес,
оның еңбекке тез араласып кетуін
қамтамасыз ететін жоғары кәсіби
біліктілікке баулуды да мақсат етуіміз
керек. Сонда өз ісін білетін дайын
мамандар шығады.
және ҮЕҰ басшыларымен
кездесу ұйымдастырып отыр-
мыз. Сонымен қатар, сәуір
айында «Оңтүстік Қазақстан
облысы соттарының қызметін
үздік көрсеткен журналистік
жұмыстарға конкурс туралы»
ережені облыстық соттың сай-
тында және «Оңтүстік Қазақ-
стан» газетінде жарияладық.
Ұлт жоспарының 20-қадамында
к ө р с е т і л ге н м і н д е т т е р ге
қ ат ы с т ы , с о т ж ү й е с і н д е
бірқатар нақты жұмыстар
Осыдан кейін ОҚО бойынша
Соттар әкімшісі басшысының
орынбасары Н.Уразғалиеваның
«Сот жүйесіндегі жаңа техноло-
гиялар» тақырыбында жасаған
баяндамасында 2014 жылдың
шілде айынан қолданысқа
енгізілген «Сот кабинеті»
сервисінің сот ісін жүргізуді
жеңілдетуге, сот жүйесінің
ашықтығын, қолжетімділігін
қамтамасыз етуге жол ашқанын
айтты. Бүгінгі күнге облыста
аталған электронды сервисті
серпін беріп, еліміз ді әлемдегі
дамыған 30 елдің қатары на қосары
анық, – деді Ерлан Аймұқашев.
Өскемен қаласының әкімінен
кейін сөз алған Досжан Әміров
2011 жылы қабылданған «Медиация
туралы» заңының арада 5 жылға
жуық уақыт өтсе де, толыққанды
жұмыс істемей жатқанын, мұны
осыдан үш жыл бұрын өткен
Судьялар одағының VI съезінде
Елбасы Н.Назарбаевтың өзі де
ескертіп: «Осы заңның кеңінен
қолданысқа енгізілуіне бірден-
бір қызығушылық таны татын,
насихаттайтын соттар болуы керек»,
– деп соттарға нақты тапсырма
жүктегенін атап өтті. Облыстық сот
төрағасының айтуынша, Елбасының
сын-ескертпесінен кейін Судьялар
қауымдастығы мен Жоғарғы Сот
төрағасы Қайрат Әбдіразақұлының
мұрындық болуымен көптеген іс-
шаралар атқарылған. Мәселен,
Шығыс Қазақстанда 2014 жылы
2094 (1,9 %), 2015 жылы 3577 (3,3%),
2016 жылдың І тоқсанында 1460
(7,5%), 2016 жылдың 4 айында
2263 іс (7,2%) медиация негізінде
қаралған.
Бұдан кейін баяндама жасаған
Шығыс Қазақстан облыстық соты-
ның азаматтық істер бойынша
сот алқасының судьясы Елдос
Жұмақсанов «Медиация туралы»
заңы, татуластыру рәсімдері
туралы халықтың аз білетінін,
сондықтан, осы тарапта үгіт-наси-
хат жұмыстарын жандандыру
қ а же т т і г і н а й т т ы . С о н ы м е н
қатар, Елдос Жұмақсанов қазіргі
уақытта банктер мен банктерге
қарыз тұрғындар арасында да
медиациялық келісімдердің жаса-
лып жатқанын, осы тәжірибені
кеңінен қолданысқа енгізсе, банк
қызметкерлері де мойнында қарызы
бар тұтынушыларға бір уақ жеңілдік
жасап, түсіністікпен қарауға тырысса
деген тілегін жеткізді.
Семинарда сөз алған Өске-
мендегі «Шаңырақ» медиация
орталығының директоры Елизавета
Әбдірахманова 2015 жылы 550
(оның 288-і сотқа дейінгі, 262-сі
сот процесі барысындағы), 2016
жылдың 4 айында судьялардың
көмегімен 215 медиациялық рәсім-
дердің жасалғанын, нәти жесінде
әр ай сайын 16 талап арызға дейін
азайғанын атап өтті.
Өскемен қалалық сотының
судьясы Ләйла Мұздыбаева өз
баяндамасында медиацияның
банк саласындағы қолданылу
тәжірибесіне тоқталды.
– Б і р м ы с а л к е л т і р е й і н .
Жақында Өскемен қалалық соты
«БанкЦентркредит» АҚ-ымен және
12 жауапкермен (жеке және заңды
тұлғалар) медиациялық келісім
жасады. Келісімнің нәтижесінде
банкке 49 млн теңге көлеміндегі
мемлекеттік баж қайтарылды. Бұл
банктерге қаржыны да, уақытты да
үнемдеуге мүмкіндік береді, – деді
Ләйла Мұздыбаева.
Медиацияны кеңінен қол дануға
тек соттар ғана мүдделі болмауға тиіс.
Мұны жиынды қорытындылаған
сөзінде Шығыс Қазақстан облыстық
сотының төрағасы Досжан Әміров
те атап өтті.