Вариациялық қатардың барлық жиіліктерінің қосындысы сұрып жиынның мөлшеріне тең, яғни:
Жиілік (өлшем) тек абсолюттік шамамен емес, қатынастық мөлшерде - меншікті салмақпен немесе пайызбен, яғни осы көрсеткіш жиынының жалпы санына қатынасымен өлшенуі мүмкін. Мұндай жағдайда өлшемдер қатынастық жиілік немесе жиілгіштер деп аталады. Жиілгіштердің жалпы қосындысы бірге тең, яғни
=1,егер жиіліктің бақылаудың жалпы санына п
қатнасы пайызбен өрнектелсе,онда
Берілген мәліметтерді вариация қатарына орналастыру екі мақсат үшін жасалынады. Оның бірі - жалпы сандық сипаттамаларды, оның ішінде орташа шаманы және вариация көрсеткішін есептеуді тездету және оңайлату болса, ал екінші мақсаты - қарастырылып отырған белгінің вариация заңдылықтарын анықтауды көздейді.
Жоғарыдағы келтірілген вариациялық қатар бірінші мақсатгы қанағаттандырғанымен, екінші мақсатты қанағаттандырмайды. Берілген бөлініп таралу қатары қойылған талаптарға жауап беру үшін оны белгінің өсу ретімен қайта орналастыру керек.
Қатарды реттеу іс-әрекеті, яғни варианттарды өсу немесе кему ретімен орналастыру жұмысы қатарды рангілеу (ранжировать) бойынша орналастыру деп аталады.
Жоғарыдағы келтірілген мысалдағы мәліметтерді осы
мақсатта төмендегі ретпен орналастырамыз:
варианттар х і 5 6 7 8 9 10 11 12
жиіліктер fi 4 7 11 15 10 9 6 3
Енді, алынған вариациялық қатар бірінші және екінші мақсатқа жетуді қамтамасыз етеді.
Максималды вариант (варианттардың үлестірімдігі қалыпты (нормалдық) заңға бағынса немесе оған жақын жатса) үшін мынадай формула қолданылады:
Мұндағы tn - максималды вариант хп жиынға жататынын
дәлелдейтін критерийі; хn - максималды вариант;
хп-1 - максималды варианттың алдындағы вариант; х2-минималды варианттан кейіигі вариант.
Минималды вариант үшін:
Мұндағы t1 - минималды вариант х1жиынға жататынын дәлелдейтін критерийі;
х2- минималды варианттан кейінгі вариант;
хn-1 - максималды варианттың хп алдындағы вариант
