§4. Р.ДЕКАРТ пен Д.ЛОКК неге “идея халқында”
КЕЛІСЕ АЛМАДЫ?!?
“Егер осы ж о л д ы ұстайтын болсақ, онда
Платон мен Аристотельдің арасында –
осы мағынада а л а у ы з д ы қ бар деген
ойлар мен күдіктер ж о й ы л а д ы”
ӘЛ-ФАРАБИ.
Халық педагогикасы мен психологиясының 2-ші негізіндегі сан алуан т ы л с ы м құбылыстар, философиялық о й –т о л ғ а н ы с т а р ы н с ы з тіпте де ш а р ы қ т а й алмайтындығы, шынында да а к с и о м а л ы қ ұғым деуімізге болады. Себебі, бүкіл т і р ш і л і к атаулының ф о р м а с ы болып табылатын – Ж а н н ы ң а р н а л а р ы мен М и қ а б а т т а р ы н д а ғ ы т ы л с ы м д а р ғылыми з е р д е л е г е н д е, тек философиялық к о м п л е к с т і ә д і с т е р д і қажет етеді. Өйткені, ана құрсағында Жан иесі бір к л е т к а д а н бастап бүкіл жер бетіндегі т і р ш і л і к э в о л ю ц и я с ы н қайталаумен қоса, адамның і ш к і және с ы р т қ ы біртұтас болмысын қалыптастырудың т ү й і н і – неше алуан бағыттардағы философиялық ойларды, жалғыз ғана тү й м е м е н түймелеп қоюына әбден қ ұ д і р е т і жетеді. Жалпы, а д а м н ы ң бір өзі ғана, тек философия емес, күллі ғ ы л ы м атаулының қайнар көзі екені белгілі ғой. Әсіресе, адам ғұмырының ф и з и о л о г и я л ы қ 1-ші және 2-ші кезеңдері болып табылатын – Ұрық тазалығы мен ана құрсағындағы тоғыз айдың – орны тым ерекше екені айдан анық!!! Сондықтан да, бұл мәселе әр кездерде-ақ адамзатқа белгілі ой алыптарын, үнемі толғану мен ойлануға мәжбүр еткен. Адам ғұмырындағы осы кезеңдердің бір ғана мәселесі – И д е я туа п а й д а бола ма ? – жоқ әлде, ‑ Жүре п а й д а бола ма? – дейтін сауалдардың айналасында Р.Декарт пен Д.Локктың пікір таластары ө р б і п, осы күнге дейін жауапсыз ашық күйінде қалып отыр.
Рене Декарт1 (1496-1550) – француздың Ұлы философы,
жаратылыс зерттеуші ғалым. Ол университет қабырғасында –з а ң және медицина, Математика мен философияны меңгеріп, сол кездердегі
–“кітаби ғылымдарға” көңілі толмаған.
Бізді өте-мөте қызықтыратын Р.Декарттың : “…Идея туа пайда болады”, – дейтін м е т о д о л о г и я л ы қ концепциясы. Мұнда да “великті қайта ойлап табудың қажеті жоқ” дейтін ұстамға сүйеніп, Р.Декарт “шығармасының 2-томдығына” талдау жасап алғы сөз жазған В.В.Соколовтан үзінді келтіріп, сонан кейін Д.Локктің “Идея ж ү р е қалыптасады” дейтін шығармасынан қысқа ғана үзінді аламыз. Мұны оқушыға ыңғайлы болу үшін алып отырмыз. Бүгінгі биология ғылымының жетістіктерін пайдалана отырып, осы екі философтың келісе алмаған даулы мәселесіне өз пікірімізді білдірмекпіз.
Достарыңызбен бөлісу: |
