БОЛАТЫН СИНТАКСИСТІК ТƏСІЛДЕР , НЕГІЗІНДЕ, МЫНАЛАР

Сөз тіркесінің қосымшалар арқылы
байланысуын сөз еткенде мынаны
нақтылай түсу керек. Байланыстың бұл
түріне көптеген еңбектерде
көптік
септік 
жіктік
тәуелдік
жалғаулары жатқызылып жүр. Әрине,
септік, тәуелдік жалғаулары
арқылы байланысқан тіркестер күмән
туғызбайды. Бірақ көптік
жалғаулары әр уақытта сөз бен сөзді
байланыстыра алмайды, тек өзі жалғанған
сөзге көптік мағына үстейді.

СӨЗДЕРДІҢ ӨЗАРА БАЙЛАНЫСУ
ТƏСІЛДЕРІ НЕГІЗІНДЕ ҚАЛЫПТАСҚАН
СИНТАКСИСТІК БАЙЛАНЫС ЖҮЙЕСІН
СӨЗДЕРДІҢ БАЙЛАНЫСУ ФОРМАЛАРЫ
ДЕЙМІЗ.
ҚАЗАҚ ТІЛІНДЕГІ СӨЗДЕРДІҢ
СИНТАКСИСТІК БАЙЛАНЫСУ ФОРМАЛАРЫ
МЫНАЛАР: 1) ҚИЫСУ, 2) МАТАСУ, 3)
МЕҢГЕРУ, 4) ҚАБЫСУ, 5)ЖАНАСУ.
 

Қиысу - синтаксистік байланыстың көп қолданылатынт
түрі. Қисыу да - сөйлемдегі бағыныңқы мүше басыңқы
мүшенің грамматикалық тұлғасына не грамматикалық
мақынасына қарай тұлғаланады. Мысалы: Мен көрдім ұзын
қайың құлағанын деген сөйлемде мен көрдім –қиыса
байланысқан сөздер. Онда мен деген бастауыштың I
жақтық грамматикалық мағынасымен үйлесіп, көрдім
деген баяндауыш та бірінші жақтық жіктік жалғауда
айтылған. Сіздер талапты жеткіншектерсіздер дегенде,
баяндауыш сіздер деген бастауыштың II жақтық
грамматикалық мағынасына жəне –дер деген
грамматикалық тұлғасына қарай, дəл сондай жалғауларда
айтылып қиысып тұр.

жүктеу/скачать 2,82 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: