Сұрақ 11. Зат алмасуы Бұлшық ет қызметі, белсенді қозғалыс, дене шынықтыру жаттығулары
және спорт энергияны көп жұмсауды талап етеді. Нәрлі заттардың құндылығын
ескере отырып, оларды ауыстыруға болады.
6-кестедегі пайымдаулар дұрыс па?
6-кесте – Зат алмасу
Р/с
Пайымдаулар
Иә/жоқ
1
Энергиялық құндылық тұрғысынан 1 г көмірсу 1 г ақуызға тең
Тағам мөлшерін құрастыру барысында қарқынды және ауқымды жаттығу
күндері спортшылардың энергия жұмсауының ұлғаюын есепке алу қажет
Жүйке жүйесі, жүрек, тыныс алу бұлшықеттері, бүйрек, бауыр және басқа
да ағзалар үздіксіз қызмет жасайды және энергияның белгілі мөлшерін
тұтынады.
Мысалы, жүрек үлкен жұмыс атқарады. Ол әр сағат сайын қолқаға
300 л шамасында қан лақтырып отырады. Бұл жұмыс қышқылдану үдерісі
қарқынды жүріп жатқан жүрек бұлшықеттерінің жиырылуы есебінен жүзеге
асырылады. Босаған энергияның нәтижесінде бұлшықеттердің механикалық
жиырылуы қамтамасыз етіледі де соңында барлық энергия жылу энергиясына
ауысады, ол ағзаға тарайды және қоршаған кеңістікке беріледі. Ұқсас үдерістер
адам денесінің әр органында жүреді. Әр жағдайдың ең соңында электр,
механикалық және химиялық басқа да энергия түрлері жылу энергиясына
ауысады және сыртқы ортаға шығады.
5-тапсырма. Назгүл алма және лимон шырынымен эксперимент жасамақ болды. Ол алманы екіге бөліп, кесілген жағымен жайпақ ыдысқа салды. Алманың бір бөлігіне лимон шырынын сығып тамызды. Біраз уақыттан кейін лимон шырынымен «қорғалған» бөлігінің ақ қалпында қалғанын, ал алманың «таза» бөлігі қарайғанын байқады.