Қазақстан Республикасының Ғылым және жоғарғы білім министрлігі Л.Н.Гумилев атындағы Евразия Ұлттық Университеті Стандарттау, сертификаттау және метрология кафедрасы
СӨЖ-2
Пән: Квалиметрия
Тақырыбы:Квалиметриялық көрсеткіштерді қолдана отырып, өнім сапасын кешенді бағалау әдістері Тексерген:Шамиева Р.К Орындаған: Еримова М.А
СиС-23 тобының студенті
Астана-2024ж
Қазіргі нарықтық экономика жағдайында өнім сапасын басқару мен бағалау маңызды міндеттердің бірі болып табылады. Өнім сапасын кешенді бағалау әртүрлі көрсеткіштерді есептеуді және талдауды талап етеді. Осы ретте квалиметриялық көрсеткіштер өнім сапасын сандық тұрғыда бағалауға мүмкіндік беретін тиімді әдіс болып табылады. Бұл рефератта квалиметриялық көрсеткіштерді қолдана отырып, өнім сапасын кешенді бағалау әдістері қарастырылады.
Өнім сапасын бағалау кезінде бірнеше сапа көрсеткіштері қолданы-лады. Олар:
Техникалық көрсеткіштер – өнімнің физикалық және механикалық сипаттамалары (мысалы, беріктік, сенімділік, қуаттылық);
Экономикалық көрсеткіштер – өнімді өндіруге және пайдалануға кететін шығындар;
Экологиялық көрсеткіштер – өнімнің қоршаған ортаға әсері және экологиялық талаптарға сәйкестігі;
Эстетикалық көрсеткіштер – өнімнің сыртқы көрінісі, дизайны.
Бұл көрсеткіштер өнімнің сапалық деңгейін анықтауға және тұтынушылардың талаптарына сәйкес келуін бағалауға мүмкіндік береді.
Кешенді бағалау әдісі өнімнің сапасын барлық көрсеткіштерді ескере отырып, кешенді түрде бағалауды көздейді. Бұл бағалау келесі кезеңдерден тұрады:
Сапа көрсеткіштерін таңдау: Алдымен өнімнің сапасын бағалау үшін ең маңызды көрсеткіштер таңдалады. Әрбір өнім түріне байланысты көрсеткіштер әртүрлі болуы мүмкін. Мысалы, тағам өнімдері үшін құрамы мен пайдалану мерзімі маңызды болса, техника үшін сенімділік пен қуаттылығы басты орын алады.
Көрсеткіштердің маңыздылық коэффициенттерін анықтау: Көрсеткіштер әртүрлі дәрежеде маңызды болуы мүмкін, сол себепті олардың әрқайсысына маңыздылық коэффициенті беріледі. Бұл коэффициенттер сарапшылардың пікірі немесе статистикалық мәліметтер арқылы есептеледі.
Көрсеткіштерді нормалау: Көрсеткіштерді бір ортақ шкалаға келтіру үшін нормалау әдісі қолданылады. Әртүрлі өлшемдерде болатын көрсеткіштерді салыстыру үшін оларды бірдей шкалаға түсіру қажет.
Интегралды сапа көрсеткішін есептеу: Кешенді көрсеткішті алу үшін нормаланған көрсеткіштер мен олардың маңыздылық коэффициенттері біріктіріледі. Бұл интегралды көрсеткіш өнімнің жалпы сапалық деңгейін сандық түрде көрсетеді.
Өнімнің сапасын салыстырмалы бағалау: Алынған интегралды көрсеткіш арқылы өнімді аналогтарымен немесе бәсекелес өнімдермен салыстыруға болады. Бұл әдіс өнімнің бәсекеге қабілеттілігін анықтауға және оны жақсарту бағыттарын белгілеуге мүмкіндік береді.
Квалиметриялық әдістер өнім сапасын кешенді бағалау үшін кеңінен қолданылады. Олар өнімнің әртүрлі сапалық көрсеткіштерін сандық тұрғыда анықтап, оны жақсарту бағыттарын айқындауға мүмкіндік береді. Бұл әдістерді қолдану өндірушілер үшін өнімнің бәсекеге қабілеттілігін арттырып, тұтынушылардың қажеттіліктерін қанағаттандыруға жағдай жасайды. Осылайша, квалиметриялық әдістер заманауи нарықта өнім сапасын басқарудың маңызды құралы ретінде танылады.