7-слайд:
Табиғаттағы су 3 түрлі күйде болады. Ол бір күйден екінші күйге ауысып, табиғаттағы су айналымын жасайды. Соның нәтижесінде ғаламшарымыздағы су көздері тұрақты болады. Мәселен, ыстық күнде жер бетіндегі теңіз, мұхит, өзен, көл секілді су көздері буланып, бу аспанға ұшады. Ол бұлтқа айналып, жерге қайтадан жауын болып түседі. Ал қыста мұзға айналады да, көктемде еріп су арналарын толықтырады. Мұндай қасиет басқа заттарда кездеспейді. Сондықтан су осы қасиетімен басқа заттардан ерекшеленеді. Біз мұғалімімізбен бірлесе отырып тәжірибе жасағанда судың үш күйіне бақылау жасаған болатынбыз. Сол кезде су толы шелекті күн суық кезде далаға қойып қойғанда, шелектегі су мұз болып қатқанын және оның көлемінің сұйық кездегі түрінен әлдеқайда азайғанын байқадық. Ал, шыны ыдыстарға құйған суыған су қатқан жағдайда ауызы жабылған шөлмек шынылар өз-өзінен сынып кететіндігін де тәжірибе барысында байқадық. Демек, бір күйден екінші күйге ауысқанда салмағының азайып немесе көбеюі оның басқа заттардан тағы бір ерекшелігін танытады.
8-слайд
Біздің еліміз де өзен-көлдер анау айтарлықтай көп болмаса да аз емес. Жалпы алғанда Қазақстан аумағында ірілі-ұсақты 85 мың өзен бар екен. Олардың ішінде 7 өзеннің (Ертіс, Тобыл, Есіл, Жайық, Сырдария, Іле, Шу) ұзындығы 1000 км-ден асады. Ұзындығы 1000 км-ден асатын өзендер мыналар:
Ертіс 4 248 км
Есіл 2 450 км
Жайық 2 428 км
Сырдария 2 219 км
Тобыл 1 591 км
Іле 1 439 км
Шу 1 186 км
Достарыңызбен бөлісу: |