Suleyman demirel university саяси сана және саяси
жүктеу/скачать 289,03 Kb. Pdf көрінісі
|
Саяси сана және саяси идеология Ыдырыс Аружан
| Нег зг саяси-идеологиялық
ағымдардың сипаты. XIX ғасырдың орта шен нен бастап батыстық елдерде б р-б р мен бәсекелес п, өзара қақтығысып келе жатқан нег зг үш саяси-идеологиялық ағым бар: олар — либерализм, консер ватизм және социализм. Осы қақтығыс XX ғасырда жалғасын тауып, т пт күшейе түскен соншалықты, кейб р саясаткер ғалымдар XX ғасырды «идеология ғасыры» деп атайды. Бұл нег зг ағымдардан басқа да к ш г р м ағымдар болғанымен, олар да осылардың төң рег нде топталып, идеологиялық ахуалды толықтыра түсер аян. Осы аталған ағымдардың өз ш нде де неше түрл өзгешел ктер, ж ктеулер бар. Бұл идеологиялық үдер ст ң күрдел л г н, толқымалылығын б лд ред . SULEYMAN DEMIREL UNIVERSITY Либерализм, консерватизм Либерализмн ң басты идеялары — ерк нд к, әр адамның өз табиғи құқықтары, демократия, жеке менш к; мемлекет адамдардың ерк нд г н шектемеуге ти с, сондықтан мемлекетт к бил к қажетт минимумнан әр аспауы керек. Консерватизм идеялары — коғам өм р ндег тұрақтылықты, тепе-теңд кт , жаңарудың б рт ндеп қана орын алғанын қалап, күрт өзгер стерден бойын аулақ салады, сабақтастықты, дәстүрл л кт , қалыптасып калған тәрт пт бұзбағанды артық санайды. Адамдар туғанынан тең емес, сондықтан б реуд ң бай, енд б реуд ң кедей болуы, б реуд ң бақытты, енд б реуд ң бақытсыз болуы, сол сияқты б реуд ң бил к басында болуы, басқалардың соған көну табиғи дел нед . Консерватизмн ң басты құндылықтарына дәстүрл л к, д нил к, ерк нд к пен жауапкерш л к, адамдардың материалдық теңс зд г н табиғи деп б лу жатады. SULEYMAN DEMIREL UNIVERSITY Социалистт к Социалистт к идеологияның басты мақсаты жеке менш кт ң, адамдар материалдық теңс зд г н ң басты себеб деп танылған капитализмд революция жолымен күйрету, оның орнына қоғамдық менш кке нег зделген социалист к қоғамға, одан кей н коммунизмге қол жетк зу. Мұндағы басты құндылықтар — социалист к революция, қоғамдық менш к, еңбек және сонымен б рге еңбекш адамдардың (жұмысшы табы мен шаруалардың) теңд г мен ерк нд г . Коммунист к қоғамда мемлекет болмайды, жанжақты жет лген қоғам мүшелер саналы түрде өз-өздер н басқарып, ерк н де бақытты өм р сүред . Социалист к идеологияның да өзара сыйыспайтын түрл ағымдары бар, олардың нег зг лер : маркст к л м мен халықаралық социал-демократиялық л м. SULEYMAN DEMIREL UNIVERSITY |