Т. Хакімова компьютерлік өҢдеудің

 
91
Тапсырма 4.  
Тіс  клиникасына  барушылар  туралы  мәліметтер  бойынша 
кесте құру керек.  
Жазудың  құрылымы:  тегі,  жынысы,  жасы,  мекен-жайы, 
диагнозы.  
Келесі мәліметтерді шығару керек.  
— Тіс клиникасына барушылардың орта жасы 
— Тіс клиникасына барушылардың ең ‰лкен жасы 
— Тіс клиникасына барушылардың ең кіші жасы 
—  Тіс  клиникасына  барушылардың  ерлер  және  әйелдер 
саны 
— Тіс клиникасына барушылардың 40 жастан асқандардың 
саны 
—-Тіс  клиникасына  барушылар  бойынша  есептеуге  диа-
грамма құру керек 
 
Тапсырма 5.  
Медициналық  тексеруден  өтетіндер  туралы  мәліметтер 
бойынша кесте құру керек.  
Жазудың  құрылымы:  тегі,  бойының  ұзындығы,  салмағы, 
жас мөлшері, (оптимальді салмағы), айырмашылығы.  
Келесі мәліметтерді шығару керек: 
— Ең ұзын және ең қысқа бойлы азаматтарды көрсету керек 
— Орта бойлы және орта салмақтыларды көрсету керек 
— Артық салмағы бар қанша адам, соны көрсету? 
— Медициналық тексеруден өтетіндердің орта жасы 
— Есептеулерге диаграмма құру керек 
— Медициналық тексеруден өтетіндерді аты-жөні бойынша 
реттеу керек 
 
Тапсырма 6.  
 
 
  
 
Травматология  бөлімшесінің  емделушілері  жайында  кесте 
жасау.  
Кесте толтыру ‰лгісі: Тегі, жынысы, жасы, тұрғылықты же-
рі, т‰скен уақыты, ауру себептері.  
Келесі мәліметтерді есептеп шығару керек: 
— орта жасы 
— 20 жастан төменгі емделушілердің саны 

 
92
— емделушілердің ең ‰лкен жасы 
— емделушілердің ең кіші жасы.  
— емделушілерді тегі бойынша реттеу 
— диаграмма құру 
 
Тапсырма 7.  
Футбол ойыны туралы құжаттардың кестесін құру керек.  
Кестенің ж‰йесі
: ойын саны, жеңістер, жеңілістер, соғылған 
және қағыс кеткен доптар саны, ұпайлар.  
Келесі мәліметтерді есептеу керек
: 
— ойын барысында соғылған доптардың орташа саны 
— ‰ш ойында теңбе-тең нәтиже көрсеткен командалар саны 
— ең көп соғылған доп саны 
— соғылған және қағыс кеткен доп санының ‰здік көрсеткі-
ші. 
— жиналған ұпайларға іріктеу жасау. 
— есептеу бойынша диаграмма құру. 
 
Тапсырма 8.  
Банкідегі ақпараттар жинағы бойынша кестені құру керек.  
Жазудың құрылымы мынандай: клиенттің аты- жөні, кепіл-
дікке  беру  (ссуда)  суммасы,  пайыздық  көрсеткіші,  мерзімі, 
төлемақысы, қайтарым ақысы.  
Келесі мәліметтерді есептеп шығару керек: 
— кепілдікке берудің (ссуданың) толық суммасы 
— орташа, жоғары, кіші кепілдікке (ссудаға) беру 
— аты жөні бойынша іріктеу 
— қайтару суммасы арқылы диаграмманы жасау 
 
Тапсырма 9.  
Қоймадағы  тауарлардың  есебі  жөніндегі  есеп  кітапшасын 
жасау. Кітапшаны толтыру ‰лгісі:Тегі, бағасы, саны, суммасы, 
т‰скен мерзімі.  
Келесі мәліметтерді есептеу керек: 
— қоймадағы тауардың жалпы бағасы 
— көрсетілген мерзімінен кешіктіріліп т‰скен тауардың саны. 
— тауардың ең ‰лкен, ең кіші, орташа бағасы 
— тегіне қарай іріктеу 

 
93
— қоймадағы тауар көлемінің диаграммасын жасау 
 
Тапсырма 10.  
Жалақының  мөлшерін  көрсететін  кестені  жасау.  Жазудың 
‰лгісі:  Тегі,  қызметі,  кәлемі  (жалақы,  қосымша  ақша,  барлы-
ғы),  ұсталынып  қалатын  ақша  (аванс, 6 пайыз  кіріске  салына-
тын салық, 1 пайыз проф. салық), берілетін ақша.  
Келесі ақпаратты есептеп шығару : 
— орта, ең ‰лкен, ең кіші кіріс 
— орташа жалақы  
— ортадан төмен жалақы алатын жұмысшылар саны  
— алфавит бойынша іріктеу 
—  атқаратын  қызметіне  қарай  алатын  жалақысының  диа-
граммасын жасау 
 
Тапсырма 11.  
Сессиядан  кейінгі  студенттердің  стипендиясы  туралы 
кестен  құру.  Кесте  құрылымы:Студенттің  аты-жөні,  тұратын-
жері, 1-ші бағасы, 2-ші бағасы, 3-ші бағасы, 4-ші бағасы.  
Келесі информацияны беру керек.  
— әр студенттің жалпы ұпайы; 
— жатақханада тұратын студенттердің саны; 
—  стипендия  алатын  бағасына  қарай 3 болса  стипендия 
берілмейді, 4 деген бағаға 800 тенге, 5 деген бағаға 10000 тенге 
тағайындалсын; 
— стипендия алатын студенттердің саны; 
— тегі бойынша реттеу; 
— есептеулерге диаграмма құр‰. 
  
Тапсырма 12.  
Көзді  емдеу  клиникасына  т‰скен  пациенттер  жайында 
мәліметтер бойынша электрондық кесте құру керек.  
Жазудың  құрылымы:  тегі,  жынысы,  жас  мөлшері,  мекен-
жайы, диагнозы.  
Келесі мәліметтерді есептеп шығару керек: 
— Пациенттердің орта жасы; 
— 40 жастан асқан пациенттер саны; 
— ең кіші жастағы пациент; 

 
94
— ең ‰лкен жастағы пациент; 
— ерлер мен әйелдер саны; 
— диаграмма арқылы осы есептеулерді көрсету керек. 
 
Тапсырма 13.  
Хоккей командасындағы 10 хоккейшінің ойыны бойыншағы 
мәліметер арқылы кесте құру керек.  
Жазудың құрылымы
: тегі, ойын саны, лақтырылған шайба-
лар, жіберілген шайбалар, ұпайлар, жас мөлшері, дәрежесі.  
Келесі мәліметтерді шығару керек.  
— хоккейшілердің орта жасы; 
— ең көп лақтырылған шайба; 
— орта жастан асқан хоккейшілердің саны; 
— алынған ұпай бойынша реттеу керек; 
— есептеу бөлігіне диаграмма құру керек. 
 
Тапсырма 14.  
Бағаларды  салыстыру  кестесін  құру  керек.  Жазудың  құры-
лымы:  Компьютердің  құрылымдарының  аттары:ЭВМ 386, 
МАКИНТОШ LCІІ, ПЕНТИУМ.  
Келесі информацияны есептеп шығару керек: 
— компьютерлердің бағасы; 
— компьютердің бағасына салынатын салық (% салық=50); 
— компьютердің қорытынды бағасы; 
— компьтердің қорытынды бағасына қарап диаграмма құру 
керек; 
—  компьютердің  құрылымдарының  аттарына  қарап  іріктеу 
керек.  
 
Тапсырма 15.  
Қоймадағы материалдардың санақ кітабын ж‰ргізу кестесін 
құру керек.  
Жазудың құрылымы: аттары, 2001 жылға қалғандары ( жал-
пы саны, бағасы, жалпы бағасы), 2001 жылғы кіріс (жалпы са-
ны,  бағасы,  жалпы  бағасы), 2001 жылғы  шығыс  (жалпы  саны, 
бағасы, жалпы бағасы), 2002 жылға қалған қалдық (жалпы са-
ны, бағасы, жалпы бағасы).  
Келесі ақпаратты шығару керек.  

 
95
— 2002 жылға қалған қалдықтардың жалпы бағасын; 
—  қоймадағы  материалдардың  аттары  бойынша  реттеу 
керек; 
— 2001 жылғы қалдық бойынша диаграмма құру керек; 
— 2001 кірістің  ең  ‰лкен  және  ең  кіші  шамасын  есептеу 
керек.  
 
Тапсырма 16.  
Құрал жабдықтарға тапсырыс бойынша кесте құру керек.  
Жазудың  құрылымы
: Құрал жабдықтар аттары,  оладың са-
ны, олардың әрқайсысының бағасы, қызмет ету мерзімі, қайда 
шығарылғаны.  
Келесі ақпараттарды есептеп шығару керек 
: 
— фирмадан алынған тауарлардың саны; 
— барлық тапсырыстың бағасы; 
—  тапсырыстың  ең  ‰лкен,  ең  кіші,  орташа  бағасын  аықтау 
керек; 
— қызмет көрсету мерзімі бойынша іріктеу керек; 
—  тауардың  орта  бағасынан  асып  кететін,  тауардың  санын 
анықтау керек; 
— жабдықтардың бағасына сәйкес диаграмма құру.  
 
Тапсырма 17.  
Студенттердің емтихан тапсыруы жөнінде кесте құру керек. 
Топтың тізімінде ‰ш емтиханнан алған ұпайының қосындысы, 
егер 13-тен  ‰лкен  болса,  онда  студент “5” деген  баға  алғаны, 
егер 10-нан  ‰лкен  болса,  онда  студент “4” деген  баға  алғаны, 
егер 8-ден  ‰лкен  болса  онда  студент “3” деген  баға  алғаны, 
егер 8-ден кіші болса, онда студент “2” деген баға алғаны.  
Осы мәліметтерге сай келесі ақпараттарды шығару керек: 
— «5» деген баға алған студенттер саны; 
— топтың жалпы ‰лгерімі бағасы; 
— топтың жалпы ‰лгірімі бойынша іріктеу керек; 
—  осы  жасалған  мәліметтер  бойынша  диаграманы  қою 
керек. 
Тапсырма 18.  

 
96
 Негізгі  фонд  төзімділігінің  есептеу  кестесін  құру  керек. 
Жазудың құрылымы: нөмері, аттары, төзімділіктің мөлшері (1 
жылдық, 1 айлық), төзімділіктің құны (мына формуламен есеп-
теледі: жылдық мөлшері 12-ге бөлінеді), төзімділікке жіберіле-
тін жалпы баға (1 жылдық, 1 айлық).  
Осы  мәліметтерге  сәйкес  келесі  ақпараттарды  есептеу 
керек: 
— 1 жылдық  және 1 айлық  төзімділікке  кеткен  құнның 
жалпы бағасы; 
—  аттары бойынша іріктеу керек; 
— 1 жылда  төзімділікке  кеткен  құн  бойынша  диаграмма 
құру крек; 
— 1 жылда төзімділікке кеткен құнның ең ‰лкен мөлшерін 
есептеу керек. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
97
4. POWERPOІNT -ТҰСАУ КЕСЕР БАҒДАРЛАМАСЫ 
 
PowerPoіnt MS Offіce-тің құрамындағы қолданбалы бағдар-
лама.  Баяндаманы  немесе  лекцияны  слайдтарды  қолданып 
жасауға  м‰мкіндік  береді. PowerPoіnt  бағдарламасы  әрт‰рлі 
слайдтардан  және  бағдарламаны  қолдануға  әр-т‰рлі  тақырып-
қа арналған ‰лігілерді ұсынады.  
 Кезкелген  тұсау  кесерге  арналған  ‰лгілерді  көркемдеп 
әзірлеуге  болады.  Бұл  жағдайда  тек  сырт  пішіні  өзгереді  де, 
жалпы сөз мағнасы сол қалпында қалады.  
Тұсау кесерді автомағына мастері арқылы жургізу 
MS Offіce  тақтасындағы PowerPoіnt  пиктограммасын  бас-
қанда қажетті ңкеңес ңдеген терезе пайда болады. Мұнда тұсау 
кесерге  қажетті  ақ  парақ  пайда  болады.  Осы  терезедегі 
«кезекті» деген команданы басып, келесі кеңесті оқуға болады. 
Содан кейін, ОК-ді басып жабу керек.  
PowerPoіnt  терезесі  тұсау  кесерді  құрудың  бірнеше  жолда-
рын  ұсынады.  Автомағына  мастерін  қолданып,  тұсау  кесер 
‰лгісі арқылы, оған қоса осыған дейін әзірленген тұсау кесерді 
ашуға болады.  
Жарнамалық  компанияда  автомағына  мастерін  қолданған 
жөн. Ол ‰шін, қажетті буманы ашып ОК-ді басу керек. Мони-
торда бірнеше сұхбат терезесі шығады. Өзге сұхбат терезесіне 
ауысуы ‰шін “Далее” деген командасына басса, монитор бетіне 
сұхбат  терезесі  шығады.  Алдыңғы  терезеге  қайта  оралу  ‰шін 
“Назад” деген командаға басу керек.  
Екінші, слайдты толтыру терезесіне анықтамаларды енгізу-
ге  болады,  автомағына  мастерінің  ең  бастысы  ‰шінші  терезе 
болып саналады. Ұсынылатын тұсау кесер т‰рлері 
: 
1. Нұсқалар 
2. Өнімді сату қызметі және идеялар 
3. Оқыту 
4. Жетістіктер туралы есеп  
5. Жағымсыз жаңалықтарды хабарлау т. б.  
Мысалы,  сату  қызметі  және  идеялар  т‰рін  таңдау  керек. 
Мұнда,  өнімнің  сапасы  туралы  өзге  тауармен  салыстырып 
оның  артықшылығын  айтуға  болады.  Егер  бұл  терезеден  қа-
жетті тақырып табылмаса басқа терезеге ауысу керек.  

 
98
Тұсау  кесер  ‰лгісін  таңдағанда  «Далее»  командасына  бас-
қаннан кейін, автомағына мастерінің соңғы терезесі ашылады, 
не болмаса  төртінші терезеден  тұсау кесерді көркемдейтін т‰-
рін алуға болады.  
Бесінші  терезеде  тұсау  кесерді  көрсетуді  және  тарату 
қажеттілігін  табуға  болады. PowerPoіnt-тің  алтыншы  терезе-
сінен  тұсау  кесердің  алдын-ала  дайындығының  аяқталғанын 
көріп, «Дайын» деген командаға басу керек.  
Бірнеше  уақыттан  кейін  компьютер  мониторына  дайын 
слайд  шығады.  Жұмысты  жоғалтып  алмау  ‰шін  оны  сақтап 
қою керек.  
 
4.1. PowerPoіnt бағдарламасының м‰мкіндіктері 
 
PowerPoіnt  бағдарламасы  ақпаратты  экранда  көрсетуге, 
қолдануға,  ақпаратпен  жұмыс  істеуге  және  әр  т‰рлі  т‰рде 
көрсетуге  м‰мкіндік  береді.  Мәтінге,  нұсқау  жазып  слайдқа 
графика еңгізуге болады. Ол ‰шін: 
1.  Слайдтың 1-т‰рі,  оны  жеке  т‰рде  әзірлеп,  безендіріп 
мәтінге, график қосу.  
2. Құрылымының т‰рі тұсау кесердің мәтініне байланысты. 
Мұнда  барлық  слайдтың  тақырыбын  мәтіндегі  және  тұсау 
кесер құрылымынан көруге болады.  
3.  Іріктеу  т‰рі:  слайдтың  экранда  көрсетілу  уақытын 
ұзартуға, слайдты ауыстырып ажыратуға да болады.  
4.  Нұсқаудың  т‰рі:  баяндамаға  нұсқау  көрсету  ‰шін  арнал-
ған.  
5.  Көрсету,  назарға  ұсыну  жұмыстың  нәтижесін  көру  ‰шін 
қажет.  
Бұл  режимде  слайдтар  мониторға  кезек-кезек  шығып 
көрсетіліп тұрады.  
‡лгімен жұмыс істеу 
Егер слайдтың бәрін бір т‰рде безендірсе, онда тұсау кесер 
т‰рі әдемірек болады. Кей уақытта әшекейлеудің бір элементін 
барлық  слайдқа  енгізу  қажет  болады.  Арнайы  тапсырма 
арқылы PowerPoіnt  барлық  слайдқа  және  беттерге  бірдей 
безендірулер орната алады. Бұл әрекет ‰лгілермен жұмыс істеу 

 
99
режимінде  жасалады.  Бұл  режимге  кіру  ‰шін,  Вид  менюінен 
″‰лгі ″деген команданы алу керек.  
Менюдегі  слайдтарға,  ңслайд  ‰лгілерің  және  ңтақырыптар 
‰лгілері  ңдеген  командалар  берілген.  Екінші  команда  арқылы 
слайдтардың  титулдың  ‰лгілерін  анықтауға  болады.  Ал,  тұсау 
кесер  слайдтарының  басқа  т‰рлерін  слайд  ‰лгілері  арқылы 
анықтауға болады.  
Слайд  ‰лгілері  командаларын  таңдағанда  ‰лгіге  қандай 
толықтырулар  мен  өзгертулер  енгізу  қажеттігі  туралы 
т‰сініктемелер  беріледі.  Т‰рді,  мөлшерді  өзгертуге,  немесе 
слайдқа сурет салуға болады.  
Тұсау  кесер  кезінде,  слайдтың  ‰лгілеріне  енгізілген  әрбір 
элемент  әр  слайдтың  бетінде  пайда  болады.  Яғни, PowerPoіnt 
бағдарламасының  көмегі  арқылы  жеке  әшекейлерді  енгізіп, 
элементтерді анықтауға болады.  
Тұсау кесерді басынан бастау 
Жаңа  тұсау  кесер  құру  ‰шін,  файл  менюінен 
″Создать″ 
командасын ашу керек, содан кейін  монитор бетінде 
″Создать 
презентация
″  деген  терезеде  пайда  болды.  Осы  сұхпат 
терезесінде  тұсау  кесердің  әшекейін, ‰лгісін  құруға  болады. 
Терезедегі 
″просмотр  шаблонын″  бассақ  оның  суретін  көруге 
болады. ‡лгіні  таңдағаннан  кейін,  оны  екі  рет  басса 
″создать 
слайд
″ деген терезе пайда болады.  
«Автобөлуді  таңда»  деген  салада  жаңа  слайдтың  құрылып 
жатқанын  көруге  болады.  Терезенің  оң  жақ  бұрышында,  ол 
туралы  ақпарат  көрініп  тұрады.  Автобөлуді  екі  рет  басса, 
мониторда жаңа слайд пайда болады.  
Жаңа  слайд  құру  ‰шін 
″вставить″  менюімен″создать 
слайд
″  командасын  таңдау  керек  немесе  пернелерді  басу  ар-
қылы терезе ашуға болады. ‡лгілер бумасынан, ‰лгілер тізімін 
байқауға болады.  
Буманың  ішіндегі  ңжаңа  тұсау  кесер  ң  деген  ‰лгіге  бір  рет 
басса, терезеде слайд құру пайда болады. Бірақ ол көркемделіп 
безендірілмеген.  Сондықтан,  әшекей  жұмыстарын  ж‰ргізу 
керек.  
 

 
100
4.2. Мәтінді безендіру және енгізу 
 
Құрұлым ж‰йесі.  
Афтоформа  арқылы,  тұсау  кесер  құру  барысында  слайдқа 
мәтінді  енгізуге  болады.  Бұл  жағдайда,  мәтінді,  тұсау  кесерді 
құру  ретінде  көрсетсе  жұмысты  атқару  жеңілге  соғады.  Тұсау 
кесер,  құрұлым  ретінде  қарастырылады  және  мәтінді  т‰зету 
оңай,  өйткені  жұмыс  бір  терезе  ішінде  ж‰ргізіледі. ‡лгідегі 
мәтінді өзгерту ‰шін оны белгілеп, жаңа мәтінді енгізу керек.  
Тұсау  кесер  құрұлым  ретінде  көрсетілгенде,  монитордың 
сол  жақ  бетінде  құрұлым  тақтасы  пайда  болады.  Пернелер 
арқылы  мәтінді  көтеріп,  төмен  т‰сіруге  болады.  Құрұлыммен 
жұмыс  істеу Word бағдарламасымен  жұмыс  істеумен  бірдей. 
Әйтседе: слайдты басқа орынға ауыстыру ‰шін, слайд белгісін 
құжаттың  қажетті  жеріне  қою  керек.  Жаңа  элементтер  тізімін 
құру ‰шін, курсорды басқа тізімге апарып Enter пернесін басу 
қажет.  
Тізімді ауыстыру ‰шін, курсорды сол жаққа апарып, аталған 
элементті қажетті орынға апару керек.  
Жаңа  слайд  құру  ‰шін элементтер  тізімін  құрып,  кейін  ңөз 
деңгейін жоғарлатуң деген командаға басу керек.  
POWER POІNT  бағдарламасындағы  мәтіндік  элемент-
тер 
Дұрыс  алынған  мәтіндегі  әрекеттер  немесе  шрифтар  тұсау 
кесер  т‰рін  әшекелейді  және  оны  қабылдауға  жеңілдік 
жасайды. Барлық тұсау кесер мәтініне бірдей шрифт беру ‰шін 
Вид  менюіндегі  слайдты  ашу  керек.  Өзгеріс  енгізетін  жерді 
басып,  саймандар  тақтасынан  тиісті  сайманды  ашу  керек. 
Әріптерге, элементтерге көлеңке т‰сіруге де болады. Ол ‰шін, 
ңтерезең деген командаға басу қажет. Фигураға да ауыстыруға 
болады.  Ол  ‰шін,  ңобъектң  менюімен  ңвставка  ңкомандасын 
таңдау керек. Егер ңобновить экранң дегенді басса, онда жаңа 
слайд пайда болады.  
Тұсау кесерді көркем безендіру 
Тұсау  кесер  дайындауда,  ең  басты  кезең  көркем  безендіру 
болып саналады.  
Біріншіден,  графикалық  т‰рде  берілген  слайдтар,  мәтіннен 
гөрі әлдеқайда көркем болып көрінеді.  

 
101
Екіншіден,  графиканы  пайдалану  оның  аса  маңызды  тұтас-
тығын  ашып  көрсетуге  ыңғайлы.  Басты  тұсау  кесер  неғұрлым 
салмақты болса, соғұрлым баяндама жеңіл болады.  
Әшекей ‰лгісі 
PowerPoіnt  әр  т‰рлі  әшекейлер  және  ‰лгілерді  ұсынады. 
Тұсау  кесерде  ‰лгі  қызметін  ашу  ‰шін,  ңформатң  менюіндегі 
ңәшекей  ‰лгісінңашу  керек.  Команда  берілгеннен  кейін  бір 
терезе алмасады.  
Графиканы, өрнектеудің суретін салу 
PowerPoіnt  бағдарламасында  графикалық  нысандарды 
қолы-мен салуға болады.  
Ол  ‰шін  сурет  салу  саймандары  берілген.  Қосымша  құрал-
дар сурет салу тақтасында орналасқан. PowerPoіnt бағдарлама-
сындағы сурет салудың ең негізгілері: 
—  фигура  салмас  бұрын,  алдымен,  сайманнын  таңдап  алу 
керек  
—  бір-біріне  ұқсас  бірнеше  сурет  салу  ‰шін,  бір  сайманды 
қайта шақырмай екі рет басса болғаны 
— эллипс құралымен дөңгелек салу немесе төртбұрыш салу 
‰шін пернені жібермей басып тұрып салу керек.  
Сызық  тік  немесе  көлденең  болу  ‰шін  пернені  жібермей 
ұстап  тұру  керек.  Бірнеше  нысанды  жеке-дара  болу  ‰шін 
пернені басып тұру керек.  
ClіpArt кітапханасындағы суреттер 
Тұсау кесерді безендіру ‰шін ClіpArt кітапханасындағы су-
реттерді пайдалануға болады. ClіpArt суреттерін алудың тиімді 
жолы  ол  графиканы  саймандар  тақтасына  қою.  Егер  тізімнен, 
барлық бөлімдерді таңдаса, онда кітапханадағы барлық суретті 
көруге  болады.  Ал,  суретті  қою  ‰шін,  оны  екі  рет  басу  керек. 
Слайдта  сурет  пайда  болғанан  кейін,  оның  көлемін  өзгертуге 
болады. POWER POІNT  бағдарламасы  суретті  қою  мен  қатар 
аудио-бейнені енгізуге де мұмкіндік береді. Бұл м‰мкіндіктер-
мен  танысу  ‰шін,  арнайы  аппаратура  қажет.  Аудио-бейне, 
кітапханадағы  суреттер  сияқты  ңвставкаң  командасы  арқылы 
енгізіледі.  
POWER POІNT  бағдарламасында  электрондық  кестені 
пайдалану 
POWER POІNT бағдарламасында кесте құруға болады. Егер 
Word бағдарламасында кесте құрылған болса, оны тұсау кесер-

 
102
де қолдануға болады. Слайд пен Word бағдарламасының кесте-
сін  байланыстыруға  болады. Excel бағдарламасы  электрондық 
кестені слайдпен байланыстыру ‰шін оны көшіріп алу қажет.  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
103
5. КОПЬЮТЕРЛІК ЖЕЛІЛЕР 
 
Бірнеше  компьютерлердегі  мәліметтерді  екіншісіне  беру 
‰шін компьютерлік желілер пайдаланылады.  
Жергілікті  желілер  бір-бірімен  қатар  орналасқан  компью-
терді  біріктіретін  ж‰йелер  (бір  бөлмеде  немесе  бір  мекемеде 
орналасқан, немесе қатар орналасқан компьютерлер). Компью-
терлерді  байланыстыру  осы  мекеменің  өздеріне  бөлінген 
байланыс  каналдары  арқылы  ж‰ргізіледі.  Әр  құрлықтарда 
орналасқан  т‰рлі  мемлекеттердегі  компьютерлерді  бір-бірімен 
байланыстыратын  желіні  жалпы  желі  деп  атайды.  Ондай 
желілерді жасау ‰шін көп қаражат, бірнеше телефон каналдары 
және  жер  серіктері  арқылы  байланысу  м‰мкіндіктері  болуы 
қажет.  
Жергілікті  желілерде  компьютерлер  арасында  информация 
тасымалдау  жалдамдығы  өте  жоғары  болады,  олар  секундына 
10,  тіпті 100 мегабитке  де  жетеді.  Жалпы  желілер  ж‰йесінің 
компьютерлері  арасындағы  жылдамдық  ондай  жоғары  емес, 
телефон  каналдарын  пайдалану  кезіндегі  оның  жылдамдығы 
секундына 2400-57600 биттер аралығында болады.  
Баспаға шығару құрылғысы 
Қызмет барысында мәтіндік құжаттарды жиі қағазға басуға 
тура  келеді.  Сыртқа  шығатын  құжаттар  сапалы  лазерлік  бас-
паға шығару құрылғысына басылуы шарт, тек ішкі қарапайым 
қағаздар  ‰шін  ғана  арзан  баспаға  шығару  құрылғысы  пайда-
лануға  болады.  Кей  кезде  т‰рлі  т‰сті  баспаға  шығару  құрыл-
ғысы қажет болады.  
Бір  баспаға  шығару  құрылғысын  бірнеше  компьютерге 
жалғауға болады. Оның бірнеше тәсілдері бар. Біріншіден, көп 
м‰мкіндікті  ауыстырып  қосатын  тетік  алуға  болады,  ол  бір 
жағынан  баспаға  шығару  құрылғысына,  екінші  жағынан 
бірнеше  компьютерге  бірдей  жалғанады.  Егер  компьютерлер 
бірнеше  бөлмелерде  немесе  бірнеше  қабаттарда  орналасса, 
қымбат  тұратын  бір  баспаға  шығару  құрылғыны  ортақ  пайда-
лану тиімді.  

жүктеу/скачать 1,16 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: