Байланысты: 10 сынып қазақ тілі жаратылыстану бағыты
Сөйлем мүшелерінің орын тәртібі Сөйлем мүшелерінің орын тәртібі дегеніміз – син так сис тік бір лік-
тер дің дұ рыс қол да ны луы. Синтаксистік норма сөйлем мүшелерінің
қалыпты орын тәртібінің сақталуын талап етеді. Сөй лем мү ше ле рі нің
дұрыс ор на ла суы – ба ян дау ыш тың сөй лем со ңын да ке луі, пы сық та-
уыш тың ба ян дау ыш тың ал дын да ке луі, анық тау ыш тың өзі анық тай тын
сөз дің ал дын да ке луі жә не т.б.
Мысалы: Ұзын мүйізді көршінің қызыл сиыры жайылып жүр.Мұнда
ұзын мүйізді деген анықтауыш өз орнында тұрмай, сөйлемнің басы-
на шығып кеткендіктен, «ұзын мүйізді көрші» болып тұр. Дұрысы –
көршінің ұзын мүйізді қызыл сиыры жайылып жүр. Тағы бір мысал: көп тараған қазақтың халық музыкасынан концерт береміз деу дұрыс
емес; дұрысы – қазақтың жұртқа көп тараған халық музыкасынан концерт береміз. 4. Ға лам тор көз де рін де гі ақ па рат тар ды пай да ла нып, адам ден сау лы-
ғы ның бас ты үш көр сет кі шін жа зың дар. Сіл те ме көр се тің дер.
