1 8 0
Кө зің нен кү лім де ген
Бір ұш қын се зіп пе ең сен!
Ал ды мен, «бі лім» де ген –
Бәй ге ден озып кел сең.
Ак тер дің, ақын ның да
Жа ны на ғы лым – қо рек.
Бү гін де ба тыр дың да
Өзі не бі лім ке рек.
Оқу дың оза ты на
Ар ман да таяу бо лар.
Бі лім нің боз аты на
Мін бе ген жаяу қа лар.
(Қа дыр Мыр за Әлі)
1. Сендер кім бо лу ды ар ман дай сыңдар? Ол ар ма ндары ңа бі лім сіз
же те ала сыңдар ма?
2. «Бі лім нің боз аты» де ген ді қа лай тү сі не сіңдер?
3. Ақынның «барлық адамға білім керек» деген сөзіне қосы-
ласыңдар ма?
Тiлiмiздегi ты ныс белгiлерi сан жа ғы нан он ша көп емес, бі рақ ма
ғы на ла ры, қол да ны ла тын орын да ры жа ғы нан алу ан түрлi. Қол да ны лу
ор ны на қа рай ты ныс бел гі ле рі екі ге бө лі не ді:
1. Сөй лем со ңын да ке ле тін ты ныс бел гі ле рі: (нүк те (.), сұ рау бел гі
сі (?), леп бел гі сі (!), көп нүк те (...);
2. Сөй лем ішін де ке ле тін ты ныс бел гі ле рі: (үтір (,), нүк те лі үтір (;), қос
нүк те (:), тыр нақ ша (« »), сы зық ша ( – ), үтір лі сы зық ша (,–).
Сөй лем со ңын да ке ле тін ты ныс бел гі ле рі да ра лау шы қыз мет ат қар
са, сөй лем ішін де ке ле тін ты ныс бел гі ле рі ажы ра ту шы, ерек ше леу ші
қыз мет ат қа ра ды.
2 .
Сөй лем со ңын да да ра лау шы ты ныс бел гі ле рі дұ рыс қой ыл ған ба?
Ком пью тер, ұялы те ле фон, ғаламтор же лі сі деп, бү гін де
«ұс та зы мыз ды» ұмы тып ба ра мыз! Том-том кі тап құ шақ тап,
кі тап ха на ға жиі ба ра тын адам дар ды си рек кез дес ті ре міз
қа зір? Бұ рын ғы дай ме ре ке лер де үл кен мәр те бе мен бір-бі-
рі міз ге кі тап сый ла май мыз да. Тіп ті кі тап маз мұ ны на мән
бер мей, оны сән ді бе зен дір мей, қа лай бол са со лай шы ға рып,
қа ді рін тү сі ріп жа та мыз. Со дан оны кім оқи ды... Ал әде мі
бе зен ді ріл ген, өзің ді ерік сіз қы зық ты ра тын көр кем шы ғар-
ма ның ба ға сы сәл қым бат тау бол са, ақ ша ны сыл тау ра тып,
алу ға қи май ке те ба ра мыз! Өмір дің бұ ра лаң ағы сы на,
Достарыңызбен бөлісу: