Т. Н. Ер ме ко ва Ж. К. Отар бе ко ва Г. Б. Тоқтыбаева

1 0
150–300 метр ге дей ін же те тін «Қа мал дар аң ға ры», «Жал-
мау ыз кем пір шат қа лы» жә не т.б. құм ды жар лар бар. Жер-
гі лік ті ха лық шат қал ды «Қор ған ды қа мал дар аң ға ры» деп 
атай ды. Ға лым дар дың зерт те уін ше, шат қал ға 12 мил лион 
жыл бол ған. Әйт се де Ша рын шат қа лы ның та би ға ты жануар -
лар мен өсім дік тер ге бай. Өңір де құс тар дың 103, бауы ры мен 
жор ға лау шы лар дың 25, сүт қо рек ті лер дің 62 тү рі ме кен дей ді. 
Шат қал да өсе тін 1500 өсім дік тің 17 тү рі «Қа зақ стан Рес пуб-
ли ка сы ның Қы зыл кі та бы на» ен ген.
(«Айқын» республикалық қоғамдық-саяси газетінен)
1. Боз жы ра шат қа лының пайда болуы туралы қандай ой түй дің -
дер?
2. Ша рын шат қа лын дағы жа ну ар лар мен өсім дік тер ту ра лы не бі-
ле сің дер?
3. Шарын шатқалының суретіне қарап, неге «Қор ған ды қа мал дар 
аң ға ры» деп аталғанын болжаңдар.
2 .
Үш топ қа бө лі ніп, тап сыр ма лар ды орын даң дар.
1-топ. Сы ңа рын та уып, дәп тер ге кө ші ріп жа зың дар.
бір 
ба рыс
ақ
тұм сық
көл
қа рақ шы
ақ 
қа зан
ал ты 
ба қа 
су ық 
тор ғай
же ті 
ба қан
жол
сүй ек
мүй із
қу
2-топ. Екі не үш тү бір ден бі рік кен 10–15 геог ра фия лық атау жа-
зып, олар мен сөй лем құ рас ты рың дар.
3-топ. Берілген мәтіннен біріккен сөздерді та уып, орфографиялық 
ережеге сай жазыңдар.
Ша рын ұлт тық ба ғын да био ло гия лық ал уан түр лі лік 
жо ғар ғы дә ре же де. Бақ тың бас ты көз ге тү сер жер ле рі нің 
бі рі – Тор ғай өңі рін де гі жал пақ жа пы рақ ты қал дық ша ғын 
ор ма ны. Ші лік то ғай лар да тал, Аль берт ит мұ ры ны, бө рі 
қа ра қа ты, үш қа т, ақ жа пы рақ, жоң ғар түй ме ба сы жә не тас
шөп те рі өсе ді. Жан уар лар әле мі де өте бай. Мұн да сүт қо рек ті-
лер ден түл кі, қар сақ, құм қоя ны, қо с аяқ тар, құм тыш қан дар 
бар. Қы зыл кі тап қа қа ра құй рық, тас су са ры, шұ бар кү зен, 
са бан шы жә не өзен құн ды зы ен гі зіл ген.

жүктеу/скачать 4,47 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: