Т. Н. Ер ме ко ва Ж. К. Отар бе ко ва Г. Б. Тоқтыбаева

1 1 5
 Б Л Т Р Л
А А ТАНДАҒ
ЕН
Л ДЕР 
Р
Л И
3. Қалай ойлайсыңдар, жауын, жаңбыр, жауын-шашынның қан -
дай айырмашылығы бар?
 Е
 
 Б
Б
 
Т
А
П
Есім дік атау 
сеп тік те тұ­
рып, бас та ­
уыш бо ла ды.
Есім дік жік­
те ліп ке ліп 
не ме се 
зат та нып, 
ба ян дау ыш 
бо ла ды. 
Есім дік атау 
мен ілік сеп­
тік те рі нен 
бас қа сеп тік­
тер де тұ рып, 
то лық тау ыш 
бо ла ды. 
Есім дік ілік 
сеп ті гін де кел­
ген де не ме се 
зат есім мен 
тір ке сіп ке ліп, 
анық тау ыш 
бо ла ды. 
Есім дік ме кен, 
мез гіл ма ғы­
на ла рын да 
қол да ныл са, 
пы сық тау ыш 
бо ла ды. 
 Мен да ла ға 
шық тым. 
Бә­ 
 рі оны қол да-
ды. Бұ ны 
өзі 
қа лап еді. 
Ме нің ай та-
рым – 
сол. 
Біз дің ой-
ла ға ны мыз 
сен сің.
Оны еле ген 
адам бол ма-
ды. 
Еш кім ге 
ау ыр тап сыр -
ма бе ріл ме ді. 
 Кей бір адам-
дар қар сы 
шық ты.
Біз дің де ге ні-
міз бол ды. 
Ба ла лар 
осын да жүр 
екен. Олар 
әл де қа шан 
ке тіп қал ған. 
2 .
Есімдіктердің 5 сөйлем мүшесі қызметін атқаруына екі-екіден 
мысал жазыңдар.
3 .
Суреттердің реті бойынша «Жаңбыр 
қа лай жауады?» деген тақы рыпта диа-
лог құрастырыңдар.
4 .
Та сат тық бе ру де ген не? Түр лі де рек-
көз дер ді пай да ла нып, қа лай жү зе ге аса-
ты нын ба ян даң дар.
5 .
Көп нүк те нің ор ны на керекті сөздерді қойып жазыңдар.
• ... дау ыл ды ша қы ра ды,
Бұлт ... ша қы ра ды.
• Өт кен ... жауын күт пе. 
• Жаңбыр – ... ыры сы.
• Жаңбыр жау са – ... сый, 
Жі гіт ... – ел ге сый.
• ... бұлт тың жауыны аз.
АРМАН
-ПВ
 баспасы
Все учебники Казахстана на OKULYK.KZ
*
Книга предоставлена исключительно в образовательных целях
согласно Приказа Министра образования и науки Республики Казахстан от 17 мая 2019 года № 217

1 1 6
• Бас шы сыз – ... же тім,
Жауынсыз – ... же тім.
• Сәу ір бол май ... бол мас,
Жауын бол май ... бол мас.
Керекті сөздер: ел, жер ге, жауын, күр кі ре ген, бұлттан, 
жел, ту са, көк тің, тәуір, жер, жауынды.
6 .
Жаң быр дың түр лі қал пын көр се те тін сөз дер ді қатыстырып, мәтін 
құ раң дар. Есімдіктердің қызметін анықтаңдар.
Ақ жау ын (ақ жаң быр), боз жаң быр, қа ра жаң быр, өт кін ші 
жаң быр, со қыр жауын, сыл быр жаң быр, сір ле ту, сі рік пе (бү -
рік пе), сір кі реу, сір кі реуік, сіл бі леу, мұз дақ.
§9. Су мен бай ла ныс ты аңыз-әң гі ме лер
1 .
Мә тін ді мәнерлеп оқыңдар. Мазмұ нын, тілдік ерек шелігін ал дың -
ғы та қы рып тағы мәтінмен салыс ты ры ң дар.
 
Мұз сұп-су ық. Күн ұзақ ша тыр ға 
ілі ніп, міз бақ пай тұ ра бе ру ден жа лық-
пай тын. Ба ла лар қы зы ғып ұс та ғы сы 
кел се, өзі нің сұп-су ық де не сі мен қа рып 
ала тын.
Оған адам дар дың мейі рі мі жет пей-
тін еді. Ол өт кен-кет кен нен мейі рім 
кү тіп ұзақ тұр ды. Мейі рім үшін өзін 
құр бан ету ге, еріп су боп ке ту ге бар еді.
Көк тем кел ді. Күн шық ты. Күн жер бе тін де гі тір лік тің бә рін 
бір дей кө ре тін. Ке нет мұз ға кө зі түс ті. Сол-ақ екен, кү лім де ді.
– Нет кен сұ лу! – де ді Күн.
– Сен де, – де ді Мұз.
Мұз дың тұ ла бойы бал қып, бір те-бір те еріп ба ра жат ты.
(www.zharar.com)
2 .
Аудио жаз ба дан (06.mp3) «Су ая ғы құр дым» мә ті нін тың дап, не гіз-
гі және детальді ақпаратты табыңдар. Оларды шынайы өмірмен 
бай ла ныстырып, бір-бі рі ңе сұ рақ қой ың дар.

жүктеу/скачать 4,47 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: