Т. Н. Мҧхажанова
жүктеу/скачать 1,93 Mb. Pdf көрінісі
|
|
Сҧрақтар: 1. Музей қашан және қандай негізде қҧрылды? 2. Қай жылдан бастап Ҧлттық музей деп жарияланды? 3. Музей бӛлімдерін атаңыз? 34 т а р а у Ҧлықбек обсерваториясы және мемориялдық музейі Ҧлықбектің обсерваториясы және мемориялдық музейі «Куханың тҥбінде Ҧлықбек мырза астрономиялық кестелер қҧру мақсатымен биік ғимарат салады», – деп жазады Заһирид- дин Бабур. Т.Н. Мұхажанова 147 Кухак тӛбесінде, Ҧлықбектің тапсырысымен 1428-1429 жж. кереметтілігі дҥниежҥзінде кездеспейтін обсерватория қҧры- лысы жҥреді. Ҧлықбек ғимарат қҧрылысына, «сол заман Птолемейі» Алауддина Али ибн-Мҧхаммедті (Али Кушчи), «сол заман Платоны» Салахуддин Мҧса ибн-Мҧхаммед Қазы-Заде-Румиді кӛмекші ретінде шақырды. Сонымен қатар обсерватория медре- се қызметін де атқарды. Медреседе Ҧлықбек сабақ берді деген мәліметтер бар. Ҧлықбектің әлімінен кейін, обсерватория жҧмысын тағы 20 жыл жҥргізеді. Алайда 1469 жылы Самарқанд басшысы Абу Сайдтың ӛлімінен кейін астрономдардың халі нашарлап, Али Кушчи шәкірттерімен Гератқа кӛшуге мәжбҥр болады. Одан кейін оны Стамбулға шақырып, Али Кушчи Ҧлықбек обсерва- ториясында жасаған астрономиялық кестелерді 1650 ж. Еуро- пада жарыққа шығарады. Обсерватория ХVI ғасырға дейін жалғастырып, кейін керемет ғимарат орнында тастар ғана қалады. ХХ ғ. Самарқанд археологі В.Л. Вяткин жҥргізген қазба жҧ- мысы нәтижесінде обсерватория орны табылып, қайта жӛндеу- лер жҧмысының нәтижесінде дӛңгелек ғимарат диаметрі 46-40 м, биіктігі 30 м. болғанын кӛрсетті. 1964 жылы обсервотория жанынан Ҧлықбектін мемориал- дық музейі ашылды. 2010 жылы музей жанында Ҧлықбек мҥсіні ашылды. жүктеу/скачать 1,93 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|