К Р И М И Н О Л О Г И Я Л Ы Қ  Б А Ғ Ы Т Т А Р Ы

Абай атындагы Қаз¥ПУ-дың Хабаршысы, «Юриспруденция» сериясы, № 3 (21), 2010 ж. 
көрсету жэне т.б. [3, 131 б.] Сендіру эдісі оңай болып көрінгенмен едэуір күрделі. Ол жоғарыда 
көрсетілген шарттар орындалғанда ғана жеміс береді. 
Заң әдебиеттерінде көбіне, адамның қандай да бір жағына: санасына, мінез-құлқына, көңіл-күйіне 
ықпал ету тәсілінің бағыттылығы алынатындығын көрсетті. Басқа сөзбен айтқанда, негізінен, адамның 
құқықтық білімін, көзқарастарын, теріс қылықтар мен оң іс-әрекеттерді бағалай алу қабілетін, заңға 
бағынудағы құндылыққа сенімін қалыптастыруға бағытталған эдістер бар. Оларды сананы қалыптастыру 
әдістері (немесе сенімді қалыптастыру әдістері) деп атайды.Әдетте, бір типті мінез-құлықты, бір қалыпты 
реакциялардьт қалыптастыруға бағытталған эдістер де бар. Оларды мінез-құлықты қалыптастыру және 
қызметті ұйымдастыру әдістері деп атайды. 
Ғалымдардың ортак пікірі бойынша, отандық педагогика ғылымында тәрбие әдістері негізгі төрт 
топқа топтастырылған. олар келесідей жүйені құрайды: 
а) сананы калыптастыру әдістері: сөйлесу, эңгімелесу, дэріс оқу, сөз таластыру; 
б) қызметті ұйымдастыру жэне іс-әрекет тэжірибесін қалыптастыру әдістері: жаттығу, үйрету, 
тапсыру, тштап ету. тәрбиелік жагдай тудыру; 
в) заңга бағынатын мінез-құлық қалыптастыру әдістері: жарыс, ойын үйымдастыру, мадақтау, 
жазапау; 
г) бақылау, өзін-өзі бақылау, өзін-өзі багалау әдістері: байқау, жауап алу (эңгімелесу, сауалнама 
жүргізу), тестілеу. кэмелетке толмаған құқық бүзушы эрекетінің нәтижелерін талдау. 
Әдістерді топтарға бөлу біршама шартты түрде алынған, себебі адам толықтай қалыптасады, сана, 
қатынас, баға және мінез-күлық кез келген мэн-жайда және ойластырьшған не кездейсоқ әрекеттердің 
ықпалымен біртұтас калыптасады. Психологияда сана меи әрекет бірлестігі қағидасы бар, ол бойынша 
сана әрекетте қа.іыптасады. Әдістердің бірінші тобының негізгі функциясы сақтандыратын адамда 
қатынастарды, бағыттылыкты, сенімдерді, көзқарастарды, яғни негізінде мінез-құлық нормалары туралы, 
әлеуметтік қүндьшьпчтар туралы білімдер жатқанды қалыптастыру. 
Екінші топ әлістері әрекет арқылы тәрбиелеу қағидасын іске асырады. Үшінші топ әдістерінің 
көмегімен полиция кызметкерлері сақтандырылатын кәсіпкерлердің әрекетіндегі сылтауларға ықпал етеді, 
себебі ресми колдау немесе кінәлау мінез-қүлыққа эсер етеді, мақұлданған қьтлық бекіп қалады, 
мақүлданбаганы реттеледі. Бакылау және өзін-өзі бақылау әдістері жеке-дара сақтандыру ықпалының 
нәтижелерін талдауға және бағалауға багытталган, ол заңға багынатындай мінез-құлық қалыитастыруда 
жанама рөл атқарады. Сактандыру жұмыстарын жүргізгенде полиция қызметкерлері тарапынан қатаң 
талап болуға тиіс. Заңдагы және басқа нормативтік актілердегі нүсқаулардан басқа әрбір талап мынадай 
педагогикалық ережелерге негізделеді: қысқа, анық және айқын айту, батыл, қатаң жэне табанды болу, 
сонымен қатар эділ. айтканында т^іратын, байсалды болу. 
Құқық бүзушы кәсіпкерлерге жеке-дара сақтандыру ықпалының әдістері мен тэсілдерін 
қолданудың негізгі үйымдык-тактикалық формаларына сақтандыратыи эңгіме, құқық бұзушының мінез-
қүлқын үжымдаталкылау. снь: қоғамға пайдалы жүмысқа тарту жатады. Сақтандырудың басты мақсаты -
құқық бүзушы кәсіпкерге тікелей ықпал ету. Сонымен қатар эңгімелесу оныц мінез-құлқын бақылау үшін 
де, ақпараттық мақсатта да пайдаіанылады. 
Қүқық бұзушынын әлеуметтік-қүқықтық, типологиялық нышандарына, полиция қызметкерлерінде 
бар ақпараттың көлемі мен мазмұнына қарай сақтандыру әңгімелерінің белгілі бір түрлерін бөліп алуга 
болады, оларды үйымдастыруда және жүргізуде елеулі айырмашылықтар болады. Осыган байланысты 
сақтандыру шаралары: 1) диагностикалық (таныстық) әңгімелесу; 2) тәрбие әцгімелері болып бөлінеді. 
Диагностикалык әнгіме құқық бұзушыға жеке-дара сақтандыру ықпалын көрсету процесіндегі ең 
күрделі де жауапты жұмыс, себебі кәсіпкер теріс әрекет жасап, оны есепке алганда онымен танысу осы 
әңгімеден басталады. 
Таныстық (диагностикалық) әңгіменің жауапты іс-шара екендігінің тагы бір себебі - ары қарайгы 
тэрбие жұмысының барысы оның мазмүны мен нэтижесіне коп байланысты. Мүндай әңгіменің 
психологиялық әсері, сөз ыргагы адам тағдырына дегеы мүдделілікті, қайырымдъглықты, сонымен қатар 
талапты білдіруге тиіс. Бұл эцгіме ұгымды жэне мазмүнды болу үшін сол адам жайында, оның таныстары, 
байланыстары. іс-әрекеттері жайында көбірек ақпарат жинау керек. 
Мұндай әңгіме өткізуде, мүмкіндігінше толық жэне шын ақпарат алуга, біздің ойымызша, 
карточка көмектеседі, онда сол адам жайында барлық қажетті психологиялық мінездемелер баяндалган, 
полиция қызметкері оларды талдап, өзі үшін тиісті қорытынды шығарады. 
81 

Вестник КазНПУ имени Абая, серия «Юриспруденция», № 3 (21), 2010 г. 
Сонымен қатар психологияда алғашқы әңгіме жүргізіліп отырған кәсіпкердің сөз астарын 
талдайтын келесідей тэсілдер бар. Мысалы, не себепті осы кәсіппен айналыстың деген сұраққа кэсіпкер 
«Маған жолдасым сондай кеңес берді» деп жауап берсе, б.үл жауаптың астарынан отбасындагы қарым-
қатынастан хабардар боламыз: неге ата-анасы емес, неге жолдасы сондай кеңес берген? 
Кәсіпкерге дайын көзқарастарды қолына үстата салмай, оның жауап беруін оңайлататын қосымша 
сұрақтар арқылы эңгіме жүргізу. Мысалы, өткендегі сүрақты жалғастырып оған мынадай сауал қоюға 
болады: «Сенің ол кәсіпті таңдаганыңа ата-анаң қалай қарайды?». Егер сөз астары дұрыс түсіндірілген 
болса, ол «Оларға бәрі бір» немесе «Ешнәрсе деген жоқ» деп жауап қайтарады. Қандай да бір пікірді, 
көзқарасты талқылағанда оның шыққан көзін «сынга алып» кэсіпкерді ашық эңгімеге тарту. 
Кәсіпкердің сенімін жаулап алу үшін қандай да бір мәселе бойынша онымен келісе салу. Мысалы, 
сен қазіргі музыканы жақсы түсінетін сияқтьюың. Кейбір музыкалық топтар маган да ұнайды. Айтпақшы, 
сен олардың қандай шыгармаларын білесің? 
Кәсіпкердің көзқарасын білу мақсатында қандай да бір тақырып немесе мәселе бойынша эдейі сөз 
таластыру. Мысалы, оның үрлыққа қ&ггай қарайтындыгын білу үшін оган бір оқиға туралы суреттей 
отырып, сұрақтар қою керек. 
Полиция қызметкерін осы кезде мазалап отырган жағдайга ұқсас жагдайды кэсіпкер бұрын 
басынан өткерсе, сол уақиғага қайта оралу, соны еске түсіру, оныц кейбір түстарын айта отырып, 
кәсіпкерден қосымша ақпарат алу. 
Кэсіпкердің қабілетін айқындау мақсатында алда болуы мүмкін жағдайдағы оның қылыгын 
көтермелеп дәріптеу. Мысалы, «Сенің жолдастарыц уақытты көңілді өткізу үшін шарап сатып алып оны 
ішуді жоспарлады. Олардан кем емессің, сен де ішесің гой?». 
Өзарақатынасқа байланысты қандай да бір жағдайға кэсіпкердің бейімделу қабілетін анықтау 
мақсатында полиция қызметкерлері мен кәсіпкер арасында жасанды жағдай тудырып, өзара «рөлдер» 
бөлісу. Мысалы, қызметкер мынадай сұрақ қояды: «Мен бэлендей іс-эрекет жасап едім, сен мені оган 
ненің итермелегенін білгің келеді. Қане, сен маган қандай сұрактар қояр едің?». Сүрақтар нысанын 
таңдаудың таныстық әңгіме жүргізудегі маңызы зор. Нені айқындау керек екендігіне қарай сұрақтардың 
әртүрлі нысандарын пайдалануға болады: 
Тіке сұрақтар әңгіме төркіиіне тікелей қатысты болады. Мысалы: «Сен мүны неге істедің?» 
(жалпы тіке нысан) немесе, «Сен мүны ерлігіңді дәлелдеу үшін істедің бе?» (нақты тіке нысан). Кәсіпкер 
өзінен не жайында сұрайтындығын білгенде гана бұл сүрақтарда тиімділік болады. Әдетте, ішкі дүние 
қүбылыстары кәсіпкер санасында нашар тарамдалган, сондықтан тіке сұрақтарға мазмүнсыз жауап 
қайтарылады («мен білмеймін», «қателесіппін», «не істерімді білмеймін» жэне т.б.) немесе онда жауап 
нұсқасы болады. Жанама сұрақтар тікелей жауап алуга емес, онымен жанама байланысты ақпарат алуға 
бағытталған. Мысалы, құқық бүзушыга қойылатын «Сен мұны неге істедің?» деген сұрақты өзгертіп: 
«Айтшы, мүның бэрі қалай болды?» деген жанама сұрақ қоюға болады. 
Жобалық немесе шартты сүрақтар кәсіпкердің елестетуін тудырадъг. Адамның бағыттылық 
ерекшелігін айқындау үшін жобалық сүрақ былайша қойылуы мүмкін: «Мысалы, сен жаратқанның 
эмірімен шексіз билікке ие бола к,алц,ьщ делік. Сонда бірінші, екінші, үшінші кезекте і-те істер едің?» (ол 
кезендерді полиция қызметкерлерінің өзі анықтауы мүмкін). 
Таныстық әңгімені өткізудің тиімділігі әңгіме жоспарына, полиция қызметкерлерінің кәсіби 
деңгейіне қатысты бірқатар талаптардың орындалуына, нәтижелерді дүрыс бағапауға байланысты. 
Мысалы, эңгіме жоспарында сол айқындалатын сүрақтардыц мазмүны мен қойылу реті қарастырылады. 
Сұрақтар мазмұны әңгіме мақсатына сай келуге тиіс. Ал олардың қойылу регі жасөспірімді біртіндеп 
әңгімеге тартатындай болады. Мүндай мақсатқа жету үіпій әңгімені бейтарап сұрақтардан бастаган жөн. 
Кәсіпкердің жасалған құқық бұзушылыққа, достарьтна, құрдастарына қатьтнасын бағалауды қажет ететін 
сұрақтар әңгіменің орта тұсында қойылады. Ол сұрақтарды тосыннан қоя салмай, оларға біртіндеп 
жақындау керек. Ондай сүрақтар бірінен соң бірі қойылмайды, араларына бейтарап сүрақтар кіреді. 
Сонымен қатар әңгіме нәтижесін багалаганда бір тақырыпқа қайта-қайта оралган, бірақ басқа контексте 
басқалар жайында қойылган сұрақ-жауапқа сүйену керек. 
Тәрбиелік әңгіме жасалган қандай да бір қылық жайында жургізіледі. Мүндай әңгімені полиция 
қызметкері оңай ұйымдастыра алады, себебі ол кәсіпкер оган таныс, арада психологиялық байланыс бар. 
Мүндай әңгімелер, көбіне ресми емес жагдайда, әдетте л<үмыс орны әкімшілігінің немесе түратын 
жеріндегі жүртшылық өкілдерінің қатысуымен өткізіледі. Тәрбиелік әңгімелер откізгенде полиция 
82 ^ 

Абай атындагы Қаз¥ІІУ-дыц Хабаршысы, «Юриспруденция» сериясы, № 3 (21), 2010 ж. 
қызметкері тежеуші амалдар деп аталатындарды кең пайдаламады, оларға: наразылық білдіру, 
келемеждеу, ескерту, кінәлау, бетке басу, жазалану мүмкіндігінен үрейлену және т.б. жатады. Бұл 
баяндалғандардың көздеген бір мақсаты бар, ол - жеке-дара сақтандыру үрдісінде қылмыс жасаған 
кәсіпкердің нақты қылмыс жасауының субъективтік (ішкі) себептері мен объективтік (сыртқы) 
жагдайларына сендіру әдісімен ықпал етудің қалай жүзеге асырылатындығын көрсету. Бұл істе мәжбүрлеу 
әдісі де біршама қосымша рөл атқаруы мүмкін. Ол жеке-дара сақтандыру жұмысында өзінің заңдық тегі, 
мазмұны және бағыттылығы жағынан әртүрлі мәжбүрлеп ықпал ету шараларын қолдану арқылы іске 
асырылады. Бұл шаралардың сақтандырушылық мәні сонда, олар кәсіпкерді қандай да бір құқықтардан 
айырып, оған қолайсыз жағдай тудырып жэне санасына, сезіміне, еркіие ықпал етіп оның теріс эрекетке 
бару ынтасьтн жою, онда өз әрекетіне сыни көзқарас қалыптастыру, зиянды эдетгерден бас тартатын, оның 
негізінде жатқан сылтауларға дұрыс баға бере алатын дэрежеге жеткізу. Содан кейін барып құқық бұзушы 
кэсіпкерде заңға сай келетін мінез-құлық пай да болады. 
Бірақ жеке-дара сақтандырудың күрделілігі басқада жатыр. Ол дамуында және мінез-құлқында 
ауытқушылық бар жастар санының көбеюімен байланысты, ол айырықша педагогпканың - көмектесу 
және қорғау педагогикасының пайда болуына алып келеді, оны коррекциялық педагогика деп атайды, ол 
адамдарда ауытқитын мінез-құлықтың пайда болу заңдылықтары мен себептерін зерделейді, оларды 
түзетудің жолдары мен тәсілдерін іздестіреді. Кәсіпкердің дамуы қалыпты ма, әлде қалыптан ауытқыған 
ба, міне осы жагын полиция қызметкерлерінің анықтауы қиындық тудырады. Қалыпты адам ұгымына дэл 
ғылыми түсініктеме беру мүмкін болмағандықтан адамның орташажэне жиі кездесетін күйін қалыпты деп 
санау керек. 
Бүл орташаның өзі эрқашан бір қалыпты болмайды, ол дәуірдің әлеуме
г
пік-экономикалық, 
мәдени-тарихи, климаттык және басқа жагдайларына қарай өзгеріп тұрады. 
Ал полиция кызметкері алдында отырган кәсіпкердің мінез-қүлқының қалыпты немесе ауытқыған 
екендігін қалай біледі? Оған тексеру керек пе? Керек және кәсіпкер күйінің қандай екендігін көрсететін 
бірнеше белгілер бар: 
- ауытқығандьтк түрақты көрініс береді (жасы ұлгайса да кетпейді); дені сау адамдағы 
ауытқушылық жагдайға караГі ғана көрініс береді, одан арылуга болады; 
- ауытқығандықтьтң барлық жерде көрініс беруі (үйде, жұмыста, көшеде), егер кәсіпкер үйде 
басқаша, ал жүмыста, көшеде басқа болса, онда ол ауру емес. 
Жалпы дамудағы ауытқушылық кәсіпкердің жумыс істеу қабілетінің төмендігінен, қоғамға жат іс-
эрекетінен көрініс табады. 
Сонымен кұкық бүзушыларга ықпал етудің негізгі педагогикалық әдістері мен тәсілдерін 
қарастыра келіп, бүл мәселеде полиция қызметкерлеріне психолог-мамандардың, педагогтардың, 
криминологтардың көмегі керек екендігін айта кеткен жөн. 
Бұл жұмыстың ұтымдылыгын арттыру үшін кәмелетке толмаган құқь[қ бұзушылардың, әсіресе 
дамуында қандай да бір ауьіткушылық барлардың, ал олардың ішінде полицияда есепте түратындарьг аз 
емес, жеке басын зерделеуге арналган жаңа әдістемелік нұсқаулар керек. 
Джекебаев У.С. Преступность как криминологическая проблема. - Алма-Ата, 1979. -203 с. 
Каиржанов Е.И. Криминология. Общая часть. -Алматы: Өркениет, 2000. -288 с. 
Педагогика: Учебник /Под ред. Л.П. Крившенко. -М., 2001. -231 с. 
Резюме 
В статье предлагаются меры по совершенствованию уголовного законодательства, 
правоприменительной практики и профилактической деятельности органов внутренних дел. 
Рассматриваются мнения ведущих ученых, выделяется авторская позиция. 
Summary 
In article are suggested the ways on improve the criminal-legal rates, in conformity with right of practice 
and the warning activity of agencies internal matters. They are considered opinions leading scientist, stands out 
the author's position. 
1 
2 
3 
83 

Вестник КазНПУ имени Абая, серия «Юриспруденция», № 3 (21), 2010 г. 
СОТ БИЛІГІ ЖЭНЕ ҚҮҚЫҚ ҚОРҒАУ ОРГАНДАРЫ 
СУДЕБНАЯ ВЛАСТЬ И ПРАВООХРАНИТЕЛЬНЫЕ ОРГАНЫ 
ВОПРОСЫ  С О В Е Р Ш Е Н С Т В О В А Н И Я УГОЛОВНОГО И УГОЛОВНО-ПРОЦЕССУАЛЬНОГО 
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА В СВЕТЕ РЕАЛИЗАЦИИ УКАЗА  П Р Е З И Д Е Н Т А  Р Е С П У Б Л И К И 
КАЗАХСТАН ОТ 17 АВГУСТА 2010 Г. «О МЕРАХ ПО  П О В Ы Ш Е Н И Ю  Э Ф Ф Е К Т И В Н О С Т И 
П Р А В О О Х Р А Н И Т Е Л Ь Н О Й ДЕЯТЕЛЬНОСТИ И  С У Д Е Б Н О Й  С И С Т Е М Ы 
В  Р Е С П У Б Л И К Е КАЗАХСТАН» 
Ж.О. Омрали - к.юм. 
Университет им. ДА. Кунаева 
Указ Президента Республики Казахстан от 17 августа 2010 г. «О мерах по повышению 
эффективности правоохранительной деятельности и судебной системы в Республике Казахстан», в какой-
то части развивает идеи, заложенные в Концепции правовой политики на 2010-2020 гг. 
В данном Указе наблюдается комплексный подход, - одновременно продумано решение и 
организационных, и кадровых, и правовых вопросов, а также ясно дана установка на либерализацию и 
декриминализацию. На сегодня это является весьма серьезной проблемой для нашей республики. 
В нем оговорены и уголовно-правовые аспекты, и процессуальные, и административно-правовые. 
Во всяком случае, в Указе главы государства обозначены эти болевые точки. 
За прошедшие годы в Казахстане сделано немало по совершенствованию действующего права: 
реализуются основные программы в политической сфере общества, способствующие демократизации 
государственных и общественных институтов. 
Данный Указ стал фундаментальной основой дальнейшего совершенствования и повышении 
эффективности деятельности правоохранительной деятельности и судебной системы РК. 
Особое внимание в Указе уделено развитию уголовного права, как одного из приоритетных 
направлений деятельности правоохранительных органов, в рамках которого предусматривается 
декриминализация целого ряда составов преступлений, не представляющих большой общественной 
опасности, в том числе в экономической сфере. Эти деяния будут переведены в разряд административных 
правонарушений с одновременным установлением строгой ответственности за их совершение, так как 
огромное количество людей привлекается к уголовной ответственности за преступления, о которых 
можно сказать, что они не имеют уровня достаточного для уголовного преследования. 
В Указе показан механизм реализации этих идей, в том числе через перевод в категорию 
административных правонарушений, установление штрафов, преюдициальную ответственность (когда 
человек, совершивший определенное противоправное действие, сначала привлекается к менее жесткой 
ответственности, и лишь тогда, когда выясняется, что в его поведении прослеживается «навык 
профессионализма», включается уголовная мера). 
Деяния, относящиеся в настоящее время к категории преступлений небольшой и средней тяжести, 
будут также декриминализованы. Благодаря данным мерам снизится индекс заключенных и количество 
граждан, имеющих судимость. Значительный объем работы от органов уголовного преследования будет 
передан уполномоченным государственным структурам, осуществляющим контрольные и надзорные 
функции. Деятельность правоохранительных органов сосредоточится на предупреждении и расследовании 
тяжких и особо тяжких преступлений. 
В этом же контексте будет проведена переоценка степени тяжести отдельных преступлений со 
смягчением наказаний в необходимых случаях. Расширится сфера применения наказаний, не связанных с 
лишением свободы, в том числе в виде штрафов, общественных работ и ограничения свободы, а также 
альтернативных аресту мер пресечения. 
Широкое применение мер, не связанных с изоляцией от общества, также позволит сократить так 
называемое «тюремное население» страны. В проекте закона предусмотрено введение нового вида 
наказания - «возложение обязанности загладить причиненный вред». Оно будет применяться по всем 
преступлениям небольшой тяжести в тех случаях, когда суд посчитает, что подсудимый способен 
устранить последствия причиненного вреда. 
84 

Абай атындагы Қаз¥ПУ-дың Хабаршысы, «Юриспруденция» сериясы, № 3 (21), 2010 ж. 
Альтернативные лишению свободы виды наказаний предусматривается ввести в санкциях по всем 
преступлениям небольшой и средней тяжести, в которых в настоящее время такой вариант отсутствует. В 
большинстве случаев, если деяние небольшой тяжести и было совершено по неосторожности, лишение 
свободы также будет исключено. 
Сроки будут снижены по преступлениям средней тяжести и привилегированным составам 
(совершение преступления в состоянии аффекта, превышение предела необходимой самообороны). 
Широкое применение в качестве основного вида наказания в уголовном законе получат штрафные 
санкции. 
Предусматривается введение новых оснований для освобождения от уголовной ответственности: в 
случае совершения деяния впервые, когда оно не повлекло нарушения прав граждан или организаций, 
нанесло вред исключительно интересам государства, и если при этом лицо добровольно и полностью 
возместило причиненный ущерб. Это позволит освободить от уголовной ответственности физических и 
юридических лиц, впервые уклонившихся от уплаты налогов, если ими будут полностью уплачены суммы 
недоимки, пени и штрафа. 
Кроме того, в целях либерализации уголовной политики в отношении частного 
предпринимательства предусматривается увеличение сумм, определяющих нижние границы крупного и 
особо крупного размеров. Это еще один способ декриминализации преступлений, поскольку некоторые 
деяния перейдут в разряд влекущих административную ответственность. 
Очень хорошо, что продуман вопрос расширения поощрительных норм. То есть тех норм, которые 
позволяют, не доводя дело до суда, прекращать уголовное преследование через примирение сторон. 
На сегодняшний день прослеживается необходимость в гармонизации уголовного 
законодательства с реалиями современной жизни. 
С появлением новых способов совершения преступлений в сфере экономической деятельности, 
нуждаются в совершенствовании отдельные нормы уголовного закона. 
Также считаю необходимо усилить уголовную ответственность за возбуждение социальной и 
прочей вражды или розни, которая по действующему закону возможна, если эти деяния совершены 
публично или с использованием средств массовой информации. 
Как показывает следственная практика, в последние годы активизировались проявления 
организованных форм преступности. В этой связи государству важно установить уголовную 
ответственность граждан за участие в организованных преступных группах, поскольку уголовный закон 
определяет ответственность лишь за их создание и руководство. 
Республика Казахстан в 1984 г. присоединилась к Конвенции ООН против пыток и других 
жестоких, бесчеловечных или унижающих достоинство видов обращения и наказания. В соответствии с 
этим международным актом 26 июля 2008 г. принять Закон РК о ратификации факультативного 
протокола указанной выше Конвенций ООН. 
В этой связи Уголовный Кодекс РК был дополнен ст.347-1, предусматривающей 
ответственность должностных лиц за применение пыток и иных видов запрошенного обращения и 
наказания. 
При этом обращает на себя внимание не соответствие, на наш взгляд, тяжесть этого вида 
преступления к санкции за содеянное предусмотренная частью первой статьи 347-1 УК РК, где низшим 
пределом является наказание в виде штрафа, а высшим пределом - лишение свободы до пяти лет. 
Во-первых, представляется несовместными и с позиции права и логики наказание в виде штрафа 
за пытки. Это противоречит нормам международного права, подчеркивающим тяжесть содеянного и 
такую мягкую меру наказания 
Несмотря на иные, времена проблема пыток сохранилась, и решать ее, в том числе, необходима 
суровыми мерами наказания, а не штрафом и другими либеральными мерами. 
В связи с этим, предлагается усилить санкция части первой статьи 347-1 УК РК, предусмотрев 
наказание сроком не менее шести лет лишения свободы. Исключить при этом альтернативные виды 
наказания за пытки. Усиление санкции по части второй и третьи ст. 347-1 также является необходимым. 
В Указе также обозначена необходимость усиления координирующей роли органов прокуратуры в 
общей системе правоохранительной деятельности, основной задачей которого является выработка 
стратегии борьбы с преступностью и коррупцией, разработка предложений по улучшению 
правоохранительной деятельности, совершенствованию ее правового регулирования. Все это, безусловно, 
^
  8 5 

Вестник КазНПУ имени Абая, серия «Юриспруденция», № 3 (21), 2010 г. 
повысит эффективность работы всех правоохранительных органов, улучшит их взаимодействие, а 
установленные Концепцией правовой политики основные направления правовой политики государства 
сыграют значительную роль в дальнейшем успешном развитии государства и общества. 
Все это позволяет сделать обобщающий вывод о том, что Указ Президента Республики Казахстан 
от 17 августа 2010 г, «О мерах по повышению эффективности правоохранительной деятельности й 
судебной системы в Республике Казахстан» является необходимой основой для проведения насущных 
реформ в правоохранительной системе страны, способствующих формированию правовой 
государственности. 
Түйін 
Бүл мақалада қылмыстық құқық және қылмыстық іс-жүргізу құқыгындағы өзекті мәселелер жэне 
17 тамыз 2010 жылғы ҚР Президентінің жарлығы бойынша қүқық қорғау органдарының қызметін және 
сот саласындағы өзекті мәселелер қарастырылған. 
Summary 
The main problems of Criminal Law and basic issues of legislative bodies and count system according to 
the President's Order from August, 17, 2010. 

жүктеу/скачать 1,11 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: