Не өндіру? Қалай өндіру? Кім үшін өндіру? Кез келген экономикалық жүйенің негізгі 3 экономикалық мәселесі бар: Американдық үлгі Жапондық үлгі Неміс үлгісі Нарықтық экономиканың үлгілері /модельдері/ Шведтік үлгі Оңтүстік кореялық үлгі Қытайлық үлгі
мемлекеттің экономикадағы реттеуші рөлі өте төмен;
кәсіпкерлікті барынша қолдау;
халықтың бай, кедей болып бөлінуі;
жалақы айырмашылығының тым алшақтығы;
Әлсіз әлеуметтік топтардың болуы
Американдық үлгі
Ұлттық экономиканың негізгі бағыттарына мемлекет әсері өте жоғары
Фирмалардың басым көпшілігі жұмысшыларды өмірлік мерзімге жалдайды
Жалақы дәрежелерінің айырмашылықтары көп емес, фирма бастығының жалақысы қызметкердің жалақысынан 17 есе артық
Үлгінің әлеуметтік бағытталуы
Жапондық үлгі
Мемлекеттің экономикаға араласуы, әсіресе әлеуметтік мәселелерді шешуде рөлі жоғары
ХХ ғ.70-ші ж.ж. басында Германия негізгі макроэкономикалық көрсеткіштер принципін қолданды
Жапондық үлгідегідей, жалақы айырмашылығы елеулі емес - фирма бастығының жалақысы қызметкердің жалақысынан 23 есе артық
Германдық үлгі
Мемлекеттік сектордың дәрежесі жоғары
Үлгінің айырмашылығы: әлеуметтік бағытталу, мүліктік теңсіздіктің төмендігі, жеткілікті түрде қамтамасыз етілмегендерге қамқорлық жасау
Шведтік үлгі
Мемлекеттің экономикаға зор әсер етуі
Экономикалық дамуды жоспарлау
Оңтүстік кореялық үлгі
1984 жылдан бастап аралас үлгі.
Осы үлгінің мәні: нарық механизмін мемлекеттік реттеу арқылы үш жақтың мүдделерін ұштастырады – мемлекет, кәсіпорын және жұмыскер
Қытайлық үлгі Қорытынды: Нарықтағы экономикалық ортаны қалыптастыруда мемлекет тарапынан ерекше қатынастың керектігі анық. Өндірушілер тарапынан алынған өнімдерге қойылатын бағаны реттеу әдістері дайындалуы керек. Қазіргі заманғы өндіріс моделдерін енгізу негізінде кәсіпорынның ұйымдық – экономикалық тұрақтылығын қамтамасыз ету жүйесі мен оған кешенді жол табудың жаңа бағыты қамтамасыз етілуі қажет. Қазақстан тәуелсіз мемлекет ретінде, сыртқы экономикалық сауда қызметіне бірігудің саяси және экономикалық алғышартын қалыптастыруда.
