Тақырыбы: Ерлер мен әйелдерге қоғам артатын сенімді құрылымдық-функциялық

Тақырыбы: Ерлер мен әйелдерге қоғам артатын сенімді құрылымдық-функциялық 
тұрғыдан талдау мен конфликтологиялык талдаудын арасында кандай айырмашылық 
болуы мүмкін екенін ойланыз.Әйелдерге қарағанда ерлер құрылымдық-функциялық 
теорияны көбірек қолданады ма, әлде керісінше ме? 
Әлеуметтану тарихында негізгі үш теория қалыптасқан. Олар құрылымдық-
функциялық теория, конфликт теориясы және де символдық интеракционизм.
Құрылымдылық-функиялық теория дегеніміз – әлеуметтік ұйымның өз жұмысын 
қалай жүзеге асырудағы проблемасын зерттейтін ғылым саласы. 
Конфликт теориясы дегеніміз - бұл жеке тұлғаның немесе адамдар тобының басқа 
индивидті, жеке адамдар тобын жою, не болмаса бағындыру арқылы өз мақсаттарына 
жетуге ұмтылу процессі. Бұл теорияда қақтығыс құндылықтары мен әлеуметтік 
мәртебеге, билікке және материалдық жеткіліксіздіктер үшін немесе рухани игіліктер 
үшін күрес ретінде қарастырылады. Сол себепті де Л.Козер “Қақтығыстарды адекватты 
шешу әлеуметтік жүйенің осы тектес қақтығыстарға икемділігі мен тұрақтылығын 
арттырады” деп санайды. Демек конфликт теориясы қоғамдағы күйзеліс пен 
шиеленістерді, толығырақ айтқанда қоғамдағы әлеуметтік өзгерістерге бастайтын 
жолдарды қарастырады.
Құрылымдық-фунциялшылар секілді конфликтологтар да әлеуметтік құрылымдарды 
зерттейді. Алайда конфликт теориясының ғалымдары қазіргі әлеуметтік 
құрылымдардан қандай топтардың көп пайда көріп отырғанын және олардың бұл 
артықшылықтарын қалай сақтап отырғанына аса мән беріліп отыр. 
Мәселен, тұрмыстағы зорлық-зомбылықты зерттегенде әйелдердің еркектерге 
қарағанда әлдеқайда жиі және қатты зәбір көретінін айтуымызға болады. Себебі 
физикалық тұрғыда ерлер бәрі бір мықтырақ болып келеді. Тағы бір себептің бірі “ 
Ұяда не көрсең – ұшқанда соны ілесің” деген қазақ мақалын негізге ала отыра айтқым 
келгені кез-келген қазақ отбасын назарға алатын болсақ өсіп келе жатқан ұлды, қыздан 
жоғары ұстап, қызға ағасының айтқанына шықпауды міндеттейді. Менімше бұл дұрыс 
емес себебі өсе келе ұл өзін “қыздардан күштірекпін” немесе “қыздар менің 
айтқанымнан шықпау керек” деген ой қалыптасып қалады, уақыт өте келе ол бала 
психалогиялық тұрғыда қыз баласына өзінің ондан күшті екенін психологиялық 
агрессия арқылы дәлелдеуге көшеді. Ал тисінше қыз баласында мен ер адам тыңдауым 
керек, сөзін жеоге тастамауым керек деген оймен қалыптасып өте көптеген абьюзерде 
көніп өзінің жеке тұлға екенін ұмыта бастайды. Тіпті кейбір мектеп қабырғаларында 
мұғалімдер ұлдың қызға психалогиялық немесе физиологиялық күш көрсетіп 
жатқанын көрсе де бұған көз жұма қарайды. Және де мүлдем дұрыс емес деп 
санаймын!! 

Тақырыбы: Алкогольді ішімдік ішу, әйелдер арасында өмір сүру немесе жалғызбасты 
ата-ананың тәрбиесінде өсу салдарынан оқу үлгерімі нашарлайтынын анықтау үшін 
этикалық жағынан дұрыс болып табылатын қандай зерттеу әдісін қолдануға 
болатынын қарастырыңыз. 
Көбшілік қоғам егер бала мектепте,униферде,коледждегі оқу үлгерімі нашар болса, 
ол баланың физиалогиялық не болмаса психологиялық дамуы баяу, немесе ол баланы 
жәй ғана еріншектер қатарына жатқзып жатады.
Менімше бұл пікір дұрыс емес. Себебі мұнда мәселе баланың оқуға деген 
мотиватциясының жоқтығында немес ол оқушының не студенттің оқуға уақытының 
жетіспеушілігінде.
Мәселен, 18 жасар студентті мысалға алсақ ол грантта оқиды. Алайда оның ата-
анасының басқа балаларын оқытуда әлеуметтік жағдайы жетпейді. Себебі әкесі екінші 
санаттағы мүгедек, анасы бала күтімінде. Жалғыз асыраушы осы үлкен баласы. Осыны 
көріп өскен бала сабағын оқудың орнына ата-анасына, бауырларына көмектесу 
мақсатында сабағын мүлдем қоюға мәжбір болады.
Бұл саланың зерттеудегі қолданылатын тәліл менімше “Әлеуметтік қиял” тұжырымы.
Әлеуметтік қиял - бұл біздің күнделікті өміріміздегі таныс кішігірім адамдардан 
жаңа, сыни көздермен қарастыру үшін «өзімізді ойлаудан» аулақ болу тәжірибесі. 
Тұжырымдаманы құрып, ол туралы кітап жазған В Райт Миллс социологиялық қиялды 
«тәжірибе мен кең қоғам арасындағы қарым-қатынастың нақтылығын» анықтады.
Әлеуметтік қиял - бұл заттардың әлеуметтік жағдайын көре білу және өзара 
әрекеттесу және өзара ықпал ету. Менің ойымша Әлеуметтік қиялға ие болу үшін адам 
жағдайдан бас тартып, балама көзқараспен ойлауы керек. Және де бұл қабілет 
әлемдегі
әлеуметтік көзқарасты
  дамытудың басты бағыты болып табылады. 
Орындаған: Аман Зарина Ділдәбекқызы