Сыртқы факторлар Мұғалімнің қоғамдағы орны (мұғалімге оң немесе теріс көзқарас); Педагогикалық ұжым (психологиялық ахуал, ұйымшылдық, ұжымдағы өзара қарым-қатынас және т.б.). Мектепті басқару стилі (мұғалім үшін сәттілік жағдайын құру, оның күш-жігерін қолдау және т.б.). Бос уақыт факторы (көркем әдебиетті, журналдарды оқуға, мұражайларға, театрларға, көрмелерге баруға, фильмдер мен телебағдарламаларды көруге, әлеуметтік-психологиялық және оқу әдебиеттерін зерделеуге арналған уақыттың болуы) Өзін-өзі тәрбиелеу процесіне әсер ететін ішкі факторларға мұғалімнің жеке қызмет көздерін жатқызуға болады: Өзін-өзі
бағалау
Сенім
Міндет, жауапкершілік сезімі
Мұғалімнің өзін-өзі бағалауын қалыптастырудың бір тәсілі-бұл жеке тұлға идеалын және мұғалім-тәрбиешінің қызметін қалыптастыру бойынша жұмыс, және мұндай жұмыс мүмкіндігінше ертерек, бірінші курстан басталуы керек. Кәсіби идеалды қалыптастырудың ең қарапайым және сонымен бірге сенімді әдісі-кәсіби әдебиеттерді оқу, көрнекті мұғалімдердің өмірі мен шығармашылығымен танысу. Мұғалімнің дұрыс қалыптасқан идеалы-оның өзін-өзі тәрбиелеудің тиімділігінің шарты. Алайда, бұл идеал құрғақ шаблонға, өмірдің жаңа талаптарына сәйкес өзгере алмайтын стереотипке айналмауы керек. Сонымен қатар, кез-келген салыстыру терең саналы және жеке маңызды болуы керек, әйтпесе ол өзін-өзі бағалаудың жеткіліксіздігіне әкелуі мүмкін.
Өзін-өзі тәрбиелеудің негізгі формалары мен әдістері: интроспекция, өзін-өзі сынау, өзін-өзі бағалау, өзін-өзі бағалау, басқа адамның позициясына эмоционалды және психикалық ауысу және т. б.
Біріншіден, мұғалім жеке көзқарасы бар және соны қорғай білетін жігерлі тұлға және маман мұғалім болуы қажет.Зерттеушілік, ойшылдық қасиеті бар мұғалім жалтақ болмайды.Өз ісін жетік біліп, сабағын креативті жүргізетін мұғалім ғана түпкі нәтижеге қол жеткізе алады.
Екіншіден, педагогтік, психологиялық білімін жетілдіріп үйренумен қатар, сол білімін күнделікті ісінде шебер пайдалана білетін болуы керек.Дүние жүзінде ғаламдану үрдісі жүріп жатқандықтан, ақпараттар ағыны көбейді.Мұғалім қай пәннен сабақ бермесін, ол баланы өмірдің әр саласына қатысты кез келген сұрағына жауап беруге даяр болуы керек.
Үшіншіден, инновациялық оқыту, ақпарат құралдарының, мультимедиалардың көбеюі мұғалімнің еңбегінде оқулықтарды жалаң пайдалануды артқа тастады. Енді білім негіздерін өз бетінше оқып үйренуге оқушыны баулу міндеті тұр.Өзінің оқушысын өз бетінше білім алуға үйретпеген мұғалім қазір түпкі нәтижеге қол жеткізе алмайды. Жан – жақты даму үшін осы салада мұғалім ғана көмектесе алады.
