Байланысты: Сөз тіркесі теориясы және оны оқыту жолдары
Тақырыбы: Сөз тіркесі теориясы және оны оқыту жолдары
Сөз тіркесін оқытуда қолданылатын ұстанымдар
Қазақ тілі әдістемесі – ана тілін ұғынудың заңдылықтарын, тілдің қыры мен сырын балаға үйретудің жолдары мен құралдарын зерттейтін педагогика ғылымының бір саласы.
“Балалар әдебиетінің атасы” атанған Ыбырай Алтынсарин “Қазақ хрестоматиясы” және “Қазақтарға орыс тілін оқытудың қолданбасы” деген еңбегінде әңгіме әдісін қазақ мектебінде алғаш рет қолданды.
А. Байтұрсынов өзінің “Қай әдіс жақсы” мақаласында: “Әдіс- керекшіліктен шығатын нәрсе. Әдістің жақсы-жаман болмағы жұмсалатын орнының керек қылуына қарай. Мәселен, сауаттау әдісін алсақ, бір жұрттың сауаттау ісіне қолайлы болған әдіс екінші жұрттың да сауаттау ісіне қолайлы, оларға тиіс деп айтуға болмайды. Екеуінің тілінің заңы, емлесінің жүйесі бірдей болса, біріне қолайлы болған әдіс екіншісіне де қолайлы болуы мүмкін”, - дейді.
А. Байтұрсынов өзінің “Қай әдіс жақсы” мақаласында: “Әдіс- керекшіліктен шығатын нәрсе. Әдістің жақсы-жаман болмағы жұмсалатын орнының керек қылуына қарай. Мәселен, сауаттау әдісін алсақ, бір жұрттың сауаттау ісіне қолайлы болған әдіс екінші жұрттың да сауаттау ісіне қолайлы, оларға тиіс деп айтуға болмайды. Екеуінің тілінің заңы, емлесінің жүйесі бірдей болса, біріне қолайлы болған әдіс екіншісіне де қолайлы болуы мүмкін”, - дейді.
Дыбыс әдісі мен тұтас сөзді әдістің қайсысы жақсы дегенге мысалдар келтіре отырып, қазақ тіліне дыбыс әдісі жақсы деген тұжырымға келеді.
Ғылыми принципі
Оқытудың ғылыми принципі бойынша оқулықтардағы тілдік материалдардың мазмұны тіл білімі саласындағы ұғымдар мен олардың құрылымына сәйкес келуі тиіс. Қазақ тілі пәнінің бағдарламалары мен оқулықтары осы принципке сүйеніп жасалады.
Мектеп оқулықтары қазақ тілі теориясына қатысты өлшемдер негізінде жасалуы тиіс. Алайда бұл талаптар кейде ескерілмей қалады.
Бұл тұста ғылыми принциптің жүйелілік принципімен тығыз байланысты екенін есте ұстау қажет.