Танымдық үрдістердің зерттеу әдістері Орындаған: Манап Қ

Түйсік

• Сыртқы дүние заттары мен құбылыстарының жеке қасиеттерiнiң сезiм мүшелерiне тiкелей әсер етуiнен пайда болған мидағы бейнелердi түйсiк деп атайды.
• . Мәселен, жолдасыңнан көзiн жұмуын өтiнiп, оның алақанына белгiсiз бiр затты тигiзсең, сосын одан оның не екенiн сүрасаң, ол: “қатты, жылтыр, мұздай, жүмсақ, жылы, кедiр-бұдыр бiр нәрсе” деп жауап бередi. Заттардың нақты атауы емес, тек түрлi қасиеттерiн бiлдiретiн осы сөз тiркестерi түйсiк болып табылады.

Түрлері

• Экстерорецептор – көру, есту, иісті сезу, сипап сезу және т.б. жатады (сыртқы құбылыстар)
• 2. Интерорецептор – дәм түйсіну, ауруды түйсіну және т.б. ( ішкі құбылыстар)
• 3. Проприорецептор – бұлшықеттер, діріл, тамыр тартылу ( қозғалысты түйсіну)

Түйсік негізгі заңдылықтары

1. Сезгіштік – адамның түйсіне алу қабылеті. Ол екіге бөлінеді : абсолюттік және айырма.
Абсолюттік – сезім мүшелерінің өте әлсіз тітіркендіргіштерді түсіндіре алуы.
Айырма – сезім мүшелерінің тітіргендіргіштердің арасындағы болмашы айырмашылықты түйсіне алуы.
2. Адаптация – сезім мүшелерінің біртіндеп бейімделуін айтамыз. Сезгіштіктің артуын және төмендеуін көрсетіп отырады. Мысалы, жарық жерден қараңғы бөлмеге кіргенде, немесе керісінше.

жүктеу/скачать 0,95 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: