Жуан - тілдің кейін жиырылуы арқылы жасалатын дауыстылар: а, о, (у), ұ, ы
Жіңішке - ілдің ілгері созылуы арқылы жасалатын дауыстылар: ә, е, (и), ө, ү, і
2.Жақтың қатысына қарай
Ашық - тілдің таңдайға қарай төмендеп барып көтерілуі арқылы жасалатын дауыстылар, оларды айтқанда жақ кең ашылып, иек төмендейді а, ә, е, о, ө.
Қысаң - жақтың кең ашылмай, тілдің таңдайға қарай жоғары көтерілуі арқылы жасалатын дауыстылар ы, і, (и), (у), ү.
3. Еріннің қатысына қарай
Еріедік - айтылуда еріннің алға қарай сүйірленуі арқылы жасалатын дауысты дыбыстар: о, ө, ұ, ү, (у)
Езулік - айтылуда еріннің кейін тартылып, езудің жиырылуы арқылы жасалатын дауысты дыбыстар: а, ә, е, э, ы, і
Дауыстылар үндестігіорыс.гармония гласных — екі немесе көп буындысөздердегідауысты дыбыстардың не біркелкі жуан (бала, балалар), не біркелкі жінішке (кісі, әншілер), сондай-ақ не бірынғай еріндік тутун (тутін), бугунгі (бугінгі), не бірынғай езулік (әжелер, тынысты) болып үндесіп айтылуы. Мұны буын үндестігі деп те атайды.[1]
