Танымның объектісі мен субъектісі


Екіншіден, ол - кеңістік пен уақыттың шеңберіндегі қатар пайда болатын ассоциациялар. Мысалы, егер үйден бірнеше шақырым ғана алшакта болсак, жақындарың жөніндегі ассоциациялар мыңдаған шақырым алшақт



бет3/4
Дата14.10.2023
өлшемі3,39 Mb.
#114939
1   2   3   4

Екіншіден, ол - кеңістік пен уақыттың шеңберіндегі қатар пайда болатын ассоциациялар. Мысалы, егер үйден бірнеше шақырым ғана алшакта болсак, жақындарың жөніндегі ассоциациялар мыңдаған шақырым алшақтыктан гөрі анағұрлым айқын.

Екіншіден, ол - кеңістік пен уақыттың шеңберіндегі қатар пайда болатын ассоциациялар. Мысалы, егер үйден бірнеше шақырым ғана алшакта болсак, жақындарың жөніндегі ассоциациялар мыңдаған шақырым алшақтыктан гөрі анағұрлым айқын.

Үшіншіден, танымдағы көп кездесетін ассоциациялар себептілікке негізделген. Себептік, Д.Юмның ойынша, Дүниедегі заттардың арасындағы карым-қатынастан пайда болады. Себептік іс-әрекеттен алда болуы қажет. Бірақ ол себептіктің іс-әрекетті тудыратынын мойындамайды, оны біз дәлелдей алмаймыз. Сонымен, Д.Юмның ойынша, себептік дегеніміз тек қана бірінің артынан бірі келетін сезімдік әсерлер, алдыңғысын біз себеп, соңғысын іс-қимыл дейміз.

Юм қазіргі еуропалық агностицизмнің негізгі принциптерін тұжырымдады. Агностицизм философия тарихында Юм жүйесінде жүйелі түрде жүзеге асырылды. Білімнің бірден-бір көзі - тәжірибе екенін бекіту. Тәжірибе білімнің жалғыз көзі ретінде түсіндірілді. Идеалистік эмпиризм өкілдері (Дж.Беркли, Д. Хьюм) тәжірибе сезімнің және қабылдаудың жиынтығымен шектеліп, тәжірибе білімнің көмегімен тұжырымдалған заңдарға негізделгенін жоққа шығарады. Хьюм оны тексеруге бағындыру мүмкін еместігінен => тәжірибе деректері мен объективті әлем арасындағы сәйкестікті орнатудың мүмкін еместігінен шықты. Мысалы: себептілік ұғымы бір құбылыстың екінші құбылыстың сабақтастығын бірнеше рет қайталау нәтижесінде пайда болады.

Юм қазіргі еуропалық агностицизмнің негізгі принциптерін тұжырымдады. Агностицизм философия тарихында Юм жүйесінде жүйелі түрде жүзеге асырылды. Білімнің бірден-бір көзі - тәжірибе екенін бекіту. Тәжірибе білімнің жалғыз көзі ретінде түсіндірілді. Идеалистік эмпиризм өкілдері (Дж.Беркли, Д. Хьюм) тәжірибе сезімнің және қабылдаудың жиынтығымен шектеліп, тәжірибе білімнің көмегімен тұжырымдалған заңдарға негізделгенін жоққа шығарады. Хьюм оны тексеруге бағындыру мүмкін еместігінен => тәжірибе деректері мен объективті әлем арасындағы сәйкестікті орнатудың мүмкін еместігінен шықты. Мысалы: себептілік ұғымы бір құбылыстың екінші құбылыстың сабақтастығын бірнеше рет қайталау нәтижесінде пайда болады.



Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет