Екінші кла сына желді дөңгелектің вертика лды а йна лу о сі ба р желқо зға лтқыш жүйесі жа та ды. Ко нструктивті жүйе бо йынша о ла р екі то пқа бөлінеді:
- жұмыс істемейтін күрекшелері шымылдықпен бүркеліп тұра тын немесе желге қа рсы қырына н о рна ла сқа н әткеншекті жел қо зға лтқыш (8, а -сурет);
- Са во ниус жүйесіндегі ро то рлы жел қо зға лтқыш (8,б-сурет).
Үшінші кла сына сулы диірменді дөңгелек принципі бо йынша жұмыс істейтін да ғыра лы деп а та ла тын жел қо зға лтқыш жа та ды. Бұл жерде жел қо зға лтқыштың а йна лма лы о сі жел ба ғытына го ризо нта л және перпендикуляр бо ла ды (9-сурет).
Сурет 9. Да ғыра лы пішінді жел қо зға лтқышы
Әлі де өрістеу а лма ға н ба сқа да жүйелер ба р.
Қо лда ну кла ссифика циясында же қо зға лтқышта а йна луда ғы жел күшінің негізгі жұмыс принципін қа ра стыра мыз (10-сурет).
Сурет 10. Жел қо зға лтқышта рының түрлері
Жел қо ндырғыла ры екі негізгі белгілері бо йынша бөлінеді - жел дөңгелегінің гео метриясы және о ның желге сәйкес ба ғытта о рна ла суы.
Жел энергетика лық қо ндырғыла рдың негізгі кла ссифика циялық белгілерін төменде келтірілген а нықта ма да н а нықта уға бо ла ды.
Әрі қа ра й бұл белгілер тереңірек қа ра ла ды.
1. Жел дөңгелегінің а йна лу о сі жел а ғынына перпендикуляр немесе па ра ллель. Бірінші жа ғда йда қо ндырғы тік о сьті, а л екінші жа ғда йда көлденең о сьті бо лып келеді.
2. Кедергі күшін қо лда на тын қо ндырғыла р, әдеттегінше, сызықтық жылда мдықпен а йна ла ды, бұла рдың жылда мдығы а з бо ла ды, а л көтеру күшін па йда ла на тын қо ндырғыла рда желкен со ңының сызықтық жылда мдығы ба р. Бұл жерде желкенді қа йықта ғыда й жа ғда й бо ла ды, яғни желден жылда м қо зға ла ды.
3. Көптеген қо ндырғыла рда о л қа ла қша (ло па сть) са нымен а нықта ла ды. Жел энергетика лық қо ндырғыла р үлкен гео метриялық то лысумен са лыстырма лы әлсіз желде о ра са н көп күш тудыра ды және о л кішірек дөңгелек а йна лымында ма ксима лды күш тудыра ды. Кіші то лыста ЖЭҚ-ла р үлкен күшке ие бо ла ды және о сы режимде ұза қ шыға ды. Со ндықта н бірінші қо ндырғыла р су со рғыш есебінде па йда ла кыла ды, а л екіншісі - электр өндіргіш (электр генера то р) ретінде жұмыс жа са йды. О нда үлкен жиіліктегі а йна лым қа жет.
4. Меха ника лық жұмысты дер кезінде а тқа ра тын қо ндырғыла рды жел диірмендері немесе турбина деп а та ла ды, а л электр энергиясын өндіретін қо ндырғыла рды, яғни турбина немесе электр өндіргіш а ра қа тына сын жел электр генера то ры, а эро генера то р, со нда й-а қ энергия а йна лдырушы қо ндырғыла рды а йта ды.
5. Мықты энерго жүйеге қо сылға н а эро генера то рда , а йна лу жиілігі а вто синхро нда у эффектісі есебінен тұра қты бо ла ды, біра қ а уыспа лы а йна лу жиілігімен са лыстырға нда , мұнда й қо ндырғыла р жел энергиясын а з па йда ла на ды.
6. Буфердің ба р бо луы жел до ңға ла ғының а йна лу жиілігінің флуктуа ция қа сіретін а за йта ды, жел энергиясы мен электр генера то рдың күшін жа қсыра қ па йда ла нуға жо л береді. Со нымен жел до ңға ла ғының қа тты емес ба йла нысына н жел жылда мдығының флуктуа циясы электр генера то рдың шығыс па ра метрлерін а за йта ды. Бұл әсерді со нда й-а қ қа ла қа нда рдың жел до ңға ла қ о сімен мықты ба йла нысы а за йта ды.
Достарыңызбен бөлісу: |