Тараз мемлекеттік педагогикалық институтының хабаршысы ғылыми-педагогикалық журнал

198 
 
ағзаға бірден сіңімді түрде ӛтеді. [1] 
 
Улы  бездері  физиологиялық  активті  заттардан молекулалардан,  пептидтерден,  аминдерден 
және  биоактивтілігі  жоғары  заттардан  тұрады.  Құрамына  биологиялық  активті  заттар  кіреді: 
брадицин  -  қанайналымды  жақсартады,  церулин-  бұлшықеттің  жиырылу  қызметіне  қатысады, 
бомбезин  -  жәндіктердің  дене  температурасын  түсіреді  және  бір  қалыпқа  келтіреді.    Буфотин  - 
жүйке  жүйесіне  әсер  етеді.  Удың  әсер  ету  механизмі  кӛптеген  антибиотиктерге  қарағанда  5  есе 
қүшті. [4] 
       Бүгінде ғалымдар бақалардан  әлі де әр түрлі компоненттерді табуда. 
Удың құрамын ашып оны 
зерттеген  американдық  химик  және  биохимик  Б.Виткоп  болды.  Марта  Лэтам  ӛзінің  Колумбияда 
ӛткен  саяхатын  еске  ала  отырып  доктар  Витковтың  сӛзімен  байланыстырады.  «Бақаның  уынан 
жақсы дәрі-дәрмек алуымызға болады, оған еш кедергі жоқ. Тек соның еменің қасиетін аша білсек 
болғаны, біраз түрі жүректің жұмысының реттелуіне қолданылуда, бұлар ӛте қызықты қосылыстар 
және де ерекше назар аударып қарауды талап ететі деген».  Уды зерттеудегі ең бірінші қиындың ол 
түрлерінің аздығында. 100 бақаның түрінен 275 мг шикі экстракты алып содан 1 мг таза уды бӛліп 
алатын болған.   
Лэтам мыңға  жуық  кокой  бақасынын  түрін  жинап  алған  бірақ  Вашингтонға 
жеткенше  біраз  бақалардың  түрлері  ӛліп  қалған.  Ал  денесіндегі  улары  бұзылып  кеткен.  Содан 
Виткоппен  Лэтам  бірлесіп  арнайы  зертхана  ашып  сол  жерде  бақаларды  қолдан  ӛсіретін  болған. 
Және  тағы  бір  қиындық  ол  у  тұрақсыз  болды  және  оның  құрамы  тез  бұзылып  кӛп  жағдайда 
жарамсыз  болып  қалды.  Құрамынан  ерекше  тӛрт  компонент  бӛлініп  алынды:  батрахотоксин, 
гомобатрахотоксин,  псевдобатрахотоксин  и  батрахотоксин  А.  Соның  ішіндегі  ең  тұрақтысы  ол 
батрахотоксин А болды. Ол кристалды түрде физикалық әдістер бойынша алынып  отырды. Бұл у 
стероидтық құрылымды құрады және  эфир батрахотоксина А с 2,4 -диметилпиррол – З - карбондық 
қышқылдан  тұрды.  Прегнин  стероидының  туындысы  болып  табылады.
  Кӛптеген  зертеулер 
бойынша бақаның уының құрамындағы жақсы зерттелгені ол адреналин-гормоны. Бақаның уының 
құрамында 5-7 % адреналиннен тұрады. Ол жануарлар мен адамдарда қан қысымының кӛтерілуіне 
және жүрек қағысының жиілуіне әкеп соқтырған. Бірмезгіл де бақаның уынан  құрылысы бойынша 
адреналинге жақын  қосылыстар табылды. 
Оларды буфотенин (латын тілінен аударғанда - «буфо»- бақа).  Буфотининдер алколоитарға 
жатады  тіпті  олар  галлюцинацияны  шақырады.  Қалыптасқан  құрылымы  тіпті  біздің  ағзамызда-
триптамин,  серотонин  кездеседі.  Cонда  да  бақаның  уының  құрамындағы  маңызды  әсер  етуші 
қосылыстар адреналин мен буфотенин емес, мүлдем басқа топтың қосындысы болып шықты. Ол да 
жүректің жұмысын реттеуге қатысатын - буфадиенолид, құрылысы жағынан жүректің гликозидіне 
ұқсас. Ол ӛсімдіктен бӛлініп алынған және де жүрек ауруы мен күресу үшін қолданылады. Бақаның 
уының  құрамындағы  буфадиенолиды  ӛсімдіктердің  гликозидтері  тек  қана  химиялық  құрамы 
жағынан ғана емес, сонымен қатар улығымен де ерекшелінеді. Қазіргі таңда толығырақ зерттеулер 
бойынша удың құрамынан тағы да ерекше қосылыс бӛлініп алынды ол - буфотоксин эфир стероида 
буфогенина    дипептидтік  субериларгиннен  тұрады. Удың  құрамында  сонымен  қоса  фосфолипаза 
кіреді. 
 Буфотоксин 
 Брутто формуласы: C40H60  N4O10 
 Молекулалық массасы:756,93 
 
Негізі  химиялық  құрамы  бойынша  ол  негізі  екі  компоненттен  тұрады  бірі  аминдер  екеншісі 
стероидтар. 
 
Бомбезин - келесі химиялық қосылыс. Ол опиоидтық пептид дерморфиндер,  бақаның терісінен 
бӛлініп алынған және ӛзінің активтілігімен ерекшелінеді.  
 
Буфотенин - бақаның уынан белсенді индолалар алынды - буфотенин және буфотенидин. Оны ең 
алғаш Г.А.Булбук 1975 жылы анықтады. Бұлардың құрамының күштілігі сонша кішкене мӛлшерінің ӛзі 
жүйке  жүйеінің  ауруларына  ұшыратады.  Оның  әсер  ету  механизмі  галлюцинацияны  тудыратын 
диэтиламида  лизергиндік  қышқылмен  (ЛСД)  бірдей.  1-2  мг  буфотинді  сау  адамға  еңгізгенде  оларда 
бастың  айналуы,  жүректің  айнуы  байқалған.  8-9  мг  мӛлшерде  қолданғанда  адам  есінен  адасып,  кӛз 
алдында  тұрған  затты  ажырата  алмайтындай  жағдайға  жеткен.  Ал  одан  да  кӛп  мӛлшерде  қолдану 
адамды ӛлімге дейін жеткізген. Буфотенин кӛп мӛлшерде  Bufo alvaris деген удың құрамынан табылған. 
Сонымен қоса буфотенин оңтүстік америкадағы ерекше ӛсімдіктің тұқымынан да табылған. Ол ӛсімдік - 
Mimosacee piptadenja. [2]
 
Колумбиялық  бақаның  терісінен  ерекше  алколоид  -  гистрионикотоксин,  табылған.  Ол 
бұлшықеттердің жиырылуына әсер еткен. Келесі бір алколоид ол  - гефиротоксин бірыңғай салалы 
бұлшық еттің жұмысын тежеген.  Пумилиотоксин алколоиды  - А, В және С кальции  иондарының 

199 
 
ағзаға  ӛтуін  жақсартады.  Панамалық  бақаның  терісінен  цетекитоксин  сұйықтығы  табылды  ол 
артериалдың 
қан 
қысымының 
түсуіне 
кӛмектеседі.   
  
Бақаның  аналығында  удың  мӛлшері  16  мг  құрайтыны  анықталған.  Ал  аталығында  27  мг 
болады. Бақа ӛзінің уын 30 жыл ӛтсе де сақтай алатынын Талызин 1935 жылы анықтаған болатын. 
Эксперименттік  тәжірибелер  мынаны  анықтады  бақаның  уының  1:1000000  г/мг  бӛлігі  жүректің 
тоқтауына  алып  келеді.  Захаров  В.И.  Анықтады,  1:4000  осындай  мӛлшері  гельминттерді  30 
минуттың  ішінде  ӛлтіре  алады.  Тағы  бір  тәжірибеде бақаның  уының  1-2  мг  мӛлшерін  сау  адамға 
енгізгенде ол адамда жүрек айнып, қан қысымының жоғарылауы байқалған. Осы тәжірибені адамға 
бір сағаттың  ішінде 3 рет 20 минут сайын қайталап  істеген адам тіл қатпай қайтыс болып кеткен. 
Тропикалық  улы  бақаның  терісінен  сахароза  алынған.  Бірінше  рет  бұдан  бұрын  сахароза  тек 
ӛсімдіктен  табылса  енді  жануар  ағзасынан,соның  ішінде  бірнеше  бақаның  терісінен  тапқан. 
Герпетолог 
  Валери  Кларк  Ирандиядағы  Королевы  университетінің  доктор-профессоры  және 
олардың  ұжымы  мадагаскардың  улы  бақасынан  мантелла  туысынан  химиялық  анализ  жасау 
барысында  тапты.  Бақадағы  тәтті  ағзадан  ӛздігінен  пайда  болған  жоқ  ол  сыртқы  ортадан  пайда 
болған.  Әрине  бақалар  кәмпитпен  қоректенбейді  ғой.  Олардың  асқазандарынан  600  түрлі 
ингредиенттер табылды. Жәндіктер сахарозаны ӛсімдіктерден алады, ал бақа сол жәндіктерді жеу 
арқылы  ӛздеріне  сахарозаны  алады  да  сытқа терісі  арқылы  бӛліп  шығарады.  Неге  олай  екені  әлі 
белгісіз.
  1962  жылы  листолоз  бақасынан  уды  таза  күйінде  ғалымдар  бӛліп  алды.  Ол  ӛте  күшті 
кардиоулылыққа  ие  .  Ол  экстрасистоланы,  жүректің  жұмысының  ауырлауын  шақырады. 
Листолоздың  терісінде  екі  миллиграмдай  удың  мӛлшері  бар.  Ол  батрохотоксин  деп  аталады.  Ол 
курардың уынан да ӛте күшті. Олардың улары терісіндегі сұйықтығында орналасады.  
 
Әрбір  сұйықтықтарында  0,07    удың  мӛлшері  кездеседі.  Бӛлек  улы  сұйқтықтар,  денесінің 
жоғары  жақтарында  орналасады.  Улары  бақаларды  жануарлар  тістеген  кезде  рефлекторлық  күйде 
сырқа  шығарады.  Ол  сыртқа  жағымсыз  дәммен  және  де  ащты  дәммен  ерекшеленеді.  Бақаларда 
паротид деп аталатын кедергі бар, одан у бірнеше қашықтыққа жете алады, яғни бақалар ӛздерінің 
уын  бірнеше  қашықтыққа  дейін  шаша  алады.  Соның  ішінде  жасыл  бақа  ӛзінің  уын  бір  метр 
қашықтыққа  дейін  шаша  алады.  Бақаның  уымен  уланған  адамдарда  тек  әр  түрлі  белгілермен 
ерекшеленеді. Ал жануарларда ол түрлі әсер етеді. [5] 
 
 
 
 
 
 
Бақа  уынан  улану  адамда  тек  қана  кӛздің  сілемейлі  қабатының  тітіркеннуіне  және 
коньюктивитке  алып  келеді.    Ал  жануарларда  баскаша  әсер  етеді:  кеміргіштермен  
қоянтұқымдастарда  қанайналу  жүйесінің  жұмысын  тежейді,  тыныс  алуы  қыйындайды.  Жүрек 
жұмысы  нашарлайды.  Иттерде  бақа  уы  жүрек  қан  тамырларының  тарылуына,  тахикардияны, 
аритмияны,  ӛкпенің  қабынуына  алып  келеді.  Талмасы  ұстап,  тіпті  ӛлімге  алып  келеді.  Ал  басқа 
бақаларда у атқы аяқтарының жұмысын тежейді. Және сал ауруына алып соқтырады. Бақаның уы 
зияны мен қоса уының аз мӛлшері пайдалы да болып келеді. Тыныс алуды қалыпқа келтіреді, және 
жүрек  жұмысынын  жақсартады.  Сәуле  ауруына  да  пайдасы  зор.  Жануарлар  ағзасындағы 
бактерияларды  ӛлтіріп,  олардың  ӛмірін  ұзартады.  Осымен  байланысты  Жапониямен  Үндістанда 
дәрілік құрылымдар дайындалуда.  Кейбір  Rana туысының ӛкілдері  осы ауруға шипасы бар болып 
табылады. Бақаны Плинияда Диогенада тағам ретінде де, диеталық күйде де  қолданады. Олардың 
етін  тағам  ретінде  де  әсіресе  қолын  пайдаланады.  Олардың  құнарлығы  тауық етінен  кейін  екінші 
орында  болып  табылған.  Ол  ӛте  жеңіл  әрі  ӛте  сіңімді  тағам  ретінде  қолданады.  Бұлардың 
мейрамханадағы бағасы сиыр еті мен балықтан 3-4 есе қымбат. Және сұранысқа ӛте күшті ие. [1] 
 
Барлық зат улы да пайдалыда бола алады, тек мӛлшер ғана одан  дәрі де у да жасай алады. 
Сондықтан не нәрсе болмасын оның  мӛлшерін білуіміз керек. Уақыт ӛте келе енді бақаның уының 
пайдасын  ғалымдар  тексере  бастады  және  оны  медицинада  ерекше  түрде  қолдана  бастады.  1888 
жылы Европада итальяндық ғалым С. Стдерини  ӛзінің бір  науқасқа кӛз ауруына қарсы ота жасау 
барысында,  бақаның  уын  науқас  адамды  ұйықтату  үшін  және  де  кӛз  айналасын  жансыздандыру 
үшін қолданған. Әрине басында бұл тәжірибеге ешкімнің де сене қоймағаны рас. Бірақ отаның сәтті 
ӛтуінен  кейін,  бұл  жағдай  ерекше  аталып  ӛтті.  Әсіресе  орыс  фармакологі  Н.П.Кравкова  ерекше 
қызығушылықпен  зерттей  бастады.  Жануарларға  жасаған  тәжірибеден  кейін  ғалымдар  бақаның 
уының шыныменде әсері бар екенін біліп, оны жан-жақты зерттей бастады. Бұл жолда тұңғыш орыс 
Нобел  сыйлығының  иегері  академик  И.П.Павловтың  да  алар  орны  ерекше.  Әрине  бақаның  уы 
медицинаға бірден келе салған жоқ, ғалымдар алдымен оның химиялық құрамын зерттеді. Оның уы 
адреналин  -  гормоннан  тұрды.  Ол  адам  және  жануарда  қан  қысымының  кӛтерілуіне  алып  келді. 
1904 жылы Н.П.Кравков жасыл және сұр бақаның
 
уын итке қолданды сол кезде иттің жүрегі тез әрі 
қатты  соға  бастаған.  Кейіннен  1967  жылы  американдық  кардиолог    К.К.Чен  бұл  тәжірибені  ары 
қарай  жалғастырды.  Ол  бақалардың  уын    борсықты  улы  жылан  шаққан  кезде  қолданған.  Сонда 

200 
 
борсық  2-3  сағатқа  шейін  белгісіз  бір  күйде  жатқан.  2-3  сағаттан  соң  қайта  уды  қолданған  кезде 
борсық жазылып кеткен.  
Бақаның  уын  зерттеу  кардиохирургияның  және  реанимотологияның 
белсенді  дамуымен тығыз  байланысты.  Дәрігірлерге  дер  кезінде  әсер ететін  дәрілер  қажет  болды. 
Жапония,  Англияның,  АҚШ-тың  біраз  зерттеушілері  бқаның  уының  құрамынан  буфадиенолидті 
жеке бӛліп алғысы келді. Себебі бұл сұйықтықтың маңызы зор. Бұлардың жүрек гликозидтерінен 
еш айырмашылығы жоқ. Олар ӛте улы, сонымен қатар оларды алып  қолдану ӛте қыйын болатын. 
Осыған қарамастан Тӛменгі қалалық мемлекеттік жоғарғы оқу онының физиология және биохимия 
кафедрасының  оқытушылары  бақаның  уының  құрамын  зерттей  бастады. Бұл  жерде зоотоксиндер 
жақсы зерттеледі.[2]   Яғни  жануарлардың  әр  түрлі  уларын  зерттеумен  айналысады.  Зеттей  келе 
олар  удың  құрамындағы  заттарды  бӛлмей,  керісінше  толық  химиялық  құрамын,  компоненттерін 
сақтап қолдануды ұсынады. Сол кезде олардың ағзаға әсер етеді дейді.  
 
Бақаның  уы  аз 
мӛлшерде  бақалардың  ғана  жүрегінің  жұмысын  жақсартпайды,  сонымен  қоса  жылықанды 
жануарлардың  да  солардың  ішінде  мысық  пен  атжалманның  да  жүрек  жұмысына  да  қатысады. 
Олардың   тағамдарна  уды  қосқан  кезде  олардың  жүрек соғысы  15-60  минуттың  ішінде  ӛте  қатты 
соққан.  Минутына  90  рет  соққан.  Яғни  инонтропты  әсерді  кӛрсеткен.  Ал  уды  аз  мӛлшерде 
қолданған кезде хронотропты әсерді яғни жүрек соғысының ӛте баяу соққанын байқаған. Минутына 
50- 40 рет соққан. Сонда удың мӛлшерін бақылап отырып жүректің ритмін сақтап отырған. Сонда у 
кардиостимулятор болып табылады.   
 
 
 
 
 
Миокардтың 
жұмысының  жылдамдығын  арттырған  систолалық  әсерді,  ал  жұмысының  баяулаған  сәтте 
диастолалық  әсерді  кӛрсеткен.  Ғалымдар  жүректің  инонтропты  әсерін  буфадиенолидтердің 
жүргізетіні дәлелденді. Бірақ бұлардың бәрі қалай әсер етеді: катехоламиндермен салыстырғанда ол 
жүректің  мембраналық  бета-  адренорецепторына  әсер  етпейді.  Қарама-қарсы  әрекеті 
кардиомиоциттердің азаюына алып келеді. Мүмкін, буфадиенолидтер клеткадан АТФ энергиясына 
жұмсалатын  натрийді  Na-K-АТФ  аза  ферменттін  жойып  жібереді.  Оны  анықтау  үшін  бақаның 
терісін  қолданған.  Соның  кӛмегімен  буфадиенолидтер  натрий  иондарының  активтілігін 
тӛмендеткен. Ал  Na-K-АТФ азаның кӛмегімен жасушадағы кальциді сақтап қалған.  
 
Уды сұйықтықтың құрамына еңгізген кезде жүректің қағысы баяулаған. Ал басқа ағзаларға 
еш әсері тимеген. Сонда бақаның уының осылайша жүрекке әсер етуіне қарай оны жүректің активті 
дәрісіне – кардиотоникке жатқызуға болады. Na-K-АТФ аза ферменттінің активтілігінің жойылуы 
оның  орнын Na-Ca басуы ішкі ағзалардағы кальциидің мӛлшерінің артуына алып келді. Сонымен 
қоса  миокадтың  жұмысының  жақсаруына  әсер  ететін  ол  адреналин  мен  буфотенин.  Егерде  иттің 
жүрегі  коронарлық  артерия  жүректің  әлсіздігі  болса,  онда  оған  гликозид  коргликонның  әсерінен 
гӛрі бақаның  уы тез әсер еткен. Бақаның уынан кейін  3-7 минут  ішінде жүректің соғысы қалпына 
келген. Ал адреналинді қолданған кезде 10-15 минуттан кейін ғана қалпына келген.  
Ғалымдар 
осылайша  бақа  уының  жүрекке  әсерін  зерттеп.  Енді  олар  ӛздері  буфотин  деп  аталатын  жүректің 
жұмысын  жақсарту  үшін  дәрі  жасап  шығарды.  Ол  дәрі  Фармакологиялық  комитеттің  МЗ  РФ 
рұқсатымен  шығарылған.  Бір  аурухананың      жедел
 
жәрдемінде  жүрек  ауруымен  ауырған  46 
науқасқа  буфотин  қолданған.  Сол  кезде  науқастардың  жүрек  соғысы  қалыпқа  келіп,  қан  қысымы 
тӛмендеген. Ал келесі бір жедел жәрдемдегі науқасқа кӛп мӛлшерде катехоламин қолданған. Бірақ 
науқастан  еш  нәтиже  шықпаған.  Ольтер  университетінің  зерттеушілері    тропикалық  ормандарда 
тіршілік  ететін  бақалардың  уынан  гипертонияғағ  тіпті  ісік  ауруына  да  қарсы  жаңа  дәрі  ойлап 
шығарды.  
Профессор  Крис  Шав  тропикалық  бақалардың  уынан  пептид  деп  аталатын 
молекулалар табылған. Олар қанның ұюына әсері бар. Гиганттық мексикалық листолоз бақасының 
уының  пептидінің  50%-ы  қан  қысымын  тӛмендеткен.  Кішкентай  африкалық  бақаның  уы  ДНҚ 
инженериясында  қолдануда.  Австарлиядағы  жасыл  бақаның  уының  құрамынан  сырқы  ортаның 
қауыпті  жағдайларынан  қорғану  үшін  яғни  иммунитетті  кӛтеру  мақсатында  ерекше  сұйықтық 
алынды.  Белфастың  Королевтік  университетінле  ғалымдар  бақаның  терісінен  ақуызды  тапты  ол 
инсультқа, диабетке, ісік ауруына пайдалы. Және трансплантация кезінде де қолданған. Профессор 
Chris Shaw Фармации мектебінде Бақадан екі ақуыздың түрін тапты одан 70 түрлі ауруды емдеуге 
болатынын  айтты.  Ол  аурудан  әлемде  миллиард  адам  жапа  шегіп  келеді.  Ақуыз  тау  бақасынан 
табылған.  Ол  ағзадағы  ӛсіп  келе  жатқан  ісікті  қайтарады  және  қан  қысымымен  ауырған  адамға 
пайдалы.  Оны  арнайы  шӛппен  қосып,  жыланның  терісімен  бақадан  алынған  ақуызды  қабылдау 
арқылы 12 адамның  ісігін  50 % ға қайтарған. Бұл препаратты жасау үшін АҚШ та формацевтерге 
жылына  4-5  доллардан  бӛлініп  отырады.  Осыған  байланысты  зерттеушілер  2011  жылдың  6  шы 
шілдесінде Лонданда ерекше алғыс хатқа ие болды. Француздық дәрігер Амбрауз Паре 1575 жылы 
уланған адамға ол бақаның еті мен Тулзуда ӛсетін шалфей ӛсімдігін қайнатып беретін болған.[1]  
 
Ал  Аргентинада  тіс  ауруына  бақаның  терісін  алып  қоятын  болған.  Тіс  лезде  жазылып 

201 
 
кеткен. Қытайда «Чан - Су» ал Жапонияда «Сен-Со» деп аталатын бақа уы тіс ауырғанда және ішек 
ауруларында қолданған. Ал Гуцульшинде адам қйқысыздық ауруына ұырағанда оған жасыл кумка 
бақасынын  тірідей  суға  салып  ішкізген.  Осыны  үш  күн  үзбей  жасаған.  Бойковщинде  бақамен 
аяқтарын  сүртетін  болған  ешқашан  ауырмасын  деп.  Вьетнамдағы  шығыс  медицинасында 
дистрофии кезінде балаларға бақаның етін таблетка күйінде беретін болған. Таблетканың аты ―Com 
Cae‖  деп  аталады.  Бақаның  етін  қытайдың  дәрігерлері  астма  кезінде  пайдалануды  ұсынады.  
Қытайда бақаның уынан жасалған дәрі «мапин» жапондық фармоцептерінің рұқсатымен 1951 жылы 
сатылымға рұқсат алған. Ол түрлі ауруларға ем ретінде Шығыс елдерінде кӛптеп қолданады. 1965 
жылы жапондық ғалымдар водянканы емдеуге бақаның уын қолданған. Ол үшін бақаны қайнатып, 
сорпасын ішкізген. Ғалымдар бақаның уынан 100 жаңа антибиотиктарды тапты. Ұлыбритания және 
американдық  ғалымдар  бақаның  аналығынан  жаңа  молекуланы  тапты.  Ол  бастағы  ісік  ауруына 
пайдалы.  Ол  «Амфинейс»  (amphinase)  -  солтүстік  леопаттық  бақадан  бӛлініп  алынған  жаңа 
молекула.  Ол  бастағы  ісікті  ішіне  кіріп  ӛлтіреді.  Осындай  молекулалар  түрлі  онкологиялық 
аурулардың  алдын  алуда.  Әрине  ол  дефицит,  себебі  оны  таза  күйінде  бӛліп  алу  ӛте  қыйын.
 
Батыс  америкадағы  ерекше  бақаның  терісіндегі  сұйықтық  сусамыр  ауруына  шипа.  Оның 
құрамынан инсулиннің тұрақтылығын сақтайтын зат табылған. Сонымен қатар парадокстік бақа да 
Батыс  Америкада  тіршілік  етеді,  ұзындығы  25  см.  Британдық  оқымыстылар  олардың  уының 
құрамынан  псеудин-2  деп  аталатын  пептидті  тапты.  Ол  жасы  40  тан  асқан  еркектерде  болатын 
ауруға  және  сусамырдың  алдын  алуға  кӛмектеседі  дейді  Яссер  Абдель-Вахаб.  Бык  деп  аталатын 
бақа үлкен бақалардың бірі болып табылады. Ұзындығы 26 см құрайды. Солтүстік Америкада бұлар 
лабороториялық  жануарлар  болып  табылады.  1953  жылы  оларды  зерттеу  барысында  1000  түрін 
ӛлтірген.  Оларды  әр түрлі  жолмен  ұстап  жейтін  болған.  Еттері  Америкада бағасы  жоқ  делекатез. 
Әлі күнге дейін АҚШ - та оларды дастарханға қойып, тағам ретінде пайдаланады. Бақаның уының 
құрамындағы  активті  қосылыстар:  брадицин  қан  айналымды  жақсартады,  церулин  бұлшықеттің 
жұмысын  жақсартады,  бомбезин  температураны  түсіреді  және  буфотенин  жүйке  жүйесіне  әсер 
етеді.[5]Ангинамен кім ауырса оның қандай ауру екенін түсінеді. Егер ол асқынып кеткен жағдайда 
ревматизм,  пневмония,  жүрек  және бүйрек  ауруларына  ұшыратады.  Егерде  ол  хронический  болса 
ӛте  қауыпты.  Халық  медицинасында  баспаны  антибиотикке  қарағанда  табиғи  жолмен  емдеуді 
ұсынады. Соның бірі ӛзен бақасымен емдеу. Бұл біреуге күлкілі, Біреуге біртүрлі кӛрінуі мүмкін. 
Бірақ ӛз кезеңінде осы жайлы профессор Виктор Востоков айтып кеткен. Тіпті бақаларды асқынып 
кеткен түрінде де қолданған.[1] 
Қолдану  әдісі:  Дәу  ӛзен  бақасын  алып  адамның  аузына 
жақындатып қою қажет. Науқас бақаның терісіне қарап дем алып, дем шығарады. Бұны 15-20 минут 
үзбей қайталап жасау қажет. Осы кезде бақаның терісі біртіндеп солып ол дымқылданып, кӛзі ішіне 
қарай  кіріп  солып  дел-  дал болып  қалады.  Тіпті  ем  біткеннен  кейін  бақа  ӛліп  те  қалады.  Бір  рет 
жасағаннан кейін ақ нәтижесі белгілі болады. Тамақтың ауырғаны қойып, сӛйлеуі жеңілдейді. Ірің 
қайтады.  
Егер  де  осыны  тағы  да  3-4  мәрте  жасаса  адам  баспа  дегеннің  не  екенін  де  білмей 
ӛтетін болады.  Ал астмамен ауырған науқас бақаны алып оның тынысымен бірге тыныстаса және 
осыны үзбей 10 күн жасаса жазылып кетеді.  Ауыр  феохромоцитомамен  ауырғаннан  кейін  және 
соған ота жасалғаннан соң ол кісінің қалқанша безінің кӛлемі ұлғайып кетеді. Тексеріліп болған соң 
мамыр айында  саяжайға  демалуға барады.  Демалыстан  соң  қайта  тексеруден  ӛтсе  жанағы  кісіден 
ешқандай  аурудың  белгісін  кӛрмейді.  Міне  осымен  6  жыл  қалқанша  безі  бір  қалыпта.  Оның 
алдында  бір  газеттен  мексикалық  дәрігердің  бақалардың  емі  жайлы  мақаласын  оқыйды.  Сомен 
бақаны алып оны бас жағын ӛз жағына қаратып 3 рет ингаляция секілді дем алады. Сосын бақаны 
аударып  тағы да  солай  жасайды.  Бұны  бақа  сізден  ӛзі  қашып  кетпеінше  немесе  ӛлмейінше  жасай 
бересіз. Осылайша 3-2 бақаның түрімен жасау арқылы сіз ауруыңыздан айығасыз.  
 
 
Ревматизмді  қақталған  бақа  терісін  маймен  араластырып  жағу  арқылы  емдеуге  болады. 
Және бақаның уылдырығын кептіріп қойса ол да буын қақсағанда жақса ӛте күшті ем. Қақталған 
уылдырық 6 айға жарайды. Одан дәрі жасау жолы: Ол үшін бақаның 4 бӛлігін алып 1 бӛлігіне май 
құйып,  бетін  жауып  20  күн  бойы  сақтап  қою  керек.  Денеге  немесе  аяққа  жақса  буындардың 
қақсауына  ем.  Және  тағы  бір  түрі  былай  жасалады:  бӛтелкеге  бақаны  салып,  оған  спирт  немесе 
арақты құйып екі апта бойы жылы жерде сақтау керек. Осымен дәрі дайын. Астматиктерге бақаның 
етін  жеген  дұрыс.  Уылдырығы  терідегі  түрлі  жараларға  да  ем.  Ол  үшін  кӛктемде  уылдырығын 
жинап алып, теріге жұқа қылып жаққан мазь секілді. Күніге жара жазылғанша жағатын болған [1]
 
Ӛртелген бақаның күлін қанды тоқтатуға пайдалануға болады. Сыздауық шыққанда бақаның 
терісін  алып  танып  қойған  сол  кезле  іріңді  сорып  алатын  болған.  Бақа  уын  сонымен  қоса 
онкологияда  қолданады.  Асқазандағы  рак  кезінде  15  науқасқа  бақаның  уын  қолданған.  40%  
толығымен жазылып кеткен.  Туберкулезді  емдеу  үшін  бақаны  арнайы  ӛлтіріп  оның  денесімен 

202 
 
жыланның  уын  араластырып  адамға  ішкізеді.  Тек  біреуінде  ғана  20%  ісіктің  кӛлемі  қысқарған.  
Жапонияда «Мапин», деп аталатын ісікке қарсы дәрі бар. Оны Enomoto A., Rho M.C., Komiyama K., 
Hayashi  M.  (2004)  -  анықтады.  Ол  бақаның  терісіндегі  буфогениннің  туындысы.  Және  бізде 
Тараздағы  дәріханаларда буын  ауруларына  қолданатын  дәрі  бар.  Жақпа майы  аты  «жаби  камень» 
деп  аталады.  [3]Араб  зерттеушілері  құрбақаның  терісінде  аса  қауіпті  бактериялармен  күресте 
таптырмайтын  аса  бағалы  заттар  бар  екенін  анықтады.  Оның  терісі  бактерияға  қарсы  заттармен 
кӛмкерілген.  Ғалымдар  зерттеу  барысында  құрбақаның  терісінен  синтезделген  құрам  тапқан.  Ол 
алтынтүсті  стафилококк  пен  Acintobacter  baumanni  бактериясына  қарсы  қолданылады.  Бақа 
терісінде  болатын  антибактериальды  зат  адам  үшін  улы.  Бірақ  ғалымдар  олардың  жағымсыз 
әсерлерін кетіретін модификациялау жолын тапты. Нәтижесінде зерттеушілер 100 жаңа антибиотик 
алды, олар клиникалық сынаққа әзір жаңа антибактериялды дәрі алдағы 5 жылда қолданысқа еңбек. 
Бақаның ӛзі де оның уы да ӛте пайдалы, әрине оны қалай қолданамыз бәрі соған байланысты. Бірақ 
бұл жағдайға кӛп жағдайда ешкім бет бұра бермесе анық, дегенмен медицина саласының ӛзі қолы 
алып,  халықты  химикатпен  улап  емдегенше,  осындай  пайдалы  дүниелерді  қолданғанымыз  абзал 
болмақ.  
 

жүктеу/скачать 3,2 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: