Таубаева ш. Т., Иманбаева с. Т., Берикханова а. Е
жүктеу/скачать 5,12 Mb. Pdf көрінісі
|
| цолының қимылына
да көңіл аударып адамның психологиясы жайлы мэліметтер алуға бо- лады. Мысалы, колын екі бүйіріне таянып түру - адамның бір істі атқаруға дайындығын, батылдығын, табандылығын көрсетеді. Екі қо- лын артында айкастырып, басын жоғары үстау - «бастық» позасы. Тырнағын тістеу, кайта-қайта киімін түзету - адамның қобалжып, не- месе бір нәрседен ыңғайсызданып отырғанын байқатады. Ашық ала- кан, жүмылған жүдырық, сұқ саусакты көп көрсету, екі қолды алдында айқастырып ұстау, жағын таянып отыру, басын сипапай беру, иегін сипалай беру, т.б қол кимылдарының әр-кайсысы өзіндік акпараттар белгісі. Мүғалім енбегінде такесика деген ұғым да көп рөл атқарады. Ол ешкандай сөзсіз бапаның басынан сипау, қолынан ұстап жазуын түзету, иыгынан кағып, қолпаштап қою, костюмының жағасын түзетіп қою, қол алысып кұттықтау т.б қол қимылдары аркылы жасалатын қатынастық белгілер. Кинесика - адамдардың карым-қатынас барысында эмоциялык көңіл-күйлерін бейнелейтін дене мүшелерінің қимыл-эрекеті. Кинеси- каға кнмыл, ым-ишара, қозғалыс, кейіп, жүріс-түрыс жатады. Қарым- қатынас жасауда адамның өз денесін тік ұстауы өте маңызды. Басын жоғары ұстап, тік жүретін адамдар үнемі өз күштеріне, біліміне сенім- ді, жұмысқа деген құштарлығымен ерекшеленеді. Егер адам үнемі ба- сын төмен салбыратып, еңкейіңкіреп жүретін болса ондай адамның ішкі әлсіздігі, жүмысқа заукының жоктыгы байқалады. Вербалссыз қарым-қатынасты зерттеген ғапым М.А. Поваляева- ның ойынша адамдардың 93%-ның қарым-қатынас барысында ақпа- ратты айтканынан емес, оиы қалай жеткізгенінен, айту кезінде өзін калай үстағанынан жақсы байқауға болады екен. Ғалымның пайым- 51 дауынша адамның қарым-қатынас барысында түрлі жағдайларға бай- ланысты өзін-өзі ұстауында жалпыға көп тарапған кинесикалық қа- лыпты жағдайлар анықталған. Интерактивті қарьш-қатынас - адамдардың өзара тығыз әре- кетте болуларын, тығыз байланыста, көпшілік ішінде жұмыс істей алуға бейімделуін қарастырады. Әр адам көпшілік ортада өзінің беде- лінің жоғары болуын қалайды, басқаларға тек жақсы жақтарын ғана танытқысы келеді. Ал адам өзінің қабілеттерін тек өзін еркін сезінетін ортада ғана жақсы көрсете алады. Сондыктан педагогикалык ұрдісте толыққанды қарым-қатынас орнату үшін ынтымақтастық ортаның атқаратын рөлі өте жоғары. Педагогикалық әдебиетгерде көпшілік ара- сында тұлғаның взін-өзі дамьггуына қатысты ұжымның атқаратын екі қызметі аныктапған. Біріншісі, ұжымның өзі тұлғаның өзін-өзі тэрбиелеу үрдісін ұйымдастыруға жалпы жағдайлар туғызады (ұжым тұлга бойында жагымды әлеуметтік іс-эрекеттерге деген оң көзңарастарын, ұжымдық іс-әрекетке қатысуга деген қызыгушылықтарын, қогамдық борыш, белсенділік т.б. қасиеттерді дамытады). Екіншісі, ұжым осы үрдісті тікелей ұйымдастырады ( тұлганың санасын қалыптастырады, өзін-өзі жетілдіруге ынталандырады, өз талаптарының нәтижелерін жоспарлап багапауда көмек көрсетеді). Педагогика ғылымында А.С.Макаренко жеке тұлғаны ұжымда және ұжым арқылы тэрбиелеудің жүйелі теориясын кұрастырып, оның даму зандары тереңінен теория және практика тұрғысынан зерт- теген. Қазіргі кезде педагогика ғылымында ұжым мүшелері арасын- дағы интерактивті қарым-қатынастар, ұжымды басқару ерекшеліктері, ұжымдағы шағын топтардың пайда болуы, ұжымдағы шиеленістік жағдайлар жэне оны шешу жолдары сияқгы мәселелер жан-жақты зерттелуде. Интерактивтік қарым-қатынас қазіргі педагогикалық техноло- гиялардың негізін құрайды, оның барысында оқушылардың да, педа- гогтардың да өздерін дамытуға, іске асыруға тиімді, қолайлы жағ- дайлар жасалуы көзделеді. ¥жым ішінде бір адамның екінші адамға оң, жағымды көзқа- расының қалыптасуы жүктеу/скачать 5,12 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|