Таубаева ш. Т., Иманбаева с. Т., Берикханова а. Е
жүктеу/скачать 5,12 Mb. Pdf көрінісі
|
| 4.1.
Педагогикалың қарым-қатьінас туралы түсінік. Әрбір адам элеуметтік ортада өмір сүргендіктен басқа адамдармен ақпарат алмасады, тәжірибесімен бөліседі, бірігіп ынтымақтастық қарым-қа- тынастарды сактауға тырысады. Қарым-қатынас ұнемі әлеуметтік, ұжымдык снпатта болатындыктан оны адамның қоғамдық ортаға бейімделуінің негізгі факторларының бірі деп қарастыруға болады. Олай болса қарым-қатынас - коршаған ортамен адамдар арасындағы байланысты тұрақтандырушы тетік. Ғылым аралык ұғым ретінде кары м-қатынас - өзара іс-эрекет- тер кажетгіліктерінен туындайтын жэне ақпараттармен алмасуды, өза- ра түсінісуді, қабылдауды қамтитын адамдар арасындағы байланыс- тарды орнатудың жэне дамытудың күрделі үрдісі ретінде карасты- рылады. Қазіргі танда зерттеуші-ғапымдар карым-катынастың түрлі ас- пекгілерін жан-жакгы қарастыруда. Психология ғылымы тұрғысынан жеке тұлғаны дамытудағы қарым-қатынас мүмкіндіктері Б.Г.Ананьев, В.Н.Мясищев, С.Л. Рубинштейн сынды белгілі ғалымдармен зерттесе, педагогикалық ғылымдар саласында А.А.Леонтьевтін, А.А.Бодалевтің, А.В.Мудриктін, В.А.Кан-Капиктің, А.А.Реанның, Н.Е.Щуркованың, А.И.Щербакованың, Ш.А.Амонашвилидің, Я.Л.Коломинскийдің, И.А.Зимняяның т.б. ғалымдардын еңбектерінде жан-жақты қарасты- рылған. Ғалымдар карым-қатынас феноменін іс-эрекет түрі ретінде анықтап, оны басқа іс-эрекет формаларын қамтасыз ету негізі деп баға- лайды. Қарым-катынас пен іс-әрекет өзара тығыз байланысты болға- нымен салыстырмалы түрде дербес ұғымдар. Педагогикалық іс-эрекетте де карым-катынастын алатын орны өте жоғары, себебі педагогтың негізгі атқаратын қызметтері болып табылатын тэрбиелеу, оқыту, білім беру, дамыту, қалыптастыру үр- дістерін қарым-катынассыз көз алдына елестету мүмкін емес. Сондық- тан педагогикалық қарым-қатынас - педагогикалық үрдіс субъектіле- рінің өзара әрекеттестік негізі болып табылады. В.А.Сластениннін пікірінше педагогикалық қарым-қатынас - педагог пен оқушылардың арасындағы өзара эрекеттерінің максаты мен мазмұнынан туындайтын катынастарды орнатудың, дамытудың, өзара түсінушілік пен әрекеттестікті ұйымдастырудың күрделі үрдісі. Педагогикалық қарым-катынаста педагог жетекші рөл атқарады, себебі ол баламен болатын карым-қатынасты ұйымдастыру үшін ал- дын - ала көптеген педагогикалык міндеттерді аныктайды, сол міндет- терді шешудің тиімді жолдарын іздестіреді. Қарым-катынасқа байла- нысты қойылатын міндеттер коммуникативтік міндеттер деп аталады. 47 Педагогика ғылымында коммуникативтік міндеттерді ше- шудің негізгі кезеңдері анықталган: - қарым-қатынас жагдайын багдарлау кезеңі (мұгалім сынып- тың кандай екенін, олармен кандай стильде сөйлесу керек екенін, кандай окушыларга сөйлеудің кандай эдістерін колдану керек екенін аныктайды); - өзіне көңіл аударту кезеңі (пауза, сөз арқылы көңіл аударту, қимыл арқылы - кесте көрсету, көрнекілік кұралдар көрсету, тақтага жазу т.б.); - тыңдаушылардың қарым-қатынасқа даярлыгын анықтау кезеңі (тындаушылар аудиториясындағы қарым-қатынасқа жағымды психологнялық ахуалдың барын не жогын анықгайды); - вербальдық қатынасты орнату кезеңі (ақпаратты ец тиімді жолмен ұғыныкты, логикалық жүйелі түрде жеткізу); - мазмұнды жяне змоционалды кері байланысты ұйымдас- тыру кезеңі (тіл қүралын дүрыс қолдану, ақпаратты баяндаудың ло- гикалыгы, монологтың орнына диалогтык катынас орнату, сүрақтар қою арқылы аудиторияның зейінін такырып аясына шоғырландыру, қызыкты проблемапық сүрақтар қою, оқушылардың түсінген не түсін- бегенін, қабылдау деңгейлерін анықгау). В.А.Кан-Капиктың дәлелдеуінше педагоғикалык жүктеу/скачать 5,12 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|