Таубаева ш. Т., Иманбаева с. Т., Берикханова а. Е
III бөлім. Т¥ТАС ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ҮДЕРІСТІҢ ТЕОРИЯСЫ
жүктеу/скачать 5,12 Mb. Pdf көрінісі
|
педагогика-таубаева
| III бөлім. Т¥ТАС ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ҮДЕРІСТІҢ ТЕОРИЯСЫ
МЕН ПРАКТИКАСЫ 1 такы ры п. Т¥ТАС ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ҮДЕРІСТІҢ (ТПҮ) МӘНІ ЖӘНЕ ҚҮРЫЛЫМЫ 1.1. «Мұгалімнің іс-арекет объектісі» жғне «педагогикалық үдеріс» ұгымдары. Окыту мен тәрбие үдерісін ажырамас бірлікте ка- растыру идеясы XIX гасырдың ортасында өмірге келді. Қазіргі кезең- дегі біртүтас педагогикалық үдерістің мэні туралы түсінік галымдар- дың ХІХ-ХХ гасырларда арнайы зертгеулерінің нэтижесінде қалып- тасты. Ал «педагогикапық үдеріс» үгымын гылымга алғаш рет 1904 жылы П.Ф. Каптерев ендірді. «Педагогикапық үдеріс - өзінің та- бигатында өзіне-өзі эрекет жасай алатын қогамдык жеке түлганын жан-жакты жетілуі». Ол педагогикалық үдеріс пен тәрбиені үйлесім- дікте, яғни педагогикалық үдерісті түлғаның жан-жакты жетілу үдерісі ретінде карастырды. П.Ф. Каптерев педагогикалық үдерісті эртүрлі кырлар мен құралдардан түратын біргүтас қүбылыс ретінде түсін- діріп, оның окыту, білім, тәрбие беру, үйрету, дамыту, бағыт беру, жандандыру, жазалау кезендері болатынын атап көрсетті Педагогика гылымында XX ғасырдың 20-жылдарында тэрбие- нің заңдылықтары зерттеле бастады (Н.К. Гончаров, А.Г. Калашников). Біршама кейін педагогикалык үрдерістің қүрамдас бөлігі оқыту үдерісі зандылықтарын В.И. Загвязинский, Г.И. Щукина, Н.И. Болдырев жэне т.б. өз еңбектерінде нақты ашып көрсетті. XX ғасырдың соңғы жыл- дарында біртүтас педагогикалық үдеріс заңдылықтарын М.А. Данилов, Ю.К. Бабанский, Б.Т. Лихачев, В.А. Сластенин сияқты ғапымдар педагогика эдіснамасы жетістіктеріне сүйеніп, зерделеді. М.А. Данилов «Педагогикалық үдеріс - көптеген үдерістердің ішкі байланыскан жиынтығы, оның мэні тэрбие аркылы адамның элеу- меттік құнды сапасына айналатындығы» деген аныктама береді. Педа- гогикалык үдерістің негізгі сипаттамасы оның бір түтастығында. Педа- гогикалық үдерістің барлык құраушылары бір мақсатқа бірігеді: білім берушілік, дамытушылык, тәрбиелік. Педагогикалық үдерістің тұтас- тығы жеке тұлғаны тәрбиелеу, оқыту, дамыту максаттарының бірлігі- мен жэне нақты оқу-тәрбие үдерісінің барысымен сипатталады «Педагогикапык үдеріс» үғымының даму дннамикасын қарас- тыралық. Ю.К.Бабанский, В.А.Сластенин, Н.А.Сорокиннің «Педаго- гика» оқулығында педагогикалық үдеріс кандай да біртұтас қасиетте- рімен сипатталады: тәрбие, білім беру, окыту, дамыту үдерістерін өза- ра органикалық бірлікте карастырады, оның қүрамына кіретін барлык үдерістерді өзара бірлікте карайды: окыту мен тэрбие эдістерінін бірін- бірі толықтыруына мүмкіндік береді, түпкі нэтижесі - Тұлғаның бэсе- кеге қабілетті, инновациялық ойлауынын дамуына бағытталған тұжы- рымдаманы мектептегі педагогикалык үдерісте жүзеге асыру; педаго- 126 гикалық және окушылар ұжымын тұтас жалпы мектептік ұжымга бі- ріктіреді, тұтас мектеп ұжымы оқушынын нэтижеге бағытталып да- муында субъект релін атқарады, педагогикалық ұдеріске оның тұтас- тығын қамтамасыз ететін зандылыктары мен ұстанымдары тән», - делінді. 1.2. Педагогикапың үдеріс - элеуметтік жүйе. И.П. Подласыйдын пікірінше, педагогикалық үдеріс - элеуметтік тәжірибе адамның сапасының қалыптасуына айналатындай өзара іштей байла- нысқан элеуметтік жұйе ретінде «педагог-оқушылар» - мұғалім іс-әре- кетінің объектісі ретінде қарастырылады. Оның барлық кұрамала- рының бір мақстақа багынатынын айкындайтын тұгастық, ортақгык, бірлік - педагогикалық үдерістін басты сипаттары. Педагогикалық үдерістің белгілері мен сапа-қасиеттері. Ға- лымдар тұтас педагогикалық үдерістің бірқатар қасиеттерін былайша сипаттайды: 1) педагогикапық үдеріс әлеуметтік жүйе, оның өмір сүруі, қыз- мет істеуі оған қатысушылардың өзара іс-әрекеттерінің алмасуымен аныкталады; 2) ынтымактастык (тек қана ұстаздармен ғана емес, оқушылар бір-бірімен де) оқушы үшін әр түрлі іс-әрекеттердің тэсілдерін тезірек меңгерудің, яғни педагогикалық үдерістегі іс-эрекет субъектісінің қалыптасуынын шарттарын бейнелейді; 3) «ұстаздар-оқушылар» жүйесінің біртұтастығы педагогикалык үдеріс ішіндегі эртүрлі деңгейдегі жүйелердің өзара эрекеттесуі бары- сындагы мақсат пен нэтижелердің бірлігімен анықталады; 4) педагогикалык үдерістің негізгі интегративтік қасиетін эр- түрлі тетіктердің бірлігі деп қарап, ондагы өзара байланысқан жүйе- лердің оқушылар тұлғасының калыптасуына әсері іс-әрекет субъек- тілерінің (ұстаздар мен оқушылардың) кайта құру белсенділігімен сипатталады. жүктеу/скачать 5,12 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|