Таубаева ш. Т., Иманбаева с. Т., Берикханова а. Е
жүктеу/скачать 5,12 Mb. Pdf көрінісі
|
педагогика-таубаева
| 4.9. Білім берудегі инклюзивті т эсііі және оны Қазақстанда
іске асыру. Қазақстан Республикасы Президенті Н.Ә. Назарбаев: «Қазакстандық жол 2050: Бір мақсат, бір мүдде, бір болашак» атты Қазақстан халқына Жолдауында «Мүмкіндігі шектеулі азаматтары- мызға көбірек көңіл бөлу керек. Олар үшін Қазақстан кедергісіз аймак- қа айналуға тиіс. Бізде ондай адамдарға қамкорлык көрсетілуге қажет. Бұл өзіміздің және коғам алдындағы парызымыз. Білім беру мекеме- сінің ортасы денсаулығының мүмкіндігі шектеулі балалардың қажет- тілігіне бейімделуі тиіс, «кедергісіз» болуы керек, өйткені мүгедек балалардын толыққанды кірігуін камтамасыз етуі кажет», - деп атап Инклюзивті (франц. іпсіші / - өзіне енгізетін, лат. іпсіиеіе - ішіне аламын, енгіземін) немесе енгізілген білім беру - жалпы білім беру мектептерінде ерекше кажеттіліктері бар балаларды окыту үрдісін си- паттау үшін пайдаланылатын термин. Инклюзивті білім беру дегеніміз - мүмкіндіктері шектеулі балапарды жалпы білім үрдісіне толык енгізу жэне әлеуметтік бейімдеу, олардың жьшысына, шығу тегіне, дініне, жас ерекшеліктеріне, қимыл-козғалыстық жэне ақыл-есінің жағдайы- на, элеуметтік-экономикалық жағдайына қарамастан, баланың түзеу- педагогикалық жэне әлеуметтік мұктаждыктарына арнайы қолдау, са- палы білім алу жэне өздерінің потенциалдық дамыту мүмкіндігіне ие болу. Инклюзивті оқыту негізінде балалардың қандай да бір дискрими- нациясын жоқка шығару, барлық адамдарға деген теңдік қатынасты камтамасыз ету, сонымен бірге окытудың ерекше кажеттілігі бар балаларға арнайы жағдай калыптастыру. 121 Инклюзивті білім беру бағдарламасы 2006 жылдың 13 желток- санында Біріккен Ұлтгар Ұйымынын Бас Ассамблеясы мақұлдап, БҰҮ-ның Конвециясына енгізілді. Инклюзивті білім беру мәселесі шет елдерде 1970 жылдан бастау алады, ал 90 жылға карай АҚШ пен Еуропа өздерінің білім беру саясатына осы бағдарламаны толык енгізді. Мүмкіндігі шектеулі балалардың білім алу күкыктары Қазакстан Республикасынын Конституциясында, «Қазакстан Респуб- ликасынын балапардың құқықтары туралы», «Білім беру турапы», «Мүмкіндігі шектеулі балапардың элеуметтік жэне медициналық-пе- дагогикалық түзетуге ықпал ету туралы», «Қазақстан Республикасын- да кемтарларды элеуметтік корғау туралы», «Арнайы әлеуметтік қызмет туралы» заңдарында қамтылды. Қазақстан Республикасының «Білім туралы» Заңының 21-тармағының 3 тармақшасына сэйкес «инклюзнвті білім беру - оқытудың тиісті білім беретін оку бағдар- ламапарына білім алушылардың өзғе де санаттарымен тең қолжетім- ділікті, арнайы жағдайларды камтамасыз ету арқылы дамытуға түзету- педагогикалық жэне элеуметтік қолдауды көздейтін, мүмкіндігі шек- теулі адамдарды бірлесіп оқыту жэне тәрбиелеу»,- деп нақты көрсетілген. 2002 жылдан бастап Қазакстан ТМД елдерінің арасында ал- ғашқы рет «Мүмкіндігі шектеулі бапаларды элеуметтік жэне медико- педагогикалық түрғыдан колдау» туралы занды қабылдады. Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2013 жылғы 17 мамырдағы №499 қаулысымен бекітілген «Жалпы білім беру үйымдары (бас- тауыш, негізгі орта жэне жалпы орта) қызметінің үлгілік қағи- даларында» (бұдан эрі - Үлгілік кағидалар) ерекше білім беруге қа- жеттіліктері бар білім алушылармен бірлесе оқытатын қалыпты жэне арнайы сыныптарын жалпы білім беретін мектепте қүру тэртібі бе- рілген. Үлгілік қагидалардың 18 тармағына сәйкес жалпы біпім бере- тін мектептерде инклюзивті жэне арнайы сыныптар халықтың қа- жеттілігін, оның ішінде мектепке дейінгі жэне мектеп жасындағы мүгедек бапаны тэрбиелеп жатқан ата-аналардың мүддесін есепке апа отырып, білім беруді жергілікті басқару органдарының келісімі бойынша ашылады, әрбір инклюзивті сыныпта екі даму мүмкіндігі шектеулі баладан артық оқытылмауы тиіс. Жалпы білім беретін мек- тептердегі инклюзивті жэне арнайы сыныптарға балаларды қабылдау Қазакстан Республикасы Білім жэне ғылым министрінің 2015 жылғы 8 сәуірдегі № 179 бүйрығымен бекітілген «Бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің жалпы білім беретін бағдарламалары бойынша оқыту үшін ведомстволық бағыныстылығына қарамастан білім беру үйымдарына құжатгарды қабылдау жэне оқуға кабылдау» мемлекеттік көрсетілетін қызмет Стандартының талаптарына сэйкес жүзеге асырылады. Инклюзивті білім беруді жүзеге асыратын білім 122 беру ұйымдарынын педагогикалық кеңесі жеке оқу жоспарлары мен жеке бағдарламапарды, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар бала- ларды психологиялық-педагогикалық қолдаудың жеке бағдарламасын бекітеді. Ы.Алтынсарин атындағы Білім академиясы ұсынған «Инклю- зивті білім беруді жүзеге асыратын жалпы білім беру ұйымдарындағы оқытудың ерекшеліктері» атты әдістемелік нұсқауда білім беру сала- сындағы мемлекеттік кепіл-діктерге сэйкес даму мүмкіндігі шектеулі азаматтарға барлық білім беру деңгейлерінде білім алу үшін, даму бүзылысын түзеу үшін жэне әлеуметтік бейімдеу үшін арнайы жағ- дайлар қамтамасыз етіледі, Инклюзивті оқыту пәнін окытудың мақсаттары. - мүмкіндігі шектеулі балалардың жаітпы білім беру мектеп- терінде білім алуына жағдай жасай отырып, олардың дамуына саналы әрекет үсына отырып, қол үшын созу. - жаппы білім беру мекемелерінде инклюзивті білім беру ар- қылы элеуметтік-педагогикалық кәсіби қызметін дамытып, дарытуға мүмкіндік беретін болашақ мүғалімдердің қүзыреттілігін қалыптас- тыру жэне дамыту. - балалардың қандай да бір дискриминациясын жоққа шығару, барлық адамдарға деген тендік қатынасты қамтамасыз ету, сонымен бірге оқытудың ерекше қажеттілігі бар балаларға арнайы жағдай қалыптастыру; - арнайы қажеттілігі бар балалар үшін мектептерде, меке- мелерде жағдай туғызып, оларды жалпы білім беру жүйесіне қосу. Инклюзивті білім берудін мазмүны. Инклюзивті білім беру жағдайында жұмыс жүргізетін мектептерде білім мазмүнын үш түрлі бағдарлама бойынша: жаппы мектептерге арналған типтік оқу бағдар- ламалары; мүмкіндігі шектеулі балапардың ақаулық типтеріне сэйкес арнаулы білім беру бағытындағы оқу бағдарламалары; мүмкіндігі шек- теулі балалардың психофизикалық ерекшеліктерін есепке ала отырып эзірленетін оқытудың жеке бағдарламасы негізінде іске асыруды қажет етеді. жүктеу/скачать 5,12 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|