Таубаева ш. Т., Иманбаева с. Т., Берикханова а. Е

калык бейімділік болашак мұгалімнің накты окыту немесе тәрбиелік іс- 
эрекетке катысу кезінде айкындалады. Сонымен, педагогикалық бейімділік 
болашак мұгалімнін теориялык жэне практикалык педагогикалық тэжірибе 
жинакгап, өзіиің педагогикалык кабілетгерін багалай алу негізінде калып- 
тасады. Мұғалімнің негізгі кэсіби маңызды қасиеттері ретінде 
педагогика-
лық парыз
, 
педагогикалық жауапкершілік, педагогикалық устаным
ұгымдарын атап өтуге болады.
Педагог тұлгасынын кұрылымындз оның 
кэсіби-педагогикалық
багыттылыгы
маңыады роль аткарады. Мұгалімнің кәсіби-педагогикалык 
багытгылыгы онын негізгі кэсіби маңызды касиетгеріиен құралады. Осы 
қасиетгердің ішінде мұғалімдік кәсіпке деген қызыгушылык, кәсіби-пе- 
дагогикалық қабілетгер ерекше мәнге ие.
Мұгалім мамандыгына деген қызыгушыпық
балаларга, олардың 
ата-аналарына, жалпы педагогикалық іс-эрекет турлеріне деген жагымды 
эмоциялық қатынаспен жэне педагогикалық білім мен іскерлікті меңгеруге 
деген кұштарлықпен сипатталады.
Педагогикалық қабілеттілік
- тұлғаның педагогикалык іс-эре- 
кетгі орындауда жоғары денгейде көрінетін жеке касиеттері. Психоло- 
гиялық сөздіктерде 
педагогикалық қабілеттер
- мұгалімнің педа- 
готгік қызметте жоғары нэтижелерге жетуін қамтамасыз ететіндей да- 
ралық-психологиялық ерекшеліктері мен кэсіптік тұрғыдан манызды 
қасиеттерінін жалпылама жиыитыгы ретінде анықталады.
Мұғалімнің педагогикалық қабілетгері негізінде оның окушылар 
мен әріптестері апдында абыройы жоғарлай түседі. Педагогикада педагог 
абыройы деген сөз тіркесі педагог авторитеті деген ұғыммен синони- 
мі болып қолданылады. 
Педагогтың авторитеті
- оқушыларга деген 
катынасын аныкгайтын, маңызды шешімдерді кабылдауға кұқылы, 
басқаларды бағалай алатын, оларға кеңес бере апатын мұғалімнің 
ерекше кәсіби познциясы. Шынайы мұгалімдік авторитет оның жасы- 
нын үлкендігі мен лауазымына емес, оның жеке түлгапық, адами қадір- 
қасиеттеріне карай аныкгалады. Абыройлы ұстазга окушылар сенеді, 
оны ұстаз ретінде мойындайды, оның идеяларын қолдайды. 
Педаго-
гикалық авторитеттің құрылымы 4
компоненттен кұралады:
- 
Кәсіби компонент
(білімі, эдістемесі, кұзыреттілігі, танымы- 
нын тереңцігі, т.б.).
- 
Тулгалық компонент
(көзқарастары, өмірлік ұстанымы, құн- 
дылык багдары, мінезі, мэдениеттілігі, т.б.).
- 
Әлеуметтік компонент
(кэсібінің әлеуметтік мәнін түсінуі, 
кэсіби табыстылыгы, т.б.).
- 
Рөлдік компонент
(лауазымы, қызметтік рөлдері, құқықтары 
мен кэсіби міндетгері, т.б.).
Педагог кэсібімен айналысатын адам үнемі көпшілік бақылауында 
болады. Олар оқушылар ұжымының, ата-аналар кауымының, әріптесте- 
рінің тікелей болмаса да жанама түрдегі назарында болатыны анық. Мұ- 
35

ғалімдікті тандаған адам баскаларға үнемі үлгі-өнеге көрсете алуы керек, 
себебі бүрыннан бері халық арасында үсгаз беделі, үстаз абыройы жогары 
бағаланған. Оның білімімен, акылдылығымен катар сейлеғен сөзі, киген 
киімі, жүріс-түрысы, айналасьшдағы адамдармен карым-катынасы барьш- 
ша үйлесімді, жарасымды болуы шарт. Кэсіби-педагоғикалык кабілет- 
тердің жоғары деңгейде дамуы 
педагог беделінің
калыптасу негізі.
Педагоггык кэсіпті тандау бейімділікке, кабілетгілікке негізделғе- 
німен, кейбір зерттеушілердің пікірінше педағог мамандығын таңдаудың 
баска да мотивтері кездеседі: саяси, экономикалық акыл-ой, коғамдық жэ- 
не жеке максат. Оларды екі түрге ажыратуға болады: 1) айкын аныкгаггган 
белгілі мотивтер (яғни бір нэрсені жаксы кору, оған деген ұмтыпыс); 2) 
анык емес мотивтер (яғни мүңда негізгі себепті табу киын).
Е.А.Климов жастардың кәсіби таңдауларын аныкгайтын мынандай 
8 негізгі факторларды атап көрсетеді: отбасының, үжеңдердің пікірлері; 
қүрдастарының пікіряері; мектептегі педагогикалык үжымның пікірі (мү- 
ғалімдер, сынып жетекшісі т.б.); жеке кэсіби жэне өмірлік жоспарлары; 
кабілеттері жэне олардьщ байқалуы; коғамдык қүрметке иеленуге 
талпыныс; кэсіби іс-әрекет жайлы хабардар болуы; бейімділіктер.
Көптеген психологиялык-педагогикалык эдебиеттерде сгудентгер- 
дің 

жүктеу/скачать 5,12 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: