Жүйелілік тұғыр - құбылыстардың жалпы байланыстарының

95 
Жүйелік тұғыр диалектикалық материализмнің бөлінбес бөлігі. Жүйелілік
тұғыр 
-
нысанды 
жүйе
ретінде зерттеу әдіснамасы (М.С. Каган, В.Г. 
Афанасьев және т.б.). Жүйелілік тұғыр «жалпы ғылымилығымен», «ғылыми 
білімнің 
көп 
салалығымен»,
«жалпы 
ғылымилықтың 
гносеологиялылығымен» сипатталады (А.Д. Урсул және т.б.).
Жүйелік тұғыр 
- 
нақты гносеологиялық жағдаяттағы диа
-
лектикалық әдістердің көрінісі. 
Сондықтан, жүйелік жалпы ғылыми әдіснамалық зерттеудің бір құралы 
ретінде оқу
-
тәрбие үдерісін және бір
-
бірімен байланысты құбылыстарды 
жүйелі зерттеуге қажет сапалы ғылыми тұғыр болып табылады.
Жүйелік тұғыр
– 
объектілерді жүйе ретінде қарастыру негізін
-
де, 
жалпы ғылыми әдіснамалық ұстанымдардың жиынтығы. Жүйе (система, грек 
тілінен аударғанда 
– 
біртұтас деген мағынаны білдіреді) 
– 
белгілі тұтастық, 
бірлікті құрайтын, бір
-
бірімен, ортамен өзара қаты
-
наста және байланыста 
болатын, элементтердің жиынтығын көрсететін жалпы ғылыми ұғым.
Жүйелердің типтері көпқырлы: материалды және рухани, орга
-
никалық
емес және тірі, механикалық және органикалық, биологиялық және 
әлеуметтік, статикалық және динамикалық, ашық және тұйық және т.б. Кез 
келген жүйе құрылымы мен ұйымдасуы бар көптеген әртүрлі элементтерден 
тұрады. Құрылым 
– 
а) тұтастығы мен өзіне ұқ
-
састығын қамтамасыз ететін, 
объектілердің тұрақты байланыстарының жиынтығы; б)
күрделі біртұтастың 
элементтер байланысы арақатына
-
сындағы тұрақты тәсілі (заңы). Жүйелі 
тәсілдің ерекшелігі, зерттеуді объектінің тұтастығын ашуға және оның 
тетіктерін қамтамасыз етуге, күрделі объектінің байланысының көптеген 
типтерін анықтауға, олар
-
ды бірыңғай теориялық картинаға жинақтауға 
бағыттайды.
Жүйелік тұғыры –
зерттелетін педагогикалық құбылыстарды және 
олардың арасындағы байланыстың көптеген элементін анықтау. 
Зерттелуші 
объектіні жүйе
ретінде, оның элементін, олардың ара
-
сындағы байланысты 
және оны жіктеп, құрылымын және ұйым
-
дастыруды, тұтастай білім беру 
ретінде басқару жолдарын анықтауға бағытталады. Педагогикалық жүйенің
ерекшелігі, бұл іс
-
әрекет жүйе
-
лері және қатынастар шеңберінде 
қалыптасатын жүйелер (қайта құру
-
шы
-
белсенді, қайта жасаушы
-
орындаушы, тұтынушы
-
дара немесе әре
-
кет жасаушы және т.б.). Бұл 
жүйелер оқыту үдерісінің субъектілері арқылы құрылады және олардан 
бөлек
болмайды, солар арқылы жүзе
-
ге асады. Осы
контексте педагогикалық 
жүйе ретіндегі оқыту
-
тәрбие
-
леу үдерісінің негізгі сипаттамасы, оның 
біртұтастығы мен кешендігі болып табылады. 

жүктеу/скачать 2,62 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: