Тавасарова А. А

THE NUMERAL

Сөз таптарының бірі - сан есім (the Numeral). Заттың санын, мөлшерін, ретін білдіретін сөз табын сан есім деп атайды. Сан есім how many? (қанша? неше? нешеу?), which? (нешінші?) деген сұрақтарга жауап береді. Мысалы: one (бір), two (екі), 1st - first (бірінші), 2nd - second (екінші), 99 - ninenty-nine (тоқсан тоғыз), 2,35 - two point three five (екі бүтін жүзден отыз бес).

1. 
   Сан есім тұлгасына қарай simple (негізгі) жəне derivative (туынды), құрамына қарай simple (дара) жəне compound (күрделі) болып бөлінеді. Мысалы: дара, негізгі сан есімдерге: 1 - one (бір), 2 - two (екі), 10 - ten (он), 1/3 - one third (үштен бір).
   
2. 
   Сан есім семантикалық мағыналарға қарай Cardinal numerals (есептік сан есім), Ordinal numerals (реттік сан есім), Fractinal numerals (бөлшектік сан есім) болып үшке бөлінеді. Есептік сан есімдерге: 1 - one (бір), 2 - two (екі); реттік сан есімдерге: 1st - first (бірінші), 2nd - second (екінші); бөлшектік сан есімдерге: 1/3 - one third (үштен бір).
   
3. 
   Сан есімнің өзіне тəн грамматикалық көрсеткіштері бар. Олар: -th, -teen, - ty. Мысалы: 7th - seventh (жетінші), 8th - eighth (сегізінші), 17 - seventeen (он жеті), 50 fifty (елу), 60 sixty (алпыс).
   
4. 
   Сөйлемде сан есім бастауыш, баяндауыш, толықтауыш, анықтауыштың қызметін атқарады.Сөйлемде есептік жəне реттік сан есімдер əдетте зат есімнің алдында қолданылып, анықтауыш рөлін атқарады: Give me three English books. - маған үш ағылшын кітабын беріңіз.