Биотехнология. Тарихы және кезеңдері. Биотехнология дәрілік препараттар өндірісінде
Биотехнология – тірі жүйелер мен жасушаларды, ағзаларды адамның қажеттіліктері үшін пайдалануға бағытталған ғылым. Бағыттары:
Микробиологиялық синтез
Микробиологиялық синтез – микробтық жасушалардың тіршілік етуіне байланысты хим.қосылыстар мен басқа өнімдерді өндірудің биотехнологиялық әдісі.
Жасушалық инженерия
Жасушалық инженерия – жасушаны денеден тыс, өсіп, көбейе алатын арнайы ортада өсіру әдісі. Жасушалық инженерия жыныс жасушалары мен дене жасушаларының біріктіруге мүмкіндік береді.
Жыныс жасушасының гибридизациясы «пробиркада» ұрықтандыруға және ұрықтандырылған жұмыртқа жасушасының имплатациясының аналық организміне енгізуге бағытталған.
Соматикалық жасуша гидридизациясы пайдалы қасиеті бар, қолайсыз экологиялық жағдайларға төзімді жаңа өсімдік сорттарын шығарады.
Гендік инженерия
Геномды жасанды жолмен қайта құру. Бір түр геномына басқа түр гендерінн енгізіуге мүмкіндік береді. Осы әдіспен ішек таяқшының генотипіне арнайы генді енгізу арқылы адамның инсулин гормонын алады.
Биотехнология өнімдері : гормондар, ферменттер, сірке қышқылы, лимон, сүт қышқылы, витаминдер, антибиотик, дәрі-дәрмектер т.б.
Биотехнологиялық дәрі-дәрмектер - бұл ақуыздар мен басқа да күрделі заттардың молекулаларына ұқсас үлкен, күрделі молекулалар, олар организм тіршілік әрекетін сақтау үшін пайдаланады. Оларды тек химиялық реакциялар арқылы синтездейді және тірі микроорганизмдер зауыттарының немесе қажетті молекуланы шығару үшін генетикалық түрлендірілген жасуша желілерінің көмегімен шығарылады. Биологиялық өнімдер инъекция немесе инфузия арқылы ас қорыту процесінде олардың күрделі құрылымын ауыз арқылы қабылдағандай ыдыратпау үшін енгізіледі. Жалпы, тірі организмдердің көмегімен жасалған немесе алынған кез-келген дәрі-дәрмек биотехнологиялық немесе биологиялық препарат болып саналады. Мұндай дәрі-дәрмектердің кейбіреулері, мысалы, инсулин және кейбір вакциналар ондаған жылдар бойы қолданылып келеді. Биологиялық препараттардың көпшілігі гендік инженерия пайда болғаннан кейін жасалды. Фармацевтикалық препараттар сияқты, биотехнологиялық препараттар да оларды қолдануды реттеуші органдар мақұлдамайынша, пациенттерге тағайындала алмайды.
