Технологиялары

37 
-
Grant – клиентке рұқсат ету; 
-
Deny – қолданушыға тыйым салу; 
-
Revoke 
– 
клиентке 
рұқсат 
етуді 
немесе 
тыйым 
салуды 
болдыртпау(отменить). 
Мысалы: 
-
new_user клиентіне student кестесіне кіруге рұқсат беру үшін 
GRANT SELECT ON student TO new_user; 
-
new_user клиентіне student кестесіне кіруіне тыйым салу үшін 
DENY SELECT ON student TO new_user; 
-
Немесе тыйым салуды болдыртпау үшін 
REVOKE SELECT ON student FROM new_user; 
Transaction Control Language
(Транзакциялармен жұмыс істеу үшін).
-
Begin Transaction – транзакцияны бастау; 
-
Commit – транзакцияға енгізілген өзгерістерді қабылдау; 
-
Rollback – шегіндіру(болдырмау). 
Мысалы: 
-
books кестесіне жол қосу. Өзгерісті қабылдау. 
BEGIN TRANSACTION; 
INSERT INTO books (title, author, year, description)
VALUES ('Системы базданных', 'Джузбаева Б.Г.', 2015, 'Учебное пособие'); 
COMMIT WORK; 
-
books кестесіне жол қосу. Жазбаны жою.
Барлық өзгерістерді шегіндіру(болдырмау). 
BEGIN TRANSACTION; 
INSERT INTO books (title, author, year, description)
VALUES ('Системы базданных', 'Джузбаева Б.Г.', 2015, 'Учебное пособие'); 
DELETE FROM books WHERE id=3; 
ROLLBACK WORK 
4.2
Сұраныс құрылымы. Сұраныстар классификациясы 
Мәліметтер қорымен жұмыс істеген кезде оған сұраныс ұғымы 
қолданылады. Сұраныс ұғымына мәліметтер қорынан ақпаратпен бірге белгілі 
бір қызмет жасау кіреді. Сұралған шартқа сәйкес мәліметтерді таңдауға болады 
және қорытындыны – таңдау сұранысын шығаруға болады. Мәліметтер 
қорында сәйкес сұраныстарды қолданып, белгілі бір жазбаларды қоюға, жоюға, 
жаңартуға болады. Осындай талаптар бағдарламалаудың аранайы QBE және 
SQL тілдерінде құралады. SQL кең таралған, оны мәліметтер қорының жұмысы 
үшін қосымшаны жасау кезінде қолдануға болады.
SQL тілінде бірнеше сұраныстарды жасауға болады: 
-
мәліметтерді таңдау сұранысы; 
-
қосымшаға сұраныс; 
-
жаңартуға сұраныс; 
-
жоюға сұраныс.[8] 

38 
SQL – сұраныс, DBD көмегімен жасалған, кеңейтілген sql файылында 
орналасады. SQL тілінде әрбір сұраныс бірнеше бөліктен тұрады, олар белгілі 
бір кейінге сақталған сөзден басталады. Сұраныстарды жазу кезінде бас әріптер 
сияқы кішкентай әріптерді де қолдануға болады. Ақпаратты әртүрлі тәсілмен 
жолдарға орналастыруға болады, бірақ белгілі бір мағынасы бар ақпаратты 
жеке жолдарға орналастырған жөн. Сөздерді, идентификаторларды, сандарды, 
жолдарды және т.б. операцияларды бөлу үшін пробелды қолданған жөн. 
Сурет 4.2.1 Сұраныстар классификациясы 
80-жылдардың екінші жартысында реляциялық мәліметтер қоры болашақ 
технологиясы болып санала бастады, алдыңғы версияларына қарағанда 
өнімділігі 2-3 есе артық болған мәліметтер қорымен басқару жүйелерінің жаңа 
версиялары Ingres және Oracle пайда болды. 1986 жылы ANSI/ISO-мен 
қабылданған SQL стандарты статусы ресми түрде жарияланды.
4.3
Айқас сұраныстар 
Айқын сұраныстар – статистикалық Мәліметтерді өңделетін, Excel 
жиынтық кестесіне нәтижелері кесте түрінде берілетін, сұраныс түрі. 
Компьютерлік тауарлар туралы кестеден әр жыл бойынша сатылған 
тауарлар санын және сатылған тауардың барлық жылдар бойынша жалпы 
санын есептеу. 

39 
Компьютерлік тауарлар туралы кесте 
Сұраныс командасы 
SELECT Sale_of_goods.year, Sale_of_goods.name_prod,; 
SUM(Sale_of_goods.amount); 
FROM sale_of_goods; 
GROUP BY Sale_of_goods.year, Sale_of_goods.name_prod; 
ORDER BY Sale_of_goods.year, Sale_of_goods.name_prod; 
INTO CURSOR SYS(2015) 
DO (_GENXTAB) WITH 'Query',.t.,.t.,.t.,,,,.t.,0,.t. 
BROWSE NOMODIFY 
Қиылысқан сұраныстардың артықшылықтары: 
-
Графиктер мен диаграммалар құруға ыңғайлы форматта мәліметтердің 
өңделуі; 
-
Қолдану қарапайымдылығы; 
-
Күрделі сұраныстарды жасау жылдамдығы; 
-
Кесте түрінде көрсету көрнекілігі. 

40 
5.
Мәліметтер базасын жобалау әдістері 
5.1
Пәндік аймақты үлгілеу 
Мәліметтер базасын жобалау пәндік аймақтың ақпаратттық құрылымының
маңыздарының табиғи тілде сипаттамасынан қалыптандыру принциптеріне 
негізделген формалданған үлгісіне көшу болып келеді. Жалпы жағдайда, осы 
процестің келесі кезеңдері осындай:
1.
Жүйелік талдау және пәндік аймақтың ақпараттық қажеттіліктерінің 
сипаттамасы. 
2.
Пәндік аймақтың инфологиялық үлгісін құру: жартылай формалданған 
қандай да бір семантикалық үлгілеу негізінде берілген пәндік аймақтың 
мәліметтердің маңыздарының сипаттамасы. Мысалы, маңыз-байланыс (Entity-
Relationship) құралдарымен сипатталған.
3.
Мәліметтер базасын логикалық жобалау. Бұл сипаттама таңдалған 
мәліметтер 
базасын 
басқару 
жүйесіне 
бағытталған 
нысандардың 
байланыстарын нақтылайтын үлгі. 
4.
Мәліметтер базасын физикалық жобалау. Қолданбалардың орындалуын 
қамтитін мәліметтердің тасымалдауышта тиімді орналасуы.
Пәндік аймақтың құрамы мен құрылымын таңдауда қолданылатын екі 
әдіснама бар:

жүктеу/скачать 2,79 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: