талдау, синтездеу
|
Талдау (грек тілінен аударғанда – бөлу, талдау) – объектінің құрамдас бөліктерін өз бетінше зерттеу мақсатында бөлу, талдау
Синтез – бұл тұтастың бөліктерін ырықсыз, эклектикалық біріктіру емес, ол мәнді анықтауға қарай диалектикалық тұтастық болып саналады.
|
Шынайы іс-тәжірибеде және ойлау іс-әрекетінде қолданылады.
Синтездің нәтижесі ретінде компоненттердің қасиеттерін сырттай біріктіру, олардың ішкі өзара байланысы мен өзара тәуелділігінің нәтижесі болып табылатын жаңа құрылым болып саналады
|
Талдаудың түрлері: механикалық бөлу; динамикалық құрамды анықтау; тұтастың элементтерінің өзара әрекет формаларын анықтау; құбылыстардың себептерін табу; білім және оның құрылымы деңгейлерін анықтау және т.б.
Анализ және синтез диалектикалық тұрғыда бір-бірімен өзара байланысты, бірақ іс-әрекеттің кейбір түрлері аналитикалық (мысалы, аналитикалық химия) немесе синтетикалық (мысалы, синергетика) болып табылады.
|
Шынайы іс-тәжірибеде және ойлау іс-әрекетінде қолданылады.
Қазіргі заманғы ғылым үшін тек қана ішкі емес, сонымен бірге пәнаралық синтез және ғылым синтезі тән.
|
индукция, дедукция
|
Индукция– бақылау мен эксперимент нәтижелерін жалпылаумен және жекеден жалпыға қарай жүретін ой қозғалысымен байланысты, зерттеудің логикалық тәсілі. Дедукция – таным процесінде жалпыдан жекеге қарай жүретін ой қорытындысы
|
Индукцияда аталған тәжірибелер жалпыға қарай жүреді.
Диалектикалық өзара байланысты ой қозғалысының тәсіл
|
Тәжірибе шексіз және толық болмағандықтан, индуктивті тұжырымдардың мәселелі (мүмкін боларлық) сипаты болады.
Ғылыми танымның бір тәсілі ретінде, индукциямен тығыз байланысты.
|
Индуктивті жалпылаулар әдетте, тәжірибелі шындықты немесе эмпирикалық заңдарды қарастырады.
Логикалық тұжырым процесінде логиканың белгілі ережелерінен олардың қорытындысына қарай өтеді.
|
